Pracownik został wysłany na kilka tygodni w zagraniczną podróż służbową. Jak należy rozliczyć jego czas pracy? Jak potraktować dla tego celu dzień świąteczny w państwie docelowym? Czy pracownik powinien wziąć na ten dzień urlop wypoczynkowy?
Do czasu pracy w podróży służbowej należy zaliczyć wszystkie okresy wykonywania zadania, a pozostałe w takim zakresie w jakim przypadają na godziny rozkładowe pracownika.
Pracownik wykonujący na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy odbywa tzw. podróż służbową. Podczas niej wykonuje zlecone czynności na rzecz pracodawcy, a czas na nie poświęcony w całości zalicza się do czasu pracy. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 5 sierpnia 2015 r. (sygn. akt III AUa 1829/14): "(...) zadania polecone pracownikowi do wykonania w podróży służbowej zasadniczo różnią się od pracy, do wykonywania której pracownik zobowiązał się w umowie nawiązującej stosunek pracy (...)". Jednak w tym okresie pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w innym niż stałe miejscu wyznaczonym do jej wykonywania.
Podobnie należy kwalifikować okres podróżowania, o ile w tym czasie pracownik wykonuje czynności służbowe (np. kierowca). Samo przemieszczanie się (np. przejazd pociągiem albo podróż w charakterze pasażera samochodu służbowego) nie zalicza się do czasu pracy, chyba że przypada na godziny rozkładowe. Tak też orzekł Sąd Najwyższy, który w uzasadnieniu wyroku z 27 października 1981 r. (sygn. akt I PR 85/81, OSNC 1982/5-6/76) wyjaśnił, że: "(...) Wprawdzie odbywanie - na polecenie przełożonego - podróży służbowej w »czasie pracy« jest równoznaczne z wykonywaniem w tym czasie pracy, ale nie odwrotnie, tj. odbywania podróży służbowej poza »czasem pracy« nie przekształca podróży w pracę (...)". Takie też stanowisko zajął w wyroku z 4 lipca 1978 r. (sygn. akt I PR 45/78, PiZS 1979/10/76).
Na analogicznych zasadach należy rozpatrywać okresy niewykonywania zadania z powodów od pracownika niezależnych (np. święto w państwie docelowym) przypadające na rozkładową dniówkę zainteresowanego.
| Ważne: Rozkład czasu pracy ustala i rozlicza pracodawca (art. 150 § 1 K.p.), zaś pracownik jest obowiązany stosować się do niego (art. 22 § 1 K.p.). |
W sytuacji opisanej w pytaniu, można było dokonać (w formalnie uprawnionym trybie) uprzedniej zmiany rozkładu czasu pracy pracownika, uwzględniającej święto w państwie docelowym. Jeżeli to nie nastąpiło, rozkładową dniówkę, podczas której nie mógł on wykonywać zadania z omawianego powodu, należy uznać za okres oczekiwania na jego wykonanie i tak jak np. czas przemieszczania się podczas niej, zaliczyć do czasu pracy. Nie należy natomiast oczekiwać, że na ten dzień pracownik wystąpi z wnioskiem o urlop wypoczynkowy, chyba że obie strony będą tym zainteresowane. Urlopu udziela się zgodnie z planem bądź indywidualnymi uzgodnieniami stron (art. 163 § 1-2 K.p.) lub w terminie żądanym przez pracownika (art. 1672 K.p.). Ma on poza tym inne przeznaczenie, a zwłaszcza nie służy do "wypełniania" luk w harmonogramie uprawnionego.
| Przykład |
Pracownik zatrudniony w normach podstawowych, w organizacji od poniedziałku do piątku od 800 do 1600, został wysłany w podróż służbową do Niemiec. Wyjechał samochodem prywatnym 4 maja o 600, docierając na miejsce o 1200, po czym zakwaterował się w hotelu. Pracę podjął następnego dnia i do dnia powrotu, który nastąpił 13 maja 2016 r., wykonywał ją od 800 do 1600 (w dniach dla niego roboczych). W ostatnim dniu podróży, po zakończeniu wykonywania zadania (o 1600), pracownik wyruszył w drogę powrotną, która trwała do 2200.
Pracownikowi zaliczono do czasu pracy:
| ||||||||||||
|
||||||||||||
