Nieterminowe rozliczenie importu usług

W lutym 2017 r. wpłaciliśmy unijnemu kontrahentowi zaliczkę na poczet importu usług organizacji targów, które odbyły się w Brukseli we wrześniu 2017 r. Nie uwzględniliśmy jednak wpłaconej zaliczki w deklaracji podatkowej. Czy w chwili obecnej musimy złożyć korektę deklaracji za luty 2017 r. i ująć w niej podatek należny z tytułu importu usług a podatek naliczony uwzględnić w deklaracji składanej na bieżąco?

Przepisy ustawy o VAT nie regulują odrębnie momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku importu usług. Obowiązek podatkowy od nabywanych usług, których miejsce świadczenia ustala się - jak w omawianej sytuacji - według art. 28b ustawy o VAT, powstaje na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania tych usług lub - jeżeli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty - z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części.

Kwota VAT należnego od importu usług stanowi równocześnie podlegającą odliczeniu kwotę VAT naliczonego - o ile nabyte usługi podatnik wykorzystuje (lub wykorzysta w przyszłości) na potrzeby wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje zasadniczo w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do danej transakcji, jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, o której mowa w art. 86 ust. 10b pkt 3 ustawy. Jak wynika z tego przepisu, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a), czyli dostawy towarów bądź świadczenia usług, dla których podatnikiem jest ich nabywca, powstaje na podstawie art. 86 ust. 10, pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy.

W art. 86 ust. 10i wskazano natomiast, iż w przypadku uwzględnienia przez podatnika kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, w terminie późniejszym niż określony w art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b) i pkt 3, podatnik może odpowiednio zwiększyć kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej.

Jeżeli podatnik nie dotrzymał 3-miesięcznego terminu na wykazanie VAT należnego od importu usług, to musi dokonać korekty cofając się do właściwej deklaracji (do momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu importu usług). Natomiast VAT naliczony będzie mógł wykazać dopiero w bieżącej deklaracji podatkowej.

Jeśli więc podatnik wykaże podatek należny w deklaracji za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, ale zrobi to po upływie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy, wywoła to niekorzystne skutki w podatku VAT.

Nałożenie na podatników sankcji w postaci odrębnego rozliczenia podatku należnego i naliczonego (w dwóch różnych deklaracjach) powoduje, że są oni bardzo często zmuszeni do uregulowania podatku należnego wraz z odsetkami. Nie spotkało się to z aprobatą Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który w dniu 29 września 2017 r. wydał wyrok w tej sprawie (sygn. akt I SA/Kr 709/17 - orzeczenie nieprawomocne).

Zdaniem Sądu powyższe przepisy wprowadzają ograniczenia naruszające zasadę neutralności podatkowej, co jest sprzeczne z ogólnymi zasadami wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Przepisy ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. wprowadzają bowiem - w opinii WSA - automatyczne przesunięcie w czasie prawa do odliczenia i związaną z tym konieczność zapłaty odsetek za zwłokę z przyczyn czysto formalnych, bez względu na fakt, że w danej transakcji nie wystąpiło jakiekolwiek ryzyko oszustwa podatkowego lub świadome nadużycie prawa.

Po stronie podatników stanął również WSA w Warszawie w wyroku z 15 maja 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 2488/17.

Niemniej jednak przy odliczaniu VAT od importu usług zalecamy ostrożność, gdyż nie wiadomo, jakie stanowisko w tej sprawie zajmie NSA, jeśli wyroki zostaną zaskarżone, a przepisy ustawy o VAT w zakresie odliczania VAT od importu usług nadal obowiązują.