Ojciec sporządził testament, w którym do spadku powołał moją siostrę i moją mamę. Nie zostałem wydziedziczony. Zamierzam dochodzić zachowku. Kiedy spadkobiercy mają obowiązek uregulować wobec mnie to zobowiązanie? Nie chcą mi zapłacić, gdyż zasłaniają się trudnościami w obliczeniu wartości spadku.
Zachowek przysługuje m.in. zstępnym spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeśli zstępny uprawniony jest małoletni, wartość zachowku wynosi 2/3 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - 1/2 wartości tego udziału.
Zdarzają się sytuacje, że spadkodawca wskazuje w testamencie termin zapłaty zachowku. Niemniej jednak uprawnienie do zachowku wynika bezpośrednio z przepisów i powinno stosować się do niego reguły określone w ustawie, które mają na celu ochronę praw uprawnionego do zachowku. W zakresie wymagalności zachowku zastosowanie znajduje przepis art. 455 Kodeksy cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 marca 2013 r., sygn. akt I ACa 733/12).
Ustalenie zatem wysokości zachowku nie ma w zasadzie wpływu na wymagalność tego roszczenia i bieg odsetek od kwoty zachowku, jeżeli zobowiązany z tytułu zachowku został wezwany do uiszczenia konkretnie oznaczonej kwoty z tytułu zachowku.
Prawidłowe określenie terminu wymagalności roszczenia o wypłatę zachowku ważne jest również z tego powodu, że roszczenie to ulega przedawnieniu. Następuje to w ciągu pięciu lat, licząc od ogłoszenia testamentu. Wynika to z art. 1007 § 1 Kodeksu cywilnego. Początek biegu przedawnienia roszczenia o zachowek liczony od chwili wymagalności tego roszczenia powinno się ustalać dla każdego przypadku osobno. Zgodnie z orzecznictwem sformułowanie zawarte w art. 1007 § 1 K.c. powinno być tak odczytywane, aby wiodło do rozstrzygnięć uwzględniających słuszny interes uprawnionych do zachowku. Trzeba również pamiętać, że wniesienie pozwu z żądaniem zapłaty zachowku przerywa bieg przedawnienia roszczenia o zachowek, nawet jeżeli ostatecznie żądana kwota zachowku okaże się wyższa od sformułowanej w pozwie.
Czytelnik powinien więc pisemnie wezwać spadkobierców do niezwłocznego uregulowania zachowku. Warto jednak, aby wcześniej ustalił, jakiej kwoty może się domagać, co wymaga oszacowania wartości spadku.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
