Zbliża się termin złożenia informacji ORD-U za 2023 r.

Firmy i indywidualni przedsiębiorcy muszą pamiętać o przekazaniu administracji skarbowej informacji o umowach zawartych z nierezydentami ORD-U za 2023 r. Termin jej złożenia upływa 2 grudnia 2024 r. Obowiązek ten nie dotyczy podatników zobligowanych do sporządzenia informacji o cenach transferowych, chyba że realizowali oni transakcje z podmiotami z tzw. rajów podatkowych.

Definicja nierezydenta

Informacje o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu Prawa dewizowego (patrz ramka: Podmioty będące...) - dla każdego nierezydenta oddzielnie - sporządza się na formularzu ORD-U. Do ich przekazania zobligowane są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

ORD-U trzeba złożyć w sytuacjach sprecyzowanych w § 3 rozporządzenia w sprawie informacji podatkowych. Po pierwsze, jeżeli jedna ze stron umowy, bezpośrednio lub pośrednio, bierze udział w zarządzaniu lub kontroli drugiej strony umowy albo posiada udział w jej kapitale uprawniający do co najmniej 5% wszystkich praw głosu. Po drugie, gdy inny podmiot, niebędący stroną umowy, równocześnie bierze udział, bezpośrednio lub pośrednio, w zarządzaniu lub kontroli podmiotów będących stronami umowy albo posiada udziały w kapitałach tych podmiotów uprawniające w każdym z nich do co najmniej 5% wszystkich praw głosu. Po trzecie, gdy nierezydent będący stroną umowy ma przedsiębiorstwo, oddział lub przedstawicielstwo w Polsce. Obowiązek raportowania w tym ostatnim przypadku powstaje, gdy stroną umowy jest nierezydent posiadający na terytorium Polski oddział, przedstawicielstwo lub przedsiębiorstwo, a nie znajdujący się w kraju oddział, przedstawicielstwo czy przedsiębiorstwo.

Warunkiem powstania obowiązku przekazania informacji o umowach z nierezydentami jest to, aby podmiot zobligowany do jej złożenia wiedział albo mógł wiedzieć, przy zachowaniu należytej staranności, o opisanych zależnościach zarządczych, kontrolnych lub kapitałowych albo o posiadaniu przez nierezydenta przedsiębiorstwa, oddziału czy przedstawicielstwa w Polsce.

Wartość transakcji

Wymóg przekazania ORD-U jest ponadto uzależniony od wartości transakcji.

Podmioty zobligowane do złożenia informacji w dwóch pierwszych opisanych wcześniej przypadkach (tj. ze względu na udział w zarządzaniu, kontroli albo kapitale) uwzględniają w informacji umowy, które zostały zawarte w roku podatkowym z tym samym nierezydentem, a wynikająca z nich suma należności albo suma zobowiązań przekroczyła równowartość 300.000 euro. W przypadku transakcji z nierezydentem posiadającym w Polsce przedsiębiorstwo, oddział lub przedstawicielstwo wykazuje się umowy, w których jednorazowa wartość należności albo zobowiązań przewyższyła równowartość 5.000 euro. Wartości limitów wyrażone w euro przelicza się na walutę polską po średnim kursie ogłoszonym przez NBP na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym zawarto umowę.

W przypadku raportowania umów zawartych z nierezydentami w roku podatkowym 2023 dzień 31 grudnia 2022 r. to sobota, a po niej była niedziela (1 stycznia 2023 r.), więc przeliczenia należy dokonać według kursu euro z pierwszego dnia po dniu lub dniach wolnych, czyli 2 stycznia 2023 r.

Umowy, których nie wykazuje się w informacji ORD-U, przedstawiono w ramce: Umowy niewykazywane w informacji ORD-U.

W ORD-U uwzględnia się nie tylko kwoty wynikające z umów sporządzonych na piśmie. Jeżeli w umowie nie określono wartości należności lub zobowiązań albo umowa nie ma formy pisemnej, pod uwagę bierze się kwoty z wystawionych lub otrzymanych faktur albo rachunków potwierdzających zawarcie transakcji. Wartość przedmiotu umów podaje się w ORD-U w złotych. Kwoty zobowiązań lub należności wyrażone w walucie obcej trzeba przeliczyć po średnim kursie ogłoszonym przez NBP na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym zawarto umowę lub wystawiono faktury albo rachunki. Wskazuje tak § 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie informacji podatkowych.

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z dnia 30 listopada 2023 r. na pytanie naszego Wydawnictwa sprecyzowało, w jaki sposób należy uwzględniać umowę zawartą na czas nieokreślony, ale na dłużej niż jeden rok, w której nie określono wartości transakcji. Resort wyjaśnił, że w takim przypadku dla celów sporządzenia informacji ORD-U trzeba wziąć pod uwagę wartość należności lub zobowiązań wynikającą z faktur ustalaną odrębnie za dany (każdy) rok podatkowy, a nie w sposób narastający od początku zawarcia umowy. Jeżeli łączna wartość należności lub zobowiązań wynikająca z faktur nie przekroczyła w danym roku podatkowym wymaganego limitu (równowartości w złotych 300.000 euro/5.000 euro), nie powstaje obowiązek złożenia za ten rok podatkowy ORD-U.

TPR zamiast ORD-U

Informacji ORD-U za dany rok podatkowy nie muszą składać podmioty zobligowane do sporządzenia za ten rok podatkowy informacji o cenach transferowych na podstawie art. 23zf ust. 1 ustawy o pdof oraz art. 11t ust. 1 ustawy o pdop.

Wymienione przepisy obligują podmioty powiązane, zobowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych (w zakresie transakcji objętych tym obowiązkiem) lub realizujące transakcje kontrolowane (określone odpowiednio w art. 23z pkt 1-2 lub 9-11 ustawy o pdof lub art. 11n pkt 1-2 lub 10-12 ustawy o pdop), do złożenia w urzędzie skarbowym, w terminie do końca jedenastego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, informacji o cenach transferowych za rok podatkowy. Informacje przesyła się w formie dokumentu elektronicznego przez bramkę e-Deklaracje. Osoby fizyczne składają TPR-P, a osoby prawne - TPR-C.

Zwolnienie z obowiązku przekazania informacji ORD-U nie dotyczy podmiotów zobligowanych do sporządzenia informacji o cenach transferowych, które w danym roku podatkowym realizują transakcje kontrolowane z podmiotami wskazanymi w art. 23w ust. 2a ustawy o pdof lub art. 11k ust. 2a ustawy o pdop. Chodzi o transakcje z podmiotami z tzw. rajów podatkowych. W razie zawarcia transakcji kontrolowanych z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową lub zagranicznym zakładem położonym na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, próg dokumentacyjny (obligujący do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych) wynosi: 2.500.000 zł - w przypadku transakcji finansowej lub 500.000 zł - w przypadku transakcji innej niż finansowa. Wartość transakcji kontrolowanej określa się na podstawie: otrzymanych lub wystawionych faktur dotyczących danego roku podatkowego albo umów lub innych dokumentów - jeżeli faktura nie została wystawiona lub w przypadku transakcji finansowych, albo otrzymanych lub przekazanych płatności - gdy nie jest możliwe określenie tej wartości na podstawie dwóch wcześniej wskazanych kryteriów (tj. faktur, umów lub innych dokumentów).

Do kwestii przekazania informacji ORD-U przez podmiot zobligowany do złożenia informacji o cenach transferowych (TPR-P/TPR-C) odniósł się Dyrektor KIS w indywidualnej interpretacji z dnia 13 czerwca 2024 r., nr 0114-KDIP2-2.4017.5.2024.1.RK. Wyjaśnił, że podmiot, który w roku podatkowym zawarł z nierezydentami umowy objęte obowiązkiem raportowania w ORD-U, w analogicznym okresie dokonał transakcji kontrolowanych objętych obowiązkiem raportowania w zakresie cen transferowych (TPR), ale nie dokonał w tym okresie tzw. transakcji rajowych (wskazanych w art. 23w ust. 2a ustawy o pdof lub art. 11k ust. 2a ustawy o pdop) objętych obowiązkiem raportowania w zakresie cen transferowych (TPR), nie ma obowiązku złożenia ORD-U. Podmioty realizujące w roku podatkowym transakcje rajowe muszą, w razie spełnienia warunków określonych w Ordynacji podatkowej oraz ustawie o pdof/pdop, złożyć zarówno informację ORD-U, jak i informację TPR (odpowiednio TPR-P/TPR-C). Dyrektor KIS podkreślił, że zwolnienie z obowiązku sporządzenia i przekazania ORD-U ma charakter podmiotowy - nie dotyczy realizowanych transakcji, lecz poszczególnych podmiotów.

Kara za brak ORD-U

ORD-U należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na adres siedziby albo miejsce zamieszkania podmiotu sporządzającego informację. Można ją przekazać w formie papierowej lub elektronicznej. Do wysyłki elektronicznej potrzebny jest kwalifikowany podpis elektroniczny.

ORD-U za dany rok podatkowy należy złożyć w terminie 11 miesięcy od zakończenia tego roku podatkowego. Termin złożenia ORD-u za 2023 r. przez podmioty, których rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym, upływa 30 listopada 2024 r. Jest to sobota, więc ostatni dzień terminu przesuwa się na pierwszy dzień roboczy po sobocie i niedzieli, czyli na poniedziałek 2 grudnia 2024 r. Konsekwencją niezłożenia w terminie informacji o umowach z nierezydentami może być grzywna. Uchybienie to może być zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe. Stanowi tak art. 80 Kodeksu karnego skarbowego.

Przestępstwo skarbowe karane jest w tym przypadku grzywną od 10 do 120 stawek dziennych (obecnie od 1.433,30 zł do 6.879.840 zł). Sprawca wykroczenia skarbowego musi liczyć się z grzywną od 1/10 do 20-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie od 430 zł do 86.000 zł). Jeżeli grzywna za wykroczenie skarbowe zostanie nałożona mandatem karnym, to nie może przekroczyć 5-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie 21.500 zł). Tryb mandatowy stosuje się, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, nie zachodzi potrzeba nałożenia surowszej kary niż grzywna we wspomnianym wymiarze i sprawca zgadza się na przyjęcie mandatu karnego (co poświadcza poprzez złożenie podpisu na blankiecie).

Odpowiedzialność karną skarbową ponosi sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Należy jednak pamiętać o art. 9 § 3 Kodeksu karnego skarbowego. Przepis ten stanowi, że za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe odpowiada jak sprawca także ten, kto zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Kompetencje do działania w tym zakresie muszą wynikać z przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania określonych czynności.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 10.09.1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2024 r. poz. 628 ze zm.)

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 o pdop (Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24.12.2002 r. w sprawie informacji podatkowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1452)