Urlop pracownika zatrudnionego na część etatu

1) Zatrudniamy pracowników w niższych niż pełen wymiarach czasu pracy. Jak ustalać liczbę dni przysługującego im urlopu i jak go udzielać, jeśli wykonują oni pracę przez część dniówki albo przez określoną liczbę dni w tygodniu?

Pracownikom niepełnoetatowym przysługuje urlop zredukowany proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Wynikający z obliczeń niepełny dzień urlopu podlega zaokrągleniu w górę do pełnego dnia. Za podstawę ustalenia należnego urlopu pracownika przyjmuje się przysługujący mu wymiar wynikający z ogólnego stażu urlopowego. Według art. 154 § 1 K.p. wymiar urlopu wynosi:

• 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
   
• 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Pracodawca zatrudnia na 1/3 etatu pracownika z 8-letnim stażem pracy oraz na 1/4 etatu pracownika z ponad 10-letnim stażem. Obaj pracownicy są uprawnieni do 7 dni urlopu, co wynika z wyliczenia: 1/3 x 20 dni = 6,66 dnia, po zaokrągleniu 7 dni oraz 1/4 x 26 dni = 6,5 dnia, po zaokrągleniu 7 dni.

Udzielanie urlopów

Jest regułą, że urlopu udziela się tylko w dni, które zgodnie z rozkładem czasu pracy są dla danego pracownika dniami pracy. Ponadto urlop powinien być wykorzystywany w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Taki tryb udzielania urlopów ustanowiono w art. 154² K.p., z której to normy wynika, że urlop jest udzielany wyłącznie w robocze dla danego pracownika dni, bez względu na to czy przypadają one w dni robocze, niedziele albo w święta.

W myśl art. 154² § 2 K.p. przy udzielaniu urlopu, jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. W praktyce powołany przepis ma zastosowanie na etapie ustalania przysługującej pracownikowi wyrażonej w godzinach puli urlopu, ułatwiającej rozliczenia w związku z godzinowym jego wykorzystywaniem. Może się zdarzyć, że w wyniku powyższych przeliczeń pracownik skorzysta z wyższej niż maksymalna liczby dni wolnych od pracy. Brak jest jednak podstaw prawnych do "ograniczania wymiaru" urlopu wypoczynkowego, jeżeli zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy ma on trwać dłużej niż 26 dni wolnych od pracy.

Spółka z o.o. zatrudnia na 1/4 etatu dwóch pracowników z 10-letnim stażem pracy, uprawnionych do kolejnego urlopu. Zgodnie z rozkładem świadczą oni pracę odpowiednio:

• pierwszy pracownik: (co do zasady) dwa razy w tygodniu po 5 godzin,
   
• drugi pracownik: od poniedziałku do piątku po 2 godziny.

Pracownicy z podanym stażem zatrudnieni na 1/4 etatu mają prawo do 7 dni urlopu (1/4 x 26 dni = 6,5 dnia, po zaokrągleniu 7 dni). Ich pula urlopowa wynosi 56 godzin (7 dni x 8 godz.).

Udzielając urlopu w dni pracy pierwszego pracownika pracodawca odpisze z tej puli za każdy dzień urlopu po 5 godzin. Każdy dzień urlopu drugiego pracownika oznacza pomniejszenie jego puli urlopowej o 2 godziny. W praktyce pierwszy pracownik skorzysta z 11 dni wolnych od pracy (i 1 godz.), a drugi z 28 dni (56 godz. : 2 godz.), co jest następstwem obligatoryjnego zaokrąglenia iloczynu na etapie ustalania wymiaru urlopu.

Pracownik zatrudniony na 1/2 etatu, pracuje w tygodniu przez 20 godzin (zwykle 2 dni po 6 godz. i 2 dni po 4 godz.). Jego staż urlopowy wynosi 10 lat.

Pracownikowi przysługuje 13 dni urlopu (1/2 x 26 dni = 13 dni). Ustalając pulę urlopową liczbę należnych dni urlopu mnożymy przez 8 godzin, co daje do wykorzystania 104 godziny. Urlopu należy udzielać na dni pracy danego pracownika w wymiarze godzinowym jaki przypada na dany dzień. W dniu świadczenia pracy 6-godzinnej pulę urlopową pracodawca pomniejszy o 6 godzin, a w dniu pracy 4-godzinnej o 4 godziny.

Wymiar urlopu pracownika uprawnionego do urlopu kolejnego zależy od przepracowania całego roku kalendarzowego. Jeśli pracownik podejmuje lub rozwiązuje stosunek pracy w ciągu roku, to jest u danego pracodawcy uprawniony do urlopu proporcjonalnego (art. 155¹ K.p.). W przypadku gdy dotyczy to pracownika zatrudnionego na część etatu, jego urlop będzie w tej sytuacji podwójnie proporcjonalny.

Pracodawca zatrudnił od 2 stycznia 2013 r. na 3/4 etatu na czas określony do 15 lipca br. pracownika, którego staż pracy kwalifikuje do niższego wymiaru urlopu. Ustalając jego pulę urlopową pracodawca nieprawidłowo przyjął jego codzienny wymiar czasu pracy wynoszący 6 godzin.

Obliczając należny urlop, całoroczny wymiar urlopu (20 dni) należy pomniejszyć proporcjonalnie do wielkości etatu (3/4 x 20 dni = 15 dni). Pracownik przepracuje w bieżącym roku u obecnego pracodawcy tylko 7 miesięcy. Zatem jego proporcjonalny do wymiaru czasu pracy urlop (15 dni) należy ustalić przyjmując za każdy przepracowany miesiąc 1/12 część urlopu: 7/12 x 15 dni = 8,75 dnia, po zaokrągleniu 9 dni. Po przeliczeniu na godziny pula urlopowa wynosi 72 godziny (9 dni x 8 godz.). Dobowy wymiar czasu pracy ma znaczenie przy udzielaniu urlopu (a nie ustalaniu puli urlopowej). Uwzględniając fakt, że pracownik świadczy pracę po 6 godzin dziennie, może skorzystać z 12 dni wolnych od pracy (72 godz. puli urlopowej : 6 godz. codziennej pracy).

Wyjaśniamy, że urlop powinien obejmować cały dzień pracy danej osoby. Pracodawca może udzielić urlopu na część dnia pracy wyjątkowo. W myśl art. 154² § 4 K.p. udzielenie urlopu w dniu pracy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy część urlopu pozostała do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop. W takim przypadku urlopu należy udzielić na część dnia roboczego, a przez resztę dnia pracownik powinien wykonywać pracę.

2) Jak wyliczyć ilość dni i godzin urlopu dla osoby zatrudnionej w podmiocie leczniczym na 1/4 etatu, która pracuje przez 3 dni w tygodniu i ma prawo do wyższego wymiaru urlopu?

Pracownikowi zatrudnionemu w podanym wymiarze czasu pracy przysługuje 7 dni urlopu. Jednak godzinowa pula urlopowa zależy od rodzaju wykonywanej pracy i normy czasu pracy jaka obowiązuje pracownika.

Czas pracy pracowników zatrudnionych w podmiocie leczniczym, w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 7 godzin 35 minut (7,58 godz.) na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Natomiast czas pracy pracowników technicznych, obsługi i gospodarczych, w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Normy czasu pracy dla pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach wymagających kontaktu z pacjentami, w przyjętym okresie rozliczeniowym są niższe i wynoszą 6 godzin na dobę i przeciętnie 30 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Odrębne, niższe normy (5 godz. na dobę i 25 godz. na tydzień) czasowo obejmują także pracowników niektórych komórek organizacyjnych np. radiologii czy radioterapii. Powołane normy czasu pracy wskazanych grup zatrudnionych określa art. 93 i 214 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. nr 112, poz. 654 z późn. zm.), dalej ustawy. Zakwalifikowanie pracowników (stanowisk) do konkretnych grup pracowniczych powinno wynikać z obowiązujących w podmiocie leczniczym aktów wewnątrzzakładowych.

Godzinowy wymiar urlopu wypoczynkowego dla pracowników medycznych podmiotów leczniczych ustala się mnożąc liczbę dni przysługującego im urlopu przez 7 godzin i 35 minut. W tej sytuacji ich pula urlopowa wyniesie odpowiednio 151,6 godziny (20 dni x 7,58 godz.) i 197,08 godziny (26 dni x 7,58 godz.). Natomiast udzielając urlopu na dni pracy, pulę urlopową takiego pracownika obniża się o 7 godzin i 35 minut (7,58 godz.) za każdy wykorzystany dzień urlopu, chyba że pracuje w systemie przewidującym dłuższe lub krótsze dniówki robocze.

Pracownik medyczny zakładu opieki zdrowotnej zatrudniony na 1/4 etatu na czas nieokreślony jest uprawniony do urlopu w wyższym wymiarze. Jego roczna pula urlopowa wynosi 53,06 godziny (26 dni x 1/4 etatu = 6,5 dnia, a po zaokrągleniu 7 dni; 7 dni x 7,58 godz. = 53,06 godz.). Natomiast pula urlopowa pracownika administracyjnego zatrudnionego w tym samym podmiocie i w tym samym wymiarze wynosi 56 godzin (7 dni x 8 godz.).