Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2180), zwana dalej ustawą nowelizującą, wprowadziła zmiany m.in. dotyczące ryczałtu od dochodów spółek, o którym mowa w rozdziale 6b ustawy o CIT - czyli tzw. estońskiego CIT.
Zmiany wprowadzone tą ustawą będą obowiązywać od 1 stycznia 2023 r., przy czym niektóre z nich dotyczące ryczałtu od dochodów spółek weszły w życie 26 października 2022 r. i mają zastosowanie do dochodów uzyskanych po dniu 30 czerwca 2022 r. (szczególne regulacje wymieniamy w dalszej części artykułu).
Opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek może podlegać podatnik, który ma siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czyli podlegający w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów. Jednocześnie w okresie opodatkowania ryczałtem zobowiązany jest on łącznie spełniać pozostałe warunki wskazane w art. 28j ust. 1 updop, w tym dotyczące poziomu zatrudnienia i konieczności złożenia zawiadomienia o wyborze ryczałtu od dochodów spółek.
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów pojawiają się wątpliwości, czy warunek dotyczący ponoszenia wydatków w kwocie trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (odpowiednio jednokrotności w przypadku małego podatnika) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej trzech osób fizycznych (odpowiednio jednej w przypadku małego podatnika), uznaje się za spełniony, także w sytuacji gdy zaliczki na podatek dochodowy i składki określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z odrębnymi regulacjami, nie są pobierane?
Ustawą nowelizującą wprowadzono więc zmianę w art. 28j ust. 1 pkt 3 lit. b i ust. 3 pkt 2 updop. W przepisach tych będzie mowa o podatnikach będących płatnikami zaliczek na podatek dochodowy i płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne (a nie płatnikach, na których ciąży obowiązek poboru tych zaliczek i składek). Tak więc w nowym brzmieniu tych regulacji kwestią decydującą czy warunek zatrudnienia został spełniony, jest okoliczność, czy podatnik jako płatnik jest co do zasady zobowiązany do poboru wymienionych wcześniej zaliczek i składek. Przy czym dla spełnienia warunku zatrudnienia nie jest konieczne ich pobranie.
W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej (druk sejmowy nr 2544) zapisano: "Zmiany przedstawione w projekcie zakładają, że przy ocenie spełnienia warunków określonych w art. 28j ust. 1 pkt 3 lit. b oraz ust. 3 pkt 2 ustawy CIT, należy brać pod uwagę, czy w związku z wypłatą wynagrodzenia podatnik jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, lub płatnikiem składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych lub ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej. (...)
Zatem warunki określone w art. 28j ust. 1 pkt 3 lit. b oraz ust. 3 pkt 2 ustawy CIT będą spełnione również w sytuacji, gdy podatnik zatrudnia na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia lub umowy o dzieło) trzech studentów poniżej 26 roku życia".
Znowelizowane przepisy art. 28j ust. 1 pkt 3 lit. b oraz ust. 3 pkt 2 updop będzie się stosować od 1 stycznia 2023 r.
Ponadto do ustawy o CIT dodano art. 28c pkt 2a updop, który definiuje pojęcie "przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw" użyte w przepisach rozdziału 6b ustawy o CIT. Oznacza ono przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w trzecim kwartale roku kalendarzowego poprzedzającego pierwszy dzień roku podatkowego, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Dodany przepis będzie się stosować od 1 stycznia 2023 r.
Podatnik, który spełnia określone warunki i podejmie decyzję o opodatkowaniu dochodów ryczałtem od dochodów spółek, jest obowiązany złożyć zawiadomienie o dokonanym wyborze. Składa się je na formularzu ZAW-RD do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ma być stosowany ryczałt. Tak wynika z art. 28j ust. 1 pkt 7 updop. Z kolei art. 28j ust. 5 updop (w dotychczasowym brzmieniu) umożliwia podatnikowi złożenie zawiadomienia ZAW-RD przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, jeżeli podatnik zdecyduje się na wybór ryczałtu od dochodów spółek w trakcie trwającego roku podatkowego.
Ze zmienionego art. 28j ust. 5 updop wyraźnie wynika prawo podatnika do wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego. Ponadto wiadome jest, że w odniesieniu do zawiadomienia o wyborze ryczałtu od dochodów spółek, o którym mowa w tym przepisie, odpowiednie zastosowanie znajduje art. 28j ust. 1 pkt 7 updop.
Zmiana ta wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r.
Jak czytamy w powołanym wcześniej uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej: "Zmiana treści art. 28j ust. 5 ustawy CIT (...) ma na celu wyraźne wyartykułowanie prawa podatnika do wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego oraz doprecyzowanie, że w odniesieniu do zawiadomienia o wyborze ryczałtu od dochodów spółek - ZAW-RD, o którym mowa w niniejszym przepisie, odpowiednie zastosowanie znajduje art. 28j ust. 1 pkt 7 ustawy CIT".
W zakresie przepisów regulujących wstępną korektę przychodów i kosztów uzyskania przychodów ustawodawca dostrzegł potrzebę doprecyzowania art. 7aa ust. 5 pkt 1 updop (w zakresie zwolnienia podatnika z obowiązku zapłaty podatku od dochodu z tytułu korekty wstępnej) i art. 7aa ust. 9 pkt 4 updop (odnośnie terminu zapłaty podatku należnego od dochodu z przekształcenia).
Stosownie do art. 7aa ust. 5 pkt 1 updop (w obecnie obowiązującym brzmieniu), od dochodu z tytułu korekty wstępnej podatnik dokonuje zapłaty podatku należnego z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, jeżeli podatnik stosował to opodatkowanie krócej niż cztery lata podatkowe. Natomiast w przypadku stosowania opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek w sposób nieprzerwany przez okres dłuższy niż cztery lata podatkowe zobowiązanie podatkowe wygasa w całości. Tak więc termin zapłaty podatku jest uzależniony od okresu opodatkowania ryczałtem. Przy czym używane są tu określenia "jeżeli podatnik stosował to opodatkowanie krócej niż cztery lata podatkowe" i "w przypadku stosowania opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek w sposób nieprzerwany przez okres dłuższy niż cztery lata podatkowe". Przepis nie odnosi się natomiast wprost do sytuacji, w której podatnik był opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek równo przez cztery lata podatkowe.
W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej wskazano, że intencją ustawodawcy było zwolnienie podatnika z obowiązku zapłaty podatku od dochodu z tytułu tzw. korekty wstępnej, jeśli podatnik był opodatkowany ryczałtem w sposób nieprzerwany przez co najmniej jeden pełen okres, o którym mowa w art. 28f ust. 1 updop, tj. 4 lata podatkowe. Ustawą nowelizującą dokonano doprecyzowania w tym zakresie. W myśl zmienionego art. 7aa ust. 5 pkt 1 updop, zobowiązanie podatkowe z tytułu tzw. korekty wstępnej wygasa w całości po upływie co najmniej czterech lat podatkowych nieprzerwanego opodatkowania ryczałtem. Zmiana wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r.
Dochodem z przekształcenia jest kwota odpowiadająca sumie nadwyżek wartości poszczególnych składników majątku, ustalonych dla wyniku finansowego netto zgodnie z przepisami o rachunkowości, na dzień przekształcenia, ponad ich wartość podatkową ustaloną na ten dzień (art. 7aa ust. 2 pkt 3 updop). Przez wartość podatkową składnika majątku dla celów określenia dochodu z przekształcenia rozumie się wartość niezaliczoną uprzednio w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, ale która stanowiłaby taki koszt, gdyby składnik ten został przez podatnika odpłatnie zbyty (art. 7aa ust. 6 updop). Podatek należny od tego dochodu wynosi 19%.
Przepis art. 7aa ust. 9 pkt 4 updop (w aktualnie obowiązującym brzmieniu) stanowi, że jednorazowej zapłaty podatku należnego od dochodu z przekształcenia w spółkę przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną albo spółki niebędącej osobą prawną w całości, dokonuje się w terminie wskazanym w art. 27 ust. 1 updop, a więc w terminie przewidzianym na złożenie zeznania CIT-8. Z kolei w art. 27 ust. 1 updop termin na złożenie zeznania CIT-8 określony jest jako koniec trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym podatnik osiągnął dochód (stratę).
Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej: "Mając na uwadze literalne brzmienie art. 7aa ust. 9 pkt 4 ustawy CIT oraz sposób w jaki jest określony termin na złożenie zeznania CIT-8 w art. 27 ust. 1 ustawy CIT, mogą pojawić się wątpliwości interpretacyjne w zakresie prawidłowego ustalenia terminu na jednorazową zapłatę podatku należnego od dochodu z przekształcenia w całości, tj. czy powyższy termin określony jest na koniec trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym poprzedzającym pierwszy rok opodatkowania ryczałtem, czy na koniec trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po pierwszym roku opodatkowania ryczałtem".
W zmienionym art. 7aa ust. 9 pkt 4 updop, zawarte zostało jednoznaczne wskazanie, że termin na zapłatę podatku należnego od dochodu z przekształcenia w całości upływa wraz z końcem trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Przy czym podatnik nadal będzie mógł zapłacić podatek od dochodu z przekształcenia również w częściach, ale w okresie nie dłuższym niż 2 lata, licząc od końca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. O sposobie przyjętego rozliczenia poinformuje w zeznaniu składanym do końca trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem. Zmiana wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r.
W katalogu dochodów do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek ustawodawca wymienił m.in. dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (art. 28m ust. 1 pkt 3 updop). Jednak w obecnym stanie prawnym z przepisów ustawy o CIT nie wynika wprost, jakiego rodzaju wydatki mogą być uznane za taki dochód.
Ustawa nowelizująca uregulowała kwestię ustalania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w odniesieniu do wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku, wykorzystywanych zarówno dla celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i dla celów prywatnych.
Z dodanego w art. 28m ust. 4a updop wynika, że wydatki, odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, związane z wykorzystywaniem wymienionych składników majątku wyłącznie na cele działalności gospodarczej nie stanowią wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w 100%. Natomiast w przypadku wykorzystywania składników majątku na cele działalności gospodarczej oraz na cele prywatne, wydatki, odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości z nimi związane, nie stanowią wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w 50%.
Dodane przepisy będzie się stosować od 1 stycznia 2023 r. Jednak organy podatkowe stoją na stanowisku, że również w 2022 r. w przypadku kiedy składnik majątku nie jest wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej, to podatnik jest obowiązany część wydatków, odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem tego składnika majątku, zaliczyć do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. W ich ocenie, przez analogię do ukrytych zysków, jedynie 50% wydatków będzie uznane za wydatki związane z działalnością gospodarczą. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej: "W aktualnym stanie prawnym prawidłowe odczytanie normy prawnej dotyczącej określenia dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą od wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku wykorzystywanych zarówno dla celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej jak i dla celów prywatnych, wymaga zastosowania reguł wykładni systemowej oraz celowościowej".
Dodatkowo z dniem 1 stycznia 2023 r. zmieniono brzmienie art. 28m ust. 5 updop. Będzie on stanowił, że ciężar dowodu, iż składnik majątku jest wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej, spoczywa na podatniku.
Termin zapłaty podatku od dochodu z tytułu zysku wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem uzależniony został od terminu jego dystrybucji.
Mocą ustawy nowelizującej termin zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat, określony w art. 28t ust. 1 pkt 1 updop, został przesunięty - do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto. Poprzednio podatnik był zobowiązany do zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat do 20 dnia siódmego miesiąca roku podatkowego.
Znowelizowany został też art. 28t ust. 1 pkt 2 updop, dotyczący terminu zapłaty ryczałtu od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto. Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem tego przepisu, termin zapłaty tego podatku przypadał do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano w całości lub w części wypłaty tego dochodu lub rozdysponowano nim w jakiejkolwiek innej formie (nie później niż do 20 dnia siódmego miesiąca roku podatkowego, w którym dokonano tej dyspozycji). Po zmianach termin ten przypada do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano w całości lub w części wypłaty tego dochodu lub rozdysponowano nim w jakiejkolwiek innej formie.
Art. 28t ust. 1 pkt 1 i 2 updop, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, weszły w życie 26 października 2022 r. Określone w nich nowe terminy zapłaty ryczałtu mają zastosowanie do dochodów uzyskanych po dniu 30 czerwca 2022 r. przez podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek, których rok podatkowy rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2021 r. (art. 20 ust. 10 ustawy nowelizującej).
W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej zapisano: "Proponuje się (...) przedłużenie terminu do zapłaty podatku do końca 3-go miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano podziału lub pokrycia wyniku finansowego netto, wypłacono zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy lub rozdysponowano dochodem z tytułu zysku netto po zakończeniu opodatkowania ryczałtem. Powyższe ma umożliwić podatnikowi terminową zapłatę podatku bez konieczności uiszczenia odsetek za zwłokę w zapłacie podatku należnego".
Skutkiem zmian w zakresie terminu zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem jest uchylenie z dniem 26 października 2022 r. art. 28n ust. 2 updop. Przepis ten stanowił, że podział lub pokrycie wyniku finansowego netto podatnika są dokonywane do końca szóstego miesiąca następującego po ostatnim dniu roku podatkowego, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe. Jeżeli uchwała o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto podjęta zostanie w terminie późniejszym, przyjmuje się, że uchwała ta została podjęta ostatniego dnia tego szóstego miesiąca. Przepisu tego nie stosuje się do dochodów uzyskanych po dniu 30 czerwca 2022 r. przez podatników, których rok podatkowy rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2021 r. (art. 20 ust. 11 ustawy nowelizującej).
Kwota wypłaconej wspólnikowi zaliczki na poczet dywidendy, w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, stanowi podstawę opodatkowania, w oparciu o art. 28m ust. 1 pkt 1 w związku z ust. 2 updop. Wobec tego odnośnie terminu zapłaty ryczałtu od zaliczek na poczet dywidendy, odpowiednie zastosowanie znajduje art. 28t ust. 1 pkt 1 updop.
Należy pamiętać, że jeżeli przed terminem zapłaty ryczałtu od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto podatnik zostanie postawiony w stan likwidacji albo upadłości, zostanie przejęty przez inny podmiot lub zaprzestanie prowadzenia działalności z jakiejkolwiek innej przyczyny, albo znacznie ograniczy zakres tej działalności, termin zapłaty tego ryczałtu upływa z dniem poprzedzającym dzień zaistnienia jednego z tych zdarzeń (art. 28t ust. 3 updop).
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 28r ust. 3 updop, podatnik, z zastrzeżeniem art. 28t ust. 2 updop, który osiągnął dochód z tytułu zysku netto i w okresie następującym po zakończeniu stosowania opodatkowania ryczałtem rozdysponuje tym dochodem w całości lub w części, jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego deklarację, o której mowa w art. 28r ust. 1 updop, i wpłacić ryczałt należny od wartości rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto w terminie do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym ta dyspozycja została dokonana. Dotychczas w takim przypadku podatnik miał obowiązek złożyć deklarację o wysokości osiągniętego dochodu (oznaczoną jako CIT-8E) w odniesieniu do każdej dyspozycji, w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do rozdysponowania. W tym samym terminie podatnik miał wpłacić odpowiednią kwotę ryczałtu.
Art. 28r ust. 3 updop, w nowym brzmieniu obowiązuje od 26 października 2022 r. i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych po 30 czerwca 2022 r. przez podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek, których rok podatkowy rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2021 r. (art. 20 ust. 10 ustawy nowelizującej).
Dodajemy, że bez zmiany pozostała regulacja zawarta w art. 28t ust. 2 updop, z której wynika, że jeśli podatnik rozdysponował dochód z tytułu zysku netto, to ryczałt należny od tego dochodu może zapłacić jednorazowo do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem. W takim przypadku art. 28r ust. 3 updop nie stosuje się.
Konsekwencją przesunięcia terminu zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat jest zmiana terminu ustalania podstawy opodatkowania w przypadku uchwały o podziale zysku lub o przeznaczeniu zysku na pokrycie straty.
Po nowelizacji art. 28n ust. 1 pkt 1 updop jest w nim mowa o sumie dochodów ustalonych w roku podatkowym, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto (a nie w miesiącu).
Znowelizowany art. 28n ust. 1 pkt 1 updop obowiązuje od 26 października 2022 r. i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych po dniu 30 czerwca 2022 r. przez podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek, których rok podatkowy rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2021 r. (art. 20 ust. 10 ustawy nowelizującej).
| ||||||||||||
|
||||||||||||
