Jednorazowa amortyzacja - wybrane zagadnienia

Spółka cywilna działa od 2008 r. W 2012 r. nie korzystała z prawa do jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Jeden ze wspólników tej spółki w 2012 r. zarejestrował indywidualną działalność gospodarczą. Czy ten wspólnik ma prawo do jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w ramach swojej działalności indywidualnej?

Nie, w tej sytuacji wspólnik nie ma prawa do jednorazowego odpisu amortyzacyjnego.

Jak wynika z art. 22k ust. 7 updof, z możliwości dokonywania jednorazowo odpisów amortyzacyjnych mogą skorzystać mali podatnicy, a także podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej. Z przepisu tego nie może jednak skorzystać podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia:

• prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub
   
• działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa (art. 22k ust. 11 updof).

Wyłączenie zawarte w tym przepisie odnosi się do sytuacji przedstawionej w pytaniu, ponieważ wspólnik w roku poprzedzającym rozpoczęcie jednoosobowej działalności gospodarczej, prowadził działalność gospodarczą w spółce cywilnej - jako jej wspólnik.

Podatnik od kilku lat prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych. W działalności zamierza wykorzystywać motocykl. Czy kupując motocykl, ma możliwość dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego?

Tak, motocykl może podlegać jednorazowej amortyzacji.

Podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych.

Motocykl przyporządkowany jest do grupy 7 KŚT - "Środki transportu", rodzaj 740 KŚT "Motocykle, przyczepy i wózki widłowe". A zatem od wartości początkowej motocykla można dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, ponieważ ten środek transportu nie jest samochodem osobowym, który jest sklasyfikowany do rodzaju 741 KŚT.

Z pytania wynika, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą od kilku lat, co oznacza, że ma możliwość skorzystania z jednorazowej amortyzacji, jeśli jest małym podatnikiem. Status małego podatnika ma podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro. Przeliczenia tej kwoty dokonuje się według średniego kursu euro NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł. Limit ten w 2013 r. wynosi 4.922.000 zł.

Jestem małym podatnikiem. W 2013 r. zamierzam kupić maszynę, która kwalifikuje się do grupy 5 KŚT. W związku z nabyciem tego środka trwałego chciałbym skorzystać z prawa do jednorazowej amortyzacji. Czy muszę dokonać odpisu amortyzacyjnego jednorazowo, czy w kilku ratach?

Jednorazowej amortyzacji można dokonać zarówno raz w roku, jak i w kilku ratach.

Uprawniony podatnik, w tym przypadku posiadający status małego podatnika, może dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych:

• nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub
   
• stosować zasady określone w art. 22h ust. 4 updof.

Od następnego roku podatkowego odpisów amortyzacyjnych trzeba dokonywać zgodnie z art. 22k ust. 1 updof (według metody degresywnej) lub art. 22i updof (według metody liniowej).

Wynika z tego, że podatnik przede wszystkim może dokonać jednorazowo odpisu amortyzacyjnego nie wcześniej niż w miesiącu, w którym wprowadził środek trwały do ewidencji. Ma też możliwość stosowania zasad określonych w art. 22h ust. 4 updof, tj. może dokonywać odpisów amortyzacyjnych:

• w równych ratach co miesiąc albo
   
• w równych ratach co kwartał, albo
   
• jednorazowo na koniec roku podatkowego.

Dokonywanie odpisów w formie kilku odpisów nie ma wpływu na to, że wciąż mamy do czynienia z amortyzacją, o której mowa w art. 22k ust. 7 updof. Pamiętać należy przy tym, że wpisanie w koszty jednorazowo całej kwoty odpisu nie zawsze będzie opłacalne dla podatnika. Odpisy amortyzacyjne mają bowiem wpływ przede wszystkim na wysokość zaliczek na podatek odprowadzanych od dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej, ale także np. na zdolność kredytową podatnika.

Jednorazowej amortyzacji można dokonać do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości odpisów amortyzacyjnych. W 2013 r. limit ten wynosi 205.000 zł.

Ustalając ten limit, nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych o wartości początkowej nieprzekraczającej 3.500 zł. Skutkiem tego, stosując jednorazową amortyzację, można bez ograniczeń dokonywać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego niskocennych składników majątku. Poza tym, suma odpisów amortyzacyjnych, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym oraz niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych.

W praktyce może się zdarzyć, że wartość środka trwałego będzie wyższa od tego limitu. Powstaje problem, co zrobić z pozostałą niezamortyzowaną wartością początkową tego środka trwałego. W takiej sytuacji nadwyżka ponad limit może być odpisana w koszty podatkowe w następnym roku przy zastosowaniu metody liniowej albo degresywnej. Nie ma możliwości ponownego zastosowania jednorazowego odpisu, ponieważ prawo to przysługuje w odniesieniu do danego środka trwałego tylko w roku podatkowym, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Dodajmy też, że podatnik nie musi amortyzować jednorazowo całej wartości środka trwałego. Jeśli uzna, że chce skorzystać z jednorazowej amortyzacji tylko od części wartości początkowej środka trwałego, może taki odpis zrealizować:

• będąc małym podatnikiem lub osobą rozpoczynającą prowadzenie działalności gospodarczej,
   
• w odniesieniu do środka trwałego zaliczonego do grupy 3-8 KŚT z wyłączeniem samochodów osobowych,
   
• do wysokości wspomnianego wcześniej rocznego limitu.

W tym przypadku również nie ma możliwości kontynuowania jednorazowej amortyzacji w następnym roku.

Ponadto w praktyce może również wystąpić sytuacja, gdy podatnik kupi środek trwały o wartości początkowej przekraczającej 3.500 zł i postanowi dokonać częściowej amortyzacji jego wartości początkowej. Przy czym, wartość jednorazowego odpisu będzie w tym przypadku niższa niż 3.500 zł. Czy ma to wpływ na wysokość limitu jednorazowej amortyzacji? W tym przypadku kwotę dokonanego odpisu amortyzacyjnego trzeba uwzględnić w limicie rocznym. Potwierdzają to organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 20 marca 2012 r., nr ITPB1/415-1270b/11/DP stwierdził: "(…) bez względu na wysokość jednorazowego odpisu - jeżeli wartość początkowa środka trwałego przekracza 3.500 zł, to dokonany przez podatnika na podstawie art. 22k ust. 7 ustawy (updof - przyp. red.), jednorazowy odpis amortyzacyjny od tego środka trwałego uwzględnia się do limitu wynikającego z art. 22k ust. 7".