Jesteśmy samorządowym zakładem budżetowym zajmującym się m.in. działalnością związaną ze zbiorowym zaopatrzeniem w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków. Mamy otrzymać dotację celową z gminy na wymianę wodomierzy. Inwestycja polegać będzie na zakupie wodomierzy z odczytem radiowym i ich montażu. Czy koszt wymiany wodomierzy zwiększy wartość początkową środka trwałego - sieci wodociągowej?
Wymiana wodomierzy na nowe - nawet spełniające wyższe parametry jakościowe - nie spowoduje ulepszenia sieci wodociągowej (wpisanej do ewidencji środków trwałych). Oznacza to, iż koszt wymiany wodomierzy nie zwiększy wartości początkowej tej sieci. Co istotne, z punktu widzenia kryteriów techniczno-użytkowych wodomierze wskazane jest uznać w momencie zakupu za kompletne i zdatne do użytku samodzielne urządzenia, które ze względu na niską wartość jednostkową mogą zostać odpisane bezpośrednio w koszty. W związku z tym, iż jednorazowe odniesienie łącznej wartości zakupionych wodomierzy w ciężar kosztów danego okresu mogłoby zniekształcić wynik finansowy jednostki, zaleca się wprowadzanie tych wodomierzy do ewidencji środków trwałych przy zastosowaniu uproszczenia, polegającego na tworzeniu zbiorczych obiektów. |
Samorządowe zakłady budżetowe zobligowane są do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości, z uwzględnieniem przepisów szczególnych zawartych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2020 r. poz. 342), dalej zwanym rozporządzeniem w sprawie rachunkowości budżetowej. W zakresie kwalifikacji składników majątkowych do środków trwałych stosują zatem regulacje określone w § 2 pkt 5 tego rozporządzenia. Wynika z nich, że przez środki trwałe rozumie się środki, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości, w tym środki trwałe stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, otrzymane w zarząd lub użytkowanie i przeznaczone na potrzeby jednostki. W myśl zaś art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości, za środki trwałe przyjmuje się rzeczowe aktywa trwałe o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Nabyte przez pytającą jednostkę wodomierze spełniają ww. kryteria zaliczenia ich do środków trwałych.
Przypomnijmy, iż w samorządowym zakładzie budżetowym do ewidencji podstawowych środków trwałych (umarzanych w czasie) służy konto 011 "Środki trwałe", a dokonywane od nich odpisy amortyzacyjne obciążają konto 400 "Amortyzacja". Nabyte przez jednostkę składniki majątkowe spełniające warunki dla uznania ich za środki trwałe o wartość początkowej nieprzekraczającej wielkości ustalonej w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości w momencie oddania do używania, mogą być umarzane jednorazowo w miesiącu przyjęcia do używania (por. § 7 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia w sprawie rachunkowości budżetowej). Są one wówczas ewidencjonowane na koncie 013 "Pozostałe środki trwałe", a ich jednorazowe umorzenie obciąża konto 401 "Zużycie materiałów i energii". Zastosowanie tego rozwiązania, wobec znacznej ilości i łącznej wartości nabytych w jednym okresie sprawozdawczym składników (tutaj: wodomierzy) mogłoby jednak w znaczący sposób zniekształcić wynik finansowy jednostki. Można wówczas zastosować uproszczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości, polegające na ustalaniu - dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej - odpisów amortyzacyjnych w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem.
Zagadnienie dotyczące tworzenia obiektów inwentarzowych zostało opisane w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (KSR nr 11). Zgodnie z pkt 5.5 tego standardu, obiekt inwentarzowy może stanowić:
W świetle zaś pkt 5.8 ww. standardu, zbiorczy obiekt inwentarzowy mogą tworzyć obiekty zespolone funkcjonalnie oraz obiekty zespolone rodzajowo. W skład obiektów zespolonych funkcjonalnie mogą wchodzić środki trwałe różne co do rodzaju, ale pełniące swą funkcję łącznie. Takie obiekty tworzy się w przypadku, gdy kilka środków trwałych jest ze sobą powiązanych w celu spełniania przez nie określonych funkcji łącznie (np. gniazdo obróbcze, taśma produkcyjna). Z kolei w skład obiektów zespolonych rodzajowo wchodzą środki trwałe identyczne lub podobne co do rodzaju (np. liczniki energii elektrycznej, meble, latarnie, wiaty komunikacyjne, pojemniki na śmieci). Takie obiekty tworzy się wtedy, gdy wszystkie rzeczowe składniki aktywów trwałych wchodzące w skład tego obiektu i stanowiące części składowe tego obiektu należą do tego samego rodzaju KŚT, użytkowane są w podobnych warunkach, spełniają zbliżone funkcje i nie zachodzi potrzeba ustalania amortyzacji odrębnie dla każdego z nich, jednorazowe odpisanie w koszty poszczególnych składników zbiorczego obiektu inwentarzowego zniekształciłoby wynik finansowy.
Analogiczne rozwiązanie dla celów podatkowych przedstawiają organy podatkowe, np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 28 kwietnia 2017 r., nr 2461-IBPB-1-1.4510.16.2017.2.SG.
|