| Gdy ustaną przyczyny, dla których utworzono odpis aktualizujący należność, to równowartość tego odpisu (uprzednio zaliczonego do kosztów podatkowych) stanowi przychód w momencie ustania tych przyczyn. Bez wpływu na datę powstania przychodu pozostaje to, kiedy zdarzenie to zostało ujęte w księgach rachunkowych. |
(wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 12 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Gl 198/13 - orzeczenie nieprawomocne)
Istotą sporu była interpretacja art. 12 ust. 1 pkt 4e ustawy o PDOP, na podstawie którego przychodem jest równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów. Sporne było ustalenie momentu, w którym powstaje ww. przychód.
W rozpatrywanej sprawie spółka kilka lat temu utworzyła odpis aktualizujący należność i zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26a ww. ustawy, zaliczyła go do kosztów uzyskania przychodów. W późniejszym czasie objęta odpisem należność została przez dłużnika uregulowana (w drodze przeniesienia praw własności do nieruchomości na spółkę). W związku z tym spółka zobowiązana była ww. odpis aktualizujący ująć w pozostałych przychodach operacyjnych i podatkowych. Jednakże odpis ten spółka zaksięgowała na przychody przyszłych okresów i nie uwzględniła go w przychodach podatkowych. Po kilku latach spółka "naprawiła" błąd, poprzez przeksięgowanie ww. odpisu w ciężar pozostałych przychodów operacyjnych, nadal nie ujmując go w przychodach podatkowych.
W wyniku kontroli organ podatkowy wydał decyzję określają spółce zobowiązania podatkowe w podatku dochodowym za rok, w którym spółka "poprawiła" błędne zaksięgowanie odpisu aktualizującego twierdząc, że zaniżyła ona przychody podatkowe, nie uwzględniając w nich równowartości ww. odpisu.
Spółka odwołała się od powyższej decyzji argumentując, że równowartość ww. odpisu powinna stanowić przychód w tym roku podatkowym, w którym ustały przyczyny utworzenia odpisu na skutek uregulowania należności (zobowiązanie podatkowe za ów rok uległo już przedawnieniu). Nie ma tu znaczenia, kiedy to zdarzenie zostało ujęte w ewidencji księgowej.
Dyrektor Izby Skarbowej podtrzymał stanowisko organu I instancji argumentując, że przychód z tytułu rozwiązania odpisu aktualizującego powstaje dopiero wtedy, gdy (oprócz ustania ww. przyczyny) dojdzie do zaliczenia tego odpisu do pozostałych przychodów operacyjnych, zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 35c ustawy o rachunkowości. Może to nastąpić w innym roku niż ustanie przyczyny, dla której odpis utworzono.
Sprawa trafiła do WSA w Gliwicach, który nie zgodził się z organami podatkowymi, że ujęcie równowartości odpisu aktualizującego w przychodach podatkowych uzależnione jest od dokonania prawidłowych zapisów w księgach rachunkowych. Przepisy o rachunkowości mają znaczenie dla powstania (wysokości) zobowiązania podatkowego tylko w takim zakresie, jaki wynika jednoznacznie z przepisów ustaw podatkowych. Tak jest np. w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisów aktualizujących należności (zob. art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o PDOP). Nie dotyczy to jednak kwestii związanych z ujmowaniem w przychodach wartości rozwiązanych odpisów aktualizujących. W art. 12 ust. 1 pkt 4e ustawy o PDOP mowa jest wyłącznie o ustaniu przyczyn, dla których dokonano odpisu. Nawiązuje to - zdaniem sądu - do zdarzenia, które zdezaktualizowało poprzednio dokonany odpis, a nie do poprawnego uwidocznienia tego zdarzenia w ewidencji rachunkowej. Gdyby ustawodawca zamierzał nadać zapisowi rachunkowemu charakter podatkotwórczy, to użyłby innego sformułowania, wprost na to wskazującego. W związku z tym:
"(…) nie sposób przyjąć, aby przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 4e u.p.d.o.p. powstał w innym czasie aniżeli data otrzymania przez skarżącą spółkę świadczenia w postaci nabycia własności nieruchomości (…), co właśnie spowodowało ustanie przyczyn, dla których spółka uprzednio dokonała odpisów aktualizujących. Nie ma bowiem przepisu prawnego, który odkładałby w czasie moment powstania przychodu, pomimo uzyskania przez podatnika świadczenia (…), aż do czasu ujęcia tego zdarzenia w ewidencji rachunkowej. (…)"
| ||||||||||||
|
||||||||||||
