Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Inne zagadnienia  »   Przeprowadzanie badań profilaktycznych i szkoleń bhp w okresie epidemii
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Przeprowadzanie badań profilaktycznych i szkoleń bhp w okresie epidemii

Gazeta Podatkowa nr 16 (1787) z dnia 25.02.2021
Agata Barczewska

Do podstawowych obowiązków pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy należy zapewnienie pracownikowi badań profilaktycznych oraz szkoleń bhp. Realizacja tych obowiązków następuje poprzez skierowanie pracownika na wymagane badania oraz zorganizowanie szkolenia. W okresie epidemii koronawirusa - wobec wielu poważnych ograniczeń epidemiologicznych - zakres wspomnianych obowiązków został jednak zmodyfikowany.

Badania profilaktyczne na ogólnych zasadach

Pierwszym badaniem profilaktycznym przeprowadzanym w związku z zatrudnieniem pracownika jest badanie wstępne. Generalnie odbywają je:

  • osoby przyjmowane do pracy,
  • pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Kodeks pracy przewiduje kilka wyjątków od obowiązku przeprowadzenia badań wstępnych. Zgodnie z art. 229 § 11 K.p., wspomnianym badaniom nie podlegają osoby:

  • przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą,
  • przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie wystawione przez poprzedniego pracodawcę, a nowy pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na oferowanym przez niego stanowisku pracy.

Regulacja przywołana w drugim odnośniku dotyczy także osób przyjmowanych do pracy do nowego pracodawcy i pozostających w równoległym stosunku pracy z innym pracodawcą. Nie obejmuje natomiast osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Kolejne badania profilaktyczne to badania okresowe i kontrolne. Pierwsze z nich wykonywane są z określoną przez przepisy częstotliwością i mają na celu potwierdzenie zdolności pracownika do wykonywania dotychczasowej pracy. Badania kontrolne są natomiast wykonywane w razie wystąpienia chorobowej niezdolności pracownika do pracy trwającej dłużej niż 30 dni i służą do ustalenia, czy pracownik jest nadal - w kontekście przebytej choroby - zdolny do pracy na dotychczasowym stanowisku.

Omówione zasady przeprowadzania badań profilaktycznych mają zastosowanie do ogółu pracowników i do czasu wprowadzenia przepisów związanych z zapobieganiem skutkom epidemii COVID-19 znajdowały powszechne zastosowanie. W okresie obowiązywania stanu epidemii wprowadzonego w związku z COVID-19 zostały jednak poważnie zmodyfikowane.

Mniej badań wstępnych w czasie epidemii

Podstawowym aktem prawnym zawierającym szereg regulacji związanych z wystąpieniem epidemii COVID-19 jest ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 ... (Dz. U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.), zwana specustawą w sprawie COVID-19. Odnosi się ona również do kwestii wykonywania badań profilaktycznych pracowników, w tym badań przewidzianych w Kodeksie pracy, a więc wstępnych, okresowych i kontrolnych. Modyfikacje objęły każde z tych badań, przy czym zmiany wprowadzone specustawą obowiązują tylko w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w związku z COVID-19 - w zakresie terminu przeprowadzenia badań i upływu ich ważności - do pewnego czasu po odwołaniu danego stanu epidemicznego.

Specustawa w sprawie COVID-19 dopuściła możliwość przeprowadzenia badań wstępnych i kontrolnych przez innego lekarza niż lekarz medycyny pracy (badanie może być przeprowadzone zdalnie). Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (art. 12a ust. 3 specustawy).

Istotne zmiany dotyczą wyjątków od obowiązku wykonania badań wstępnych określonych w art. 229 § 11 K.p. Na mocy art. 12a ust. 5 specustawy w sprawie COVID-19, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii przeprowadzenie badań wstępnych nie jest wymagane, jeżeli:

  • pracodawca zamierza zatrudnić pracownika (nowego lub dotychczasowego), który posiada ważne badania profilaktyczne z poprzedniego/aktualnego zakładu pracy, warunki pracy na nowym stanowisku (innym niż administracyjne) są takie same, jak warunki opisane w skierowaniu na badania wystawionym przez poprzedniego/aktualnego pracodawcę i między zakończeniem poprzedniego stosunku pracy a nawiązaniem kolejnego nie minęło więcej niż 180 dni,
  • pracodawca zamierza zatrudnić pracownika (nowego lub dotychczasowego) na stanowisko administracyjno-biurowe - jeżeli osoba ta/pracownik posiada aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania wystawione przez poprzedni/aktualny zakład pracy i pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na nowym stanowisku pracy; w takim przypadku długość okresu między zakończeniem poprzedniej a nawiązaniem nowej umowy o pracę nie ma znaczenia.

Zwolnienie z obowiązku odbycia badań wstępnych określone w art. 12a ust. 5 specustawy w sprawie COVID-19 stosuje się odpowiednio w przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą, natomiast nie dotyczy pracowników zatrudnianych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.


Wzór skierowania na badania profilaktyczne dostępny jest w serwisie druki.gofin.pl, w dziale Prawo pracy.

Badania okresowe zawieszone

Wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii, nie wpłynęło na generalny obowiązek przeprowadzania badań wstępnych i kontrolnych (choć zmodyfikowało zasady ich odbywania). Jednak już w odniesieniu do badań okresowych ustawodawca zdecydował, że ich przeprowadzanie w czasie epidemii może zostać zawieszone. Stanowi o tym art. 12a specustawy w sprawie COVID-19, zgodnie z którym od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii, zawiesza się obowiązek wykonywania m.in. badań okresowych, o których mowa w:

  • art. 229 § 2 zdanie pierwsze K.p.,
  • art. 229 § 5 K.p., tj. wykonywanych na koniec zatrudnienia w stosunku do pracownika, który pracował w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających.

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii pracodawca i pracownik będą zobowiązani wykonać zawieszone badania w ciągu 180 dni od dnia odwołania danego stanu. Specustawa w sprawie COVID-19 zawiesiła też obowiązek wykonania szeregu innych badań (patrz ramka).

Badania wstępne, okresowe i kontrolne, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo epidemii (art. 31m specustawy w sprawie COVID-19).

Zawieszenie badań lekarskich w okresie epidemii

Na podstawie art. 12a ust. 1art. 15zzzy ust. 1 specustawy w sprawie COVID-19, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii został zawieszony obowiązek przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych:

» zawodowych kierowców, wykonywanych m.in. na podstawie art. 39j i art. 39k ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2140 ze zm.),
» osób ubiegających się o zachowanie ważności licencji maszynisty, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 22a ust. 11 ustawy o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1043),
» osób ubiegających się o zachowanie ważności świadectwa maszynisty, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 22b ust. 22 ustawy o transporcie kolejowym,
» pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz z prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 22d ust. 3 ustawy o transporcie kolejowym,
» pracowników zatrudnionych na stanowisku zwrotniczego, o którym mowa w art. 22d ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym,
» funkcjonariuszy straży ochrony kolei, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 59 ust. 6 pkt 3 ustawy o transporcie kolejowym.

Ważne. W przypadku gdy ważność ww. badań lekarskich i psychologicznych upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ulega przedłużeniu do dnia upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo epidemii.

Okresowe szkolenie bhp można przesunąć

W czasie epidemii koronawirusa pracodawca może zrezygnować z przeprowadzania okresowych szkoleń bhp. Nie może natomiast odstąpić od wymogu przeprowadzenia szkoleń wstępnych.

Zgodnie z art. 12e specustawy w sprawie COVID-19, w przypadku gdy termin przeprowadzenia okresowego szkolenia bezpieczeństwa i higieny pracy lub bezpieczeństwa i higieny służby przypada w:

  • okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
  • w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii,

termin ten wydłuża się do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Jeżeli chodzi o szkolenia wstępne, to art. 12e specustawy w sprawie COVID-19 stanowi, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii dopuszcza się ich przeprowadzenie w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Taka możliwość nie dotyczy jednak instruktażu na stanowiskach wskazanych w tym przepisie, m.in. robotniczych.

Badania profilaktyczne i szkolenia bhp w okresie epidemii
Badania profilaktyczne
Badania wstępne Przeprowadzenie badań wstępnych nie jest wymagane, jeżeli pracodawca zamierza zatrudnić pracownika (nową osobę lub pracownika, który już pracował w jego zakładzie) na stanowisko:
administracyjno-biurowe - jeżeli osoba ta/pracownik posiada aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie wystawione przez poprzedni/aktualny zakład pracy i pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na nowym stanowisku pracy,
inne niż administracyjno-biurowe - jeżeli osoba ta/pracownik spełnia warunki określone powyżej oraz między zakończeniem poprzedniego stosunku pracy a nawiązaniem kolejnego nie minęło więcej niż 180 dni.
Badania okresowe Obowiązek przeprowadzenia badań okresowych jest zawieszony. Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii trzeba będzie je wykonać w ciągu 180 dni od dnia odwołania danego stanu.
Badania kontrolne Wykonywane na zasadach ogólnych wynikających z art. 229 K.p., z zastrzeżeniem uwagi poniżej.
Uwaga. Badania wstępne i kontrolne mogą być wykonane przez lekarza innego niż lekarz medycyny pracy, także w formie zdalnej. Wyjątki od obowiązku wykonania badań wstępnych nie dotyczą zatrudnienia przy pracach szczególnie niebezpiecznych.
Szkolenia bhp
Szkolenie wstępne Może być przeprowadzone w formie zdalnej, z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego na stanowiskach wskazanych w art. 12e specustawy w sprawie COVID-19.
Szkolenie okresowe Jeżeli termin przeprowadzenia szkolenia okresowego przypada w okresie obowiązywania stanu epidemii lub w ciągu 30 dni od jego odwołania, to przedłuża się do 60 dnia od dnia odwołania ww. stanu.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.