Korzystanie z urlopów z tytułu rodzicielstwa nie oznacza obowiązkowej rezygnacji z aktywności zawodowej. Pracownicy mogą podejmować pracę w trakcie takich urlopów, jednak na warunkach określonych w przepisach prawa pracy. Generalnie możliwe jest wówczas wykonywanie pracy u dotychczasowego lub innego pracodawcy.
Przepisy Kodeksu pracy nie odnoszą się do kwestii wykonywania pracy na urlopie macierzyńskim. Generalnie - ze względu na przeznaczenie tego urlopu, jakim jest m.in. objęcie dziecka opieką przez matkę w pierwszym okresie życia - zasadą powinno być wykorzystywanie urlopu macierzyńskiego w domu, chociażby w zakresie 14 lub 8 tygodni tego urlopu. Na takie przeznaczenie urlopu macierzyńskiego może wskazywać brak w przepisach dotyczących wspomnianego urlopu (art. 180 K.p.) regulacji w zakresie łączenia tego urlopu z pracą. W art. 180 K.p. przewidziana jest natomiast możliwość podjęcia pracy przez pracownicę korzystającą z urlopu macierzyńskiego - wymaga to jednak rezygnacji z tego urlopu na rzecz ojca dziecka lub, w określonej sytuacji, na rzecz innego członka najbliższej rodziny. Na takim stanowisku stanęło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (aktualnie Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej) w wyjaśnieniach opublikowanych na stronie rodzicielski.gov.pl (patrz ramka). Wyjaśnienia te powstały wprawdzie w okresie, w którym w Kodeksie pracy przewidziany był dodatkowy urlop macierzyński, ale w zakresie odnoszącym się do możliwości podejmowania pracy na urlopach z tytułu rodzicielstwa mogą być wykorzystane również w aktualnym stanie prawnym.
W przywołanych wyjaśnieniach resort pracy uznał, że nie ma przeszkód do podejmowania w trakcie urlopu macierzyńskiego pracy zarobkowej przez matkę dziecka - na etacie lub w ramach umowy cywilnoprawnej - u innego pracodawcy niż ten, który udzielił urlopu macierzyńskiego.
|
"(...) Przepisy Kodeksu pracy dopuszczają łączenie korzystania z (...) urlopu macierzyńskiego oraz z urlopu rodzicielskiego (...) Nie pozwalają natomiast na łączenie korzystania z (...) urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem (...) pracy np. na 1/2 etatu. Wyjątki dopuszczające powrót do pracy u pracodawcy, który udzielił (...) urlopu macierzyńskiego przed upływem pełnego wymiaru tego urlopu, są przewidziane w Kodeksie pracy (...)".
Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika w tej sprawie i udzielić mu urlopu na pozostałą część wymiaru czasu pracy, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację lub rodzaj wykonywanej przez niego pracy. (...)". Wyjaśnienia Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej dostępne na stronie rodzicielski.gov.pl |
Pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego może go łączyć z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy (art. 1821e K.p.). Pracownik, który chciałby skorzystać z tego uprawnienia, musi złożyć wniosek w sprawie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim, w terminie 21 dni przed planowanym podjęciem pracy. Wymogi formalne wniosku w sprawie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim określa § 20 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2015 r. poz. 2243). Wniosek taki zasadniczo jest wiążący dla pracodawcy, o ile został wniesiony w terminie - choć nawet terminowy wniosek może być przez pracodawcę odrzucony, jeżeli uwzględnienie go jest niemożliwe z uwagi na organizację pracy lub rodzaj zadań wykonywanych przez pracownika. Rezygnacja z łączenia pracy z urlopem rodzicielskim u macierzystego pracodawcy jest możliwa tylko za jego zgodą.
Przepisy Kodeksu pracy nie wprowadzają ograniczeń, jeżeli chodzi o możliwość podjęcia pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego w innym niż macierzystym zakładzie pracy. Jest to dopuszczalne zarówno w ramach zatrudnienia etatowego, jak i cywilnoprawnego.
Podjęcie pracy na urlopie rodzicielskim nie powoduje zmiany pierwotnego wymiaru etatu pracownika, w takiej sytuacji następuje bowiem podział tego urlopu na część zagospodarowaną przez pracę i część (wynoszącą co najmniej połowę wymiaru etatu) poświęconą wyłącznie na opiekę nad dzieckiem. W związku z tym pracodawca nie może formalnie obniżyć wymiaru etatu pracownika z pełnego do części. Może natomiast, zgodnie z art. 80 K.p., który stanowi, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, obniżyć poziom wynagrodzenia.
Praca w trakcie urlopu rodzicielskiego powoduje obligatoryjne wydłużenie jego wymiaru. Pracownik w treści wniosku w sprawie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim powinien więc wypowiedzieć się, czy będzie w jego trakcie świadczył pracę (łącznie z jego częścią przedłużającą). Jest to konieczne w celu ustalenia prawidłowego wymiaru tej części.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
