Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Procedura podatkowa  »   Urzędy skarbowe nie zawsze zapowiadają kontrole podatkowe
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Urzędy skarbowe nie zawsze zapowiadają kontrole podatkowe

Gazeta Podatkowa nr 89 (1860) z dnia 8.11.2021
Małgorzata Żujewska

Kontrola podatkowa powinna być zapowiedziana z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Urząd skarbowy nie musi jednak informować podatnika o swoich planach, jeżeli kontrola dotyczy sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej, ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy fiskalnej czy zasadności zwrotu VAT. Wyjątkowo funkcjonariuszom wolno wszcząć kontrolę podatkową jedynie po okazaniu legitymacji służbowych.

Zapowiedź weryfikacji

Celem kontroli podatkowej podejmowanej przez urząd skarbowy jest sprawdzenie, czy i jak w danym okresie podatnik wywiązywał się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Weryfikacja może być przeprowadzona do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Przedawnienie następuje zasadniczo po 5 latach, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Trzeba jednak liczyć się z wydłużeniem terminu przedawnienia, jeżeli jego bieg nie rozpocznie się, zostanie zawieszony lub ulegnie przerwaniu (w przypadkach wskazanych w art. 70-70e Ordynacji podatkowej).

Urząd skarbowy uprzedza o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej poprzez doręczenie zawiadomienia ZAW-K. Wskazuje się w nim m.in. zakres kontroli, rodzaj sprawdzanego podatku, okres objęty weryfikacją. Zawiera ono także pouczenie o prawie złożenia korekty rozliczeń mających być sprawdzanych. Kontrola podatkowa może zacząć się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia podatnikowi zawiadomienia. Stanowi tak art. 282b § 2 Ordynacji podatkowej. Dopuszczalne jest przystąpienie do kontroli podatkowej przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Wymaga to jednak - pisemnej albo ustnej - zgody lub wniosku podatnika. Upływ 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia nie uniemożliwia przeprowadzenia kontroli podatkowej w zakresie wskazanym w tym zawiadomieniu. Może być ona podjęta w późniejszym czasie. Podatnikowi musi być jednak doręczone ponowne zawiadomienie (a więc konieczne jest zachowanie wcześniej wspominanych terminów wszczęcia kontroli).

Urząd skarbowy nie ma obowiązku uprzedzać o zamiarze weryfikacji rozliczeń podatkowych w przypadkach wymienionych w art. 282c § 1 Ordynacji podatkowej (patrz tabela). Wyłączenie to stosuje się także w razie konieczności rozszerzenia zakresu kontroli podatkowej, prowadzonej we wskazanych sytuacjach, na inne okresy rozliczeniowe z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych. Przedsiębiorca ma prawo wnieść sprzeciw wobec podjęcia i prowadzenia kontroli podatkowej bez otrzymania wymaganego zawiadomienia uprzedzającego o jej wszczęciu. Taką formę obrony przewiduje art. 59 Prawa przedsiębiorców. Sprzeciw należy złożyć w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli podatkowej. Wymaga on uzasadnienia. Sprzeciw wnosi się do naczelnika urzędu skarbowego, ale o jego złożeniu trzeba również na piśmie zawiadomić kontrolujących. Sprzeciw nie przysługuje w razie podjęcia kontroli podatkowej niezbędnej dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów ich dokonania.


Po rozpoczęciu niezapowiedzianej kontroli podatkowej podatnik musi być poinformowany o przyczynie nieotrzymania zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia.

Wymogi formalne

Podstawą kontroli podatkowej - zapowiedzianej lub nie - jest upoważnienie do jej przeprowadzenia. Zawiera ono m.in. dane kontrolujących, określenie zakresu weryfikacji, datę rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia kontroli.

Wszczęcie kontroli podatkowej następuje poprzez doręczenie podatnikowi upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie przez kontrolujących legitymacji służbowych. Jeżeli kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, czynności te wykonuje się wobec jej reprezentanta, tj. członka zarządu, wspólnika albo innej osoby upoważnionej do reprezentowania lub prowadzenia spraw podmiotu. W przypadku gdy kontrola podatkowa dotyczy zakładu podmiotu zagranicznego, upoważnienie doręcza się oraz okazuje legitymacje służbowe osobie faktycznie kierującej, nadzorującej lub reprezentującej działalność prowadzoną na terytorium Polski.

Nieobecność kontrolowanego, reprezentanta danego podmiotu lub pełnomocnika może udaremnić wszczęcie kontroli podatkowej. Taka osoba jest wówczas wzywana do stawienia się w siedzibie organu podatkowego następnego dnia po upływie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Jeżeli tego nie zrobi, kontrolę podatkową uznaje się za wszczętą w dniu upływu wspomnianego terminu. Upoważnienie do jej przeprowadzenia doręcza się niezwłocznie po stawieniu się uprawnionej osoby w miejscu prowadzenia kontroli. W razie niemożności wykonywania czynności kontrolnych z powodu nieobecności kontrolowanego, reprezentanta podmiotu lub pełnomocnika, w szczególności gdy nie jest zapewniony dostęp do dokumentów związanych z przedmiotem weryfikacji, kontrola podlega zawieszeniu do czasu umożliwienia przeprowadzenia tych czynności.

Pilna kontrola

Urzędnikom wolno wyjątkowo wszcząć kontrolę podatkową bez uprzedzenia i formalnego upoważnienia - po okazaniu jedynie legitymacji. Taką możliwość dopuszcza art. 284a § 1 Ordynacji podatkowej.

Podstawą podjęcia pilnej kontroli podatkowej jest przeciwdziałanie dokonaniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenie dowodów ich popełnienia. Zastosowanie tego trybu nie zwalnia urzędników całkowicie z obowiązku dostarczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej. Musi być ono doręczone podatnikowi lub uprawnionej osobie w ciągu 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli. Dokumenty z czynności dokonanych z naruszeniem tego obowiązku nie stanowią dowodu w późniejszym postępowaniu podatkowym.

Nieobecność podatnika, reprezentanta podmiotu lub pełnomocnika nie jest przeszkodą w przystąpieniu do kontroli podatkowej "na legitymację". W takim przypadku wolno ją wszcząć po okazaniu legitymacji służbowej pracownikowi kontrolowanego. Chodzi o pracownika, który może być uznany za osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności, w rozumieniu art. 97 Kodeksu cywilnego. W razie wątpliwości uważa się ją za umocowaną do realizowania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa, np. do zawierania transakcji, realizacji zamówień, przyjmowania zapłaty. Kontrola podatkowa może więc być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej pracownikowi umocowanemu do podejmowania w imieniu i na rzecz swojego pracodawcy (kontrolowanego) czynności prawnych bezpośrednio związanych z prowadzeniem działalności w danym lokalu. Kryteria te spełnia sekretarka, recepcjonista, sprzedawca itp. Mówiąc o pracowniku, należy mieć przy tym na uwadze osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (por. wyrok NSA z dnia 20 listopada 2018 r., sygn. akt II GSK 1410/18). W ostateczności - gdyby nie było możliwe uczestniczenie w czynnościach kontrolnych samego kontrolowanego (reprezentanta) lub pracownika - kontrola podatkowa może rozpocząć się w obecności świadka. Powinien to być funkcjonariusz publiczny, ale nie pracownik organu przeprowadzającego kontrolę.

POLSKI ŁAD
Kontrola podatkowa na wniosek podatnika

Kontrola podatkowa wszczynana jest z urzędu - podatnik nie może wnioskować o jej przeprowadzenie. Ma to zmienić nowelizacja ustawy o KAS przygotowana w ramach Polskiego Ładu. Przewiduje ona możliwość podjęcia kontroli podatkowej na wniosek podatnika po otrzymaniu przez niego listu ostrzegającego przed oszustem podatkowym.

Szef KAS ma mieć nowe uprawnienie. W wyniku działalności analitycznej będzie mógł poinformować podatnika o ryzyku występowania w obrocie towarami lub usługami dostarczanymi do niego lub jego kontrahenta co najmniej jednego dostawcy, który może pełnić rolę tzw. znikającego podatnika. Mianem znikającego podatnika określa się podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT, który z potencjalnym zamiarem oszustwa nabywa towary lub usługi lub symuluje ich nabywanie, i zbywa je jako opodatkowane VAT, nie wpłacając podatku do urzędu skarbowego. Ujawnienie jego danych podatnikowi nie będzie stanowiło naruszenia tajemnicy skarbowej oraz tajemnicy przedsiębiorstwa.

Proponowane rozwiązanie - wysłanie do podatnika listu ostrzegającego o ryzyku wystąpienia podejrzanych transakcji - ma przyczynić się do zwalczania oszustw mających na celu wyłudzenie VAT. Narzędzie to będzie stosowane fakultatywnie. Szef KAS nie będzie miał obowiązku informowania o ryzyku wystąpienia w obrocie znikającego podatnika, zauważonym w toku działalności analitycznej, jeżeli przekazanie takiego sygnału mogłoby wpływać niekorzystnie na działania organów administracji skarbowej lub innych służb albo byłoby sprzeczne z podejmowanymi przez nie czynnościami. Nieotrzymanie takiego zawiadomienia nie zwalnia podatnika z obowiązku dochowania należytej staranności w kontaktach biznesowych, czyli ze zweryfikowania kontrahenta i okoliczności związanych z transakcją.

Podatnik, który zostanie poinformowany o ryzyku występowania w obrocie towarami lub usługami znikającego podatnika, będzie mógł zwrócić się do naczelnika urzędu skarbowego o przeprowadzenie kontroli podatkowej. Taka weryfikacja ma pomóc ostatecznie potwierdzić lub zaprzeczyć, że dany kontrahent pełni rolę znikającego podatnika. Listy ostrzegawcze oraz możliwość wystąpienia o przeprowadzenie kontroli podatkowej mają na celu wsparcie podatnika w dochowaniu należytej staranności oraz wyeliminowaniu ryzyka uczestnictwa w przestępstwach podatkowych z wykorzystaniem podatku VAT.

Ustawa wprowadzająca opisane rozwiązania czeka na podpis Prezydenta (stan na dzień oddania GP do druku).


Przesłanki wszczęcia niezapowiedzianej kontroli podatkowej
Przesłanki przedmiotowe Przesłanki podmiotowe
1) kontrola dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o VAT,
2) kontrola ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
3) kontrola dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
4) kontrola dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
5) kontrola ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
6) kontrola zostaje wszczęta w trybie pilnym,
7) kontrola ma charakter doraźny i dotyczy ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury,
8) kontrola dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin,
9) kontrola ma charakter doraźny i dotyczy sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej,
10) kontrola dotyczy zasadności zwrotu podatku w rozumieniu przepisów rozdziału 7b ustawy o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) oraz rozdziału 6a ustawy o pdop (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800)
1) organ podatkowy posiada informacje, że kontrolowany został prawomocnie skazany w Polsce za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli (w przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej - do każdego wspólnika),
2) organ podatkowy ma informacje, że kontrolowany jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
3) kontrolowany nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.)

Ustawa z dnia 6.03.2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162)

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.)

Procedura podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.