Wydany weksel własny stanowi formę uregulowania należności

(interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 22 stycznia 2016 r., nr PT8.8101.366.2015.WCX.1010)

Spółka rozważała różnego rodzaju sposoby rozliczenia zobowiązania z tytułu zapłaty ceny na rzecz podmiotów, od których miała nabywać składniki majątkowe. Jedną z rozpatrywanych opcji było wystawienie i wręczenie zbywającemu weksla własnego opiewającego na kwotę równą wartości zobowiązania z tytułu zapłaty ceny plus ewentualne odsetki. W celu wygaszenia zobowiązania do zapłaty ceny strony transakcji kupna-sprzedaży składników majątkowych planowały przyjąć odpowiednią konstrukcję prawną, a mianowicie zastosować odnowienie, o którym mowa w art. 506 Kodeksu cywilnego. W ten sposób, za zgodą zbywcy (wierzyciela), w miejsce realizacji zobowiązania do zapłaty ceny, spółka zobowiązywała się do spełnienia innego świadczenia (wystawienia i wydania weksla, a w przyszłości realizacji zobowiązania wekslowego). Strony transakcji planowały także złożyć odpowiednie oświadczenia potwierdzające, że w następstwie dokonanego odnowienia wszelkie uprawnienia i zobowiązania stron z tytułu zapłaty ceny sprzedaży ostatecznie wygasają, a jednocześnie powstaje nowy stosunek prawny oparty na przepisach prawa wekslowego.

Zdaniem spółki, wystawienie weksla własnego stanowiło bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej z odroczonym terminem płatności, natomiast jego wręczenie miało na celu wygaszenie zobowiązania z tytułu zapłaty ceny za nabyte składniki majątkowe na rzecz zbywcy. Weksel pełnił więc funkcję płatniczą (formę uregulowania należności wobec zbywcy, o której mowa w art. 89b ustawy o VAT). W związku z tym spółka uznała, że nie była zobowiązana do korekty VAT naliczonego po upływie terminu 150 dni od dnia upływu terminu płatności zobowiązania z tytułu zakupu składników majątkowych.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 21 sierpnia 2013 r., nr IBPP2/443-460/13/WN uznał, że ww. stanowisko spółki jest nieprawidłowe. Stwierdził bowiem, że samo wręczenie weksla nie spowoduje, że kontrahent otrzyma zapłatę za sprzedaż składników majątkowych. Kontrahent będzie w posiadaniu weksla stanowiącego bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty określonej sumy pieniężnej w przyszłości. Po upływie terminu określonego w wekslu będzie więc mógł domagać się otrzymania zapłaty za sprzedaż składników majątkowych. Organ podatkowy uznał ponadto, iż termin 150 dni wynikający z art. 89b ust. 1 ustawy o VAT rozpocznie bieg od dnia następującego po upływie określonych w wekslu terminów płatności. W przypadku upływu - tak rozpoczynającego swój bieg - terminu 150 dni, spółka będzie więc zobowiązana do dokonania korekty podatku odliczonego VAT stosownie do art. 89b ust. 1 ustawy o VAT.

Minister Finansów nie zgodził się z tym stanowiskiem i z urzędu zmienił ww. interpretację. Przypomniał, iż art. 89b ust. 1 ustawy o VAT nakłada obowiązek skorygowania podatku naliczonego w przypadku nieuregulowania w ustawowym terminie należności przez dłużnika. Ustawa o VAT nie definiuje wprawdzie pojęcia "uregulowanie" należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju. Jednak w art. 89a ust. 1a ustawy o VAT, dotyczącym rozliczania podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności, ustawodawca wskazuje, że "nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie". Tym samym, termin "należność uregulowana w jakiejkolwiek formie" obejmuje zaspokojenie wierzyciela, powodujące wygaśnięcie jego roszczeń wobec dłużnika. Wykonanie to może więc nastąpić w różny, uzgodniony przez strony sposób. Minister Finansów wyjaśnił:

"(...) weksel pełni funkcję płatniczą w sytuacji, gdy wręczany jest przy zakupie towarów i usług i strony zgodnie potwierdzają płatniczą funkcję wydania takiego weksla. Zatem wydanie weksla będzie mieściło się w zakresie definicji terminu "uregulowanie". (...) Wierzytelność z tytułu należności handlowej przestaje istnieć, a w jej miejsce powstaje zobowiązanie wekslowe. (...)"

Zdaniem Ministra Finansów, czynność wręczenia wierzycielowi weksla własnego (wprowadzonego do obrotu gospodarczego) powoduje, że wierzyciel zostanie zaspokojony i następuje wygaśnięcie roszczeń finansowych wobec dłużnika. Wydanie weksla stanowi zatem uregulowanie należności, w myśl przepisów ustawy o VAT. W konsekwencji podatnik, wystawiając i wręczając weksel własny, nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego z tytułu zakupu składników majątkowych, o której mowa w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT.