W przypadku nauczycieli szkół publicznych ogólne przepisy Kodeksu pracy w zakresie rozwiązywania stosunku pracy stosowane są tylko w zakresie nieuregulowanym przez przepisy odrębne. W odniesieniu do nauczycieli publicznych placówek oświatowych podstawowym aktem prawnym normującym ich zatrudnienie jest Karta Nauczyciela. Dotyczy ona również zasad rozwiązywania z nimi stosunku pracy.
Ustanie zatrudnienia nauczyciela cechuje się dużymi odrębnościami w porównaniu do ogólnych zasad rozwiązywania umów z pracownikami. Przesłanki rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem z powodów nieleżących po jego stronie określa art. 20 Karty Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986 ze zm.), zgodnie z którym dyrektor szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy w przypadku:
W przypadkach wskazanych w art. 20 ust. 1 K.N. rozwiązanie stosunku pracy następuje z końcem roku szkolnego, po uprzednim dokonaniu trzymiesięcznego wypowiedzenia. Wymóg zsynchronizowania dnia ustania zatrudnienia z upływem roku szkolnego nie dotyczy nauczycieli:
W razie dokonania przez pracodawcę (szkołę) wypowiedzenia z powodów wskazanych w art. 20 ust. 1 K.N., nauczycielowi zatrudnionemu w ramach umowy o pracę przysługuje odprawa pieniężna ustalana na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2025 r. poz. 570). Natomiast nauczycielowi mianowanemu, któremu wypowiedziano umowę z tych samych przyczyn, przysługuje sześciomiesięczna odprawa na podstawie art. 20 ust. 2 K.N.
W przypadku częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych skutkujących zmniejszeniem liczby oddziałów w szkole lub zmianą planu nauczania, uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć, alternatywą do definitywnego zwolnienia nauczyciela może być przeniesienie, na jego wniosek, w stan nieczynny. Wypowiedzenie dokonane nauczycielowi z ww. powodów staje się bezskuteczne w przypadku złożenia przez niego, w terminie do 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia, wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. Z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygasa.
Dyrektor szkoły ma obowiązek przywrócenia do pracy w pierwszej kolejności nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym, w razie powstania możliwości podjęcia przez tego nauczyciela pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa - w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku, pod warunkiem posiadania przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji. Odmowa podjęcia pracy przez nauczyciela powoduje wygaśnięcie stosunku pracy z dniem odmowy.
Należy nadmienić, że Karta Nauczyciela normuje również inne sytuacje, w których dochodzi do ustania zatrudnienia nauczyciela, w tym jego wygaśnięcia (patrz ramka).
Przesłanki rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem mianowanym i wygaśnięcia umowy o pracę
|
|