Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księgi rachunkowe  »   Odpowiedzialność za błędy w przypadku prowadzenia ksiąg przez biuro ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Odpowiedzialność za błędy w przypadku prowadzenia ksiąg przez biuro rachunkowe

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 19 (523) z dnia 1.10.2020

Spółka przekazała prowadzenie ksiąg rachunkowych do biura rachunkowego. Kto ponosi odpowiedzialność za popełnione błędy - kierownik jednostki, czy biuro rachunkowe?

Powierzenie przez spółkę prowadzenia ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych nie zwalnia kierownika jednostki z odpowiedzialności za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości. Spółka może jednak ubiegać się na drodze cywilnej o odszkodowanie od biura rachunkowego za popełnione błędy.
1. Odpowiedzialność za rachunkowość w świetle przepisów o rachunkowości

Jednostka, na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości, może powierzyć prowadzenie ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (np. biuru rachunkowemu). Według art. 76a ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców, która polega na świadczeniu usług wymienionych w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy o rachunkowości, tj. na:

  • prowadzeniu, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
     
  • okresowym ustalaniu lub sprawdzaniu drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,
     
  • wycenie aktywów i pasywów oraz ustalaniu wyniku finansowego,
     
  • sporządzaniu sprawozdań finansowych,
     
  • gromadzeniu i przechowywaniu dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ww. ustawą.

Działalność polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych mogą wykonywać przedsiębiorcy, pod warunkiem, że czynności wymienione powyżej, będą wykonywane przez osoby, które mają pełną zdolność do czynności prawnych oraz nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za przestępstwa określone w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości.

Na podstawie art. 76h ust. 1 ustawy o rachunkowości, biuro rachunkowe zobowiązane jest do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.

W myśl art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, kierownik jednostki, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ww. ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości zostaną powierzone innej osobie lub przedsiębiorcy za ich zgodą. Przyjęcie odpowiedzialności przez inną osobę lub przedsiębiorcę powinno być stwierdzone w formie pisemnej. Jeżeli kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, to odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu.

Kwestię odpowiedzialności za rachunkowość w przypadku powierzenia ksiąg rachunkowych innej jednostce wyjaśnia również stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie niektórych zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz. Urz. Min. Fin. z 2010 r. nr 6, poz. 26). Jak wynika z pkt 24 tego stanowiska, powierzenie prowadzenia ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych nie zwalnia kierownika jednostki z odpowiedzialności za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości. Według pkt 25 ww. stanowiska, kierownik jednostki powinien zapewnić wykonanie obowiązków w zakresie rachunkowości poprzez: staranny wybór przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, odpowiednie zapisy w umowie o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz kontrolę dotrzymywania warunków tej umowy. Szczególną uwagę należy zwrócić na te postanowienia umów, które przewidują odpowiedzialność innych - obok kierownika jednostki - osób za określone obszary rachunkowości. Efektywne sprawowanie nadzoru nad usługowo prowadzonymi księgami rachunkowymi wymaga wdrożenia rozwiązań pozwalających kierownikowi jednostki na bieżącą kontrolę i analizę dokonywanych w księgach zapisów (np. poprzez dostęp on-line, raportowanie okresowe lub na żądanie). Kierownik jednostki powinien również uzyskać informację dotyczącą kwalifikacji, w tym uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, osób faktycznie wykonujących te czynności w imieniu przedsiębiorcy (z zastrzeżeniem zasad określonych w ustawie o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) oraz informację dotyczącą posiadania ważnych polis ubezpieczenia OC.

Wskazniki i stawki Minimalną sumę gwarancyjną
ubezpieczenia OC biur rachunkowych
podajemy w serwisie
www.wskazniki.gofin.pl

Z przedstawionych powyżej przepisów wynika, że powierzenie prowadzenia ksiąg rachunkowych biuru rachunkowemu na podstawie zawartej umowy (tj. powierzenie określonych obowiązków w zakresie rachunkowości innej osobie na piśmie, np. właścicielowi biura rachunkowego) nie zwalnia kierownika jednostki z odpowiedzialności za nadzór nad stanem rachunkowości w jednostce. W razie wystąpienia przypadków naruszenia przepisów ustawy o rachunkowości odpowiedzialność ponoszą wspólnie kierownik tej jednostki oraz biuro rachunkowe. Przy czym do kierownika jednostki mają zastosowanie przepisy o odpowiedzialności karnej zawarte w art. 77 oraz art. 79 ustawy o rachunkowości, natomiast w przypadku prowadzenia przez biuro rachunkowe ksiąg rachunkowych niezgodnie z ustawą o rachunkowości zastosowanie ma art. 77 tej ustawy. W świetle tego przepisu, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności albo obu tym karom łącznie ten, kto wbrew przepisom ustawy o rachunkowości dopuszcza do:

1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ww. ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,

2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych.

Ponadto, gdy biuro rachunkowe prowadzi działalność bez obowiązkowego ubezpieczenia OC, podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności na podstawie art. 79 pkt 7 ustawy o rachunkowości. Co istotne, zawarte ubezpieczenie OC nie chroni biura rachunkowego przed skutkami odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 77 ustawy o rachunkowości.

SNBiura rachunkowego nie obowiązuje natomiast wynikający z art. 79 ustawy o rachunkowości obowiązek m.in. poddania sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, czy składania sprawozdania finansowego do właściwego rejestru sądowego. Obowiązki te spoczywają na kierowniku jednostki. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 16 października 2014 r., sygn. akt II KK 279/14, w którym wskazał, że osoba fizyczna prowadząca usługowo księgi rachunkowe spółki nie może popełnić przestępstwa, o którym mowa w art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Zdaniem SN: "(...) podmiot prowadzący usługowo księgi rachunkowe spółki nie jest zobowiązany lub nawet uprawniony do składania sprawozdań finansowych do właściwego rejestru sądowego (...). Z treści art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości wynika jedynie obowiązek podpisania sprawozdania finansowego przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych obok kierownika jednostki, który takie sprawozdanie jest zobowiązany dodatkowo złożyć we właściwym sądzie (...)".

Orzecznictwo Obszerna baza orzeczeń wydawanych
przez sądy dostępna jest
w serwisie www.orzecznictwo.gofin.pl

2. Odpowiedzialność biura rachunkowego wynikająca z innych przepisów prawa

Z treści art. 26 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) wynika że, to podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki, również wtedy, gdy prowadzenie ksiąg podatkowych powierzył biuru rachunkowemu. W przypadku więc wykrycia przez organy podatkowe jakichkolwiek nieprawidłowości, odpowiedzialnością obciążony zostaje podatnik, a nie biuro rachunkowe. Nie oznacza to jednak, że biuro rachunkowe wyłączone jest z jakiejkolwiek odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych, czy za błędy w rozliczeniach podatkowych powstałych z jego winy. Biuro rachunkowe odpowiada bowiem przed klientem za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania lub też niezachowanie należytej staranności. Jest to odpowiedzialność o charakterze cywilnym. Jednostka korzystająca z usług biura rachunkowego może domagać się odszkodowania za szkody poniesione w wyniku błędnego lub nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych na drodze powództwa cywilnego na podstawie art. 471-479 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.), zwanej dalej K.c. Stosownie do art. 471 K.c., dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Odpowiedzialność biura rachunkowego określa także ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2020 r. poz. 19 ze zm.), zwana dalej K.k.s. W świetle art. 9 § 3 K.k.s., za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Dotyczy to więc również biur rachunkowych. Ponadto biuro rachunkowe lub osoby zajmujące się w biurze sprawami księgowymi mogą ponosić odpowiedzialność na podstawie ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1444 ze zm.). Stosownie do art. 303 § 1 tej ustawy, kto wyrządza szkodę majątkową osobie fizycznej, prawnej albo jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, przez nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej albo prowadzenie jej w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, w szczególności niszcząc, usuwając, ukrywając, przerabiając lub podrabiając dokumenty dotyczące tej działalności, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Księgi rachunkowe - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.