Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Rachunkowość budżetowa  »   Skutki przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Skutki przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności w księgach urzędu jst

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 15 (495) z dnia 1.08.2019

Jesteśmy jednostką samorządu terytorialnego. Z dniem 1 stycznia 2019 r. nastąpiło przekształcenie prawa wieczystego użytkowania gruntów, będących naszą własnością, zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności użytkowników tych gruntów. Jakich zapisów należy dokonać w księgach urzędu jednostki samorządu terytorialnego w związku z tym przekształceniem? W jaki sposób ująć należność z tytułu jednorazowej opłaty przekształceniowej?

Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych
na cele mieszkaniowe w prawo własności z mocy prawa

Na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz. U. z 2019 r. poz. 916 ze zm.), dalej zwanej ustawą z dnia 20 lipca 2018 r., z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe zostało przekształcone w prawo własności tych gruntów. Dotyczy to zarówno gruntów należących do Skarbu Państwa, jak i tych będących własnością jednostek samorządu terytorialnego.

Osoby, które z mocy prawa stały się właścicielami gruntów zobowiązane są do uiszczania należności za nabycie prawa własności w formie corocznej opłaty (tzw. opłata przekształceniowa). Opłata jest wnoszona przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, przy czym opłatę należną za 2019 r. wnosi się w terminie do 29 lutego 2020 r.

Wysokość opłaty rocznej za przekształcenie odpowiada zasadniczo wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, obowiązującej w dniu przekształcenia. Wysokość opłaty przekształceniowej ustalana jest według stanu na 1 stycznia 2019 r., przy czym będzie mogła być waloryzowana. Ustawa umożliwia wniesienie opłaty jednorazowo oraz określa wysokość bonifikaty jakiej właściwy organ może udzielić w przypadku wniesienia jednorazowej opłaty za przekształcenie gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa. W przypadku gruntów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego o udzieleniu bonifikaty i jej wysokości zdecyduje właściwa rada albo sejmik. Podstawę ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków stanowi zaświadczenie potwierdzające przekształcenie, które właściwy organ przekazuje do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej, w terminie 14 dni od dnia jego wydania. Sąd dokonuje z urzędu wpisu własności gruntu oraz wpisu roszczenia o opłatę w księgach wieczystych.

Opodatkowanie VAT opłat z tytułu przekształcenia
prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności

KISDyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 14 grudnia 2018 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.888.2018.2.KO, odnosząc się do stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2019 r. wyjaśnił czy opłatę z tytułu przekształcenia należy traktować jako niepodlegającą opodatkowaniu VAT czy uznać, iż przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. stanowi odpłatną dostawę towarów, podlegającą opodatkowaniu VAT. Stwierdził on, że czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów stanowi zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, natomiast nie ma wpływu na "władztwo do rzeczy", które użytkownik już uzyskał. Czynność ta nie może być zatem traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości (dostawa towaru nastąpiła już z chwilą ustanowienia prawa użytkowania wieczystego), a co za tym idzie - nie podlega opodatkowaniu VAT. Dyrektor KIS stwierdził jednak, że pomimo iż przekształcenie nie jest dostawą, nie można tej czynności uznać za neutralną na gruncie obowiązujących przepisów ustawy o VAT. W świetle powyższego Dyrektor KIS uznał, że opłaty należne miastu od użytkownika wieczystego gruntu z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, ustalone na podstawie przepisów ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, podlegają opodatkowaniu VAT jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu od użytkownika wieczystego, jeżeli czynność ustanowienia prawa użytkowania wieczystego została dokonana po dniu 30 kwietnia 2004 r.

Zatem opłaty wnoszone w przypadku przekształcenia w prawo własności prawa użytkowania wieczystego ustanowionego od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2010 r. podlegają opodatkowaniu stawką 22%, natomiast w przypadku przekształcenia w prawo własności prawa użytkowania wieczystego ustanowionego od 1 stycznia 2011 r. - stawką 23%.

Ewidencja księgowa przekształcenia prawa użytkowania
wieczystego gruntów w prawo własności

rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 1911 ze zm.), zwanym dalej rozporządzeniem w sprawie rachunkowości budżetowej, brak jest szczegółowych uregulowań odnoszących się do ewidencji księgowej przekształcenia prawa wieczystego użytkowania gruntów w prawo własności. Pomocne w tym zakresie może okazać się stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie ujęcia, wyceny i prezentacji gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste w sprawozdaniach finansowych jednostek samorządu terytorialnego, a także w sprawie przekształcenia prawa wieczystego użytkowania tych gruntów w prawo własności (Dz. Urz. Min. Fin. z 2019 r. poz. 19), dalej zwane stanowiskiem w sprawie gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste. Stanowisko to weszło w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów (tzn. 20 lutego 2019 r.) i ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2019 r.

Celem publikacji ww. stanowiska jest wyjaśnienie wątpliwości dotyczących ujęcia, wyceny i prezentacji w sprawozdaniu finansowym jednostki samorządu terytorialnego oraz skonsolidowanym bilansie gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste przez jednostki samorządu terytorialnego. Stanowisko wskazuje również sposób ujęcia, wyceny i prezentacji gruntów będących własnością Skarbu Państwa przekazanych w użytkowanie wieczyste przez jednostkę wykonującą uprawnienia właścicielskie do tych gruntów. Stanowisko określa ponadto sposób ujmowania przychodów z opłat wnoszonych z tytułu prawa użytkowania wieczystego gruntów, a także sposób ujmowania skutków przekształcenia prawa wieczystego użytkowania gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

Zgodnie z pkt 5.1 stanowiska w sprawie gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste, przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność jednostki samorządu terytorialnego w prawo własności użytkownika może nastąpić na wniesione żądanie użytkownika wieczystego zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2012 r. poz. 83 ze zm.), dalej zwaną ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. Prawo użytkowania wieczystego przekształca się w prawo własności nieruchomości z dniem, w którym decyzja o przekształceniu stała się ostateczna. Na dzień przekształcenia, jednostka samorządu terytorialnego zaprzestaje ujmowania gruntu w księgach rachunkowych, odnosząc jego wartość księgową netto na konto 800 "Fundusz jednostki".

Z tytułu przekształcenia jednostka samorządu terytorialnego ustala w decyzji opłatę, która może być na wniosek użytkownika wieczystego rozłożona na raty (do 20 lat). Opłatę może pomniejszać udzielona bonifikata. Nieuiszczona część opłaty, rozłożonej na raty podlega oprocentowaniu przy zastosowaniu stopy procentowej określonej w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. Należną opłatę ustaloną na dzień przekształcenia, z uwzględnieniem bonifikaty, ujmuje się na koncie 800 "Fundusz jednostki" w korespondencji z kontem 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych". W przypadku rozłożenia opłaty na raty, wymagalnej w okresie powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego, należność z tytułu dochodów budżetowych przenosi się do należności długoterminowych, ujmując ją na koncie 226 "Długoterminowe należności budżetowe" (por. pkt 5.2 ww. stanowiska).

Ewidencja przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego
własność jst w prawo własności użytkownika - zgodnie z pkt 5.1 i 5.2 stanowiska
w sprawie gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste

1. Wyksięgowanie gruntu w związku z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego tego gruntu w prawo własności - z dniem, w którym decyzja o przekształceniu stała się ostateczna:
      - Wn konto 800 "Fundusz jednostki",
      - Ma konto 011 "Środki trwałe".
2. Opłata należna z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności (pominięto kwestię VAT):
      - Wn konto 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych",
      - Ma konto 800 "Fundusz jednostki".
3. Przeniesienie należności z tytułu opłaty za przekształcenie do należności długoterminowych - w przypadku rozłożenia opłaty na raty, wymagalnej w okresie powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego:
      - Wn konto 226 "Długoterminowe należności budżetowe",
      - Ma konto 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych".
4. Wpływ opłaty przekształceniowej na rachunek urzędu jst:
      - Wn konto 130 "Rachunek bieżący jednostki",
      - Ma konto 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych".

Jak wynika zaś z pkt 5.3 ww. stanowiska, na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r., z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności tych gruntów. Z tym dniem jednostka samorządu terytorialnego zaprzestaje ujmowania w księgach rachunkowych urzędu jednostki samorządu terytorialnego gruntu spełniającego warunki określone w ww. ustawie i odnosi jego wartość księgową netto na konto 800 "Fundusz jednostki". Ujęcie w księgach rachunkowych tej operacji następuje nie później niż na dzień wydania zaświadczenia, o którym mowa w art. 4 ww. ustawy. W razie złożenia przez właściciela gruntu wniosku o jednorazową zapłatę należności z tytułu opłaty za przekształcenie lub nowego oświadczenia o zamiarze wnoszenia opłaty w przypadku właściciela gruntu będącego przedsiębiorcą, jednostka samorządu terytorialnego ponownie wycenia należność z tytułu opłaty, z uwzględnieniem ewentualnej bonifikaty udzielonej za jednorazową zapłatę. Skutki ponownej wyceny odnosi się na konto 800 "Fundusz jednostki". Jednostka samorządu terytorialnego ujmuje należność z tytułu jednorazowej opłaty na koncie 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych", zmniejszając w tej samej wysokości należności długoterminowe (konto 226).

Ewidencja przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego
na cele mieszkaniowe w prawo własności użytkownika - zgodnie z pkt 5.3 stanowiska
w sprawie gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste

1. Wyksięgowanie gruntu w związku z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego tego gruntu w prawo własności - z dniem 1 stycznia 2019 r.:
      - Wn konto 800 "Fundusz jednostki",
      - Ma konto 011 "Środki trwałe".
2. Opłata należna z tytułu przekształcenia - wymagalna w latach następnych (pominięto kwestię VAT):
      - Wn konto 226 "Długoterminowe należności budżetowe",
      - Ma konto 800 "Fundusz jednostki".
3. Ponowna wycena należności z tytułu opłaty przekształceniowej, z uwzględnieniem ewentualnej bonifikaty udzielanej za jednorazową zapłatę (zmniejszenie należności):
      - Wn konto 800 "Fundusz jednostki",
      - Ma konto 226 "Długoterminowe należności budżetowe".
4. Należność z tytułu jednorazowej opłaty przekształceniowej:
      - Wn konto 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych",
      - Ma konto 226 "Długoterminowe należności budżetowe".
5. Wpływ opłaty przekształceniowej na rachunek urzędu jst:
      - Wn konto 130 "Rachunek bieżący jednostki",
      - Ma konto 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych".

W przypadku przekształcenia na mocy przepisów wskazanych w 5.3 ww. stanowiska, prawa wieczystego użytkowania gruntu będącego własnością Skarbu Państwa w prawo własności, w odniesieniu do którego jednostka wykonuje uprawnienia właścicielskie, otrzymane opłaty z uwzględnieniem udzielonych bonifikat z tytułu przekształcenia jednostka ujmuje w księgach rachunkowych urzędu jednostki samorządu terytorialnego jako "Przychody z tytułu dochodów budżetowych", zgodnie z zasadami księgowania zadań zleconych opracowanymi na podstawie rozporządzenia w sprawie rachunkowości budżetowej (por. pkt 5.4 ww. stanowiska).

Co istotne, stosowanie wytycznych zawartych w omawianym stanowisku nie jest obligatoryjne. Niemniej jednak w urzędach jednostek samorządu terytorialnego zaleca się ich stosowanie.

Przypomnijmy, iż - zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości - w sprawach nieuregulowanych przepisami tej ustawy, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości (KSR) wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości. Przez KSR rozumie się przy tym wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości standardy i stanowiska.

Warto przy tym podkreślić, iż obecnie - w wyniku zmian wprowadzonych do Krajowego Standardu Rachunkowości nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja" - dopuszcza się możliwość przyjęcia do stosowania tylko niektórych, wybranych standardów i stanowisk.

Jednostki, które chcą skorzystać ze wskazówek zawartych w danym standardzie lub stanowisku, odpowiednie postanowienia w tym zakresie powinny zamieścić w zasadach (polityce) rachunkowości.

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Rachunkowość budżetowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.