Opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w księgach urzędu gminy

Zadania gmin oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku, a także warunki wykonywania działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów regulują przepisy ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. poz. 391 ze zm.). Z przepisów art. 3 tej ustawy wynika m.in., że utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Gminy zobowiązane są do zapewnienia czystości i porządku na swoim terenie i stworzenia warunków niezbędnych do ich utrzymania, w tym w szczególności obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, nadzorują gospodarowanie tymi odpadami oraz ustanawiają selektywne ich zbieranie. Z przepisów art. 6c ust. 1 ww. ustawy wynika obowiązek zorganizowania przez gminy odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy.

Rada gminy w drodze uchwały:

1) dokonuje wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi spośród wymienionych wyżej oraz ustala stawkę takiej opłaty; przy czym przepis dopuszcza stosowanie więcej niż jednej metody ustalenia opłat na obszarze gminy,

2) ustala stawkę opłaty za pojemnik o określonej pojemności.

W przypadku gdy odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny, rada gminy określa niższe stawki za gospodarowanie tymi odpadami (art. 6k ust. 3 ww. ustawy).

Jednocześnie rada gminy zobowiązana jest - na podstawie regulacji określonych w art. 6l ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - do określenia w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę warunki miejscowe.

Z kolei na właściciela nieruchomości nałożony został - na mocy przepisu art. 6m ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - obowiązek złożenia do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych. Dla zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości tej opłaty i ułatwienia składania ww. deklaracji rada gminy określa również wzory tych deklaracji, a także warunki i tryb ich składania za pomocą środków komunikacji elektronicznej (art. 6n ww. ustawy). W razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji, wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość tej opłaty, biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze (art. 6o ww. ustawy). Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi dochód gminy (art. 6r ust. 1 ww. ustawy).

Przepis art. 6q ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach stanowi, że w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Oznacza to, że ewidencja opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi powinna być prowadzona w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 208, poz. 1375). Rozporządzenie to w § 2 ust. 1 pkt 9 definiuje podatki poprzez odesłanie do definicji zawartej w art. 3 pkt 3 Ordynacji podatkowej, z której wynika m.in., że przez podatki rozumie się również opłaty oraz niepodatkowe należności budżetowe.

Prowadzenie rachunkowości podatkowej odbywa się przy pomocy komórki rachunkowości, tj. komórki organizacyjnej w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego (np. w urzędzie gminy). Zadaniem tej komórki rachunkowości jest m.in.:

1) prowadzenie w księgach rachunkowych prawidłowej ewidencji przypisów, odpisów, wpłat, zwrotów i zaliczeń nadpłat z tytułu podatków,

2) sprawdzanie terminowości wpłat należności przez podatników,

3) dokonywanie rozliczeń podatników z tytułu wpłat, nadpłat i zaległości,

4) przygotowywanie sprawozdań.

Ewidencja podatków jest integralną częścią ewidencji księgowej urzędu jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy) i jest prowadzona z wykorzystaniem kont syntetycznych planu kont urzędu jako jednostki budżetowej (§ 9 ust. 1 ww. rozporządzenia). Z przepisów § 11 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że dla prowadzenia ewidencji z tytułu podatków korzysta się w szczególności z kont syntetycznych planu kont urzędu, w tym m.in. z kont:

• 130 "Rachunek bieżący urzędu",
   
• 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych",
   
• 720 "Przychody z tytułu dochodów budżetowych".

Na koncie 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych" ujmuje się m.in. rozrachunki z podatnikami z tytułu należnych i wpłacanych przez nich podatków, które podlegają przypisaniu na ich kontach. Na stronie Wn tego konta ujmuje się w szczególności przypisy należności w korespondencji ze stroną Ma konta 720 "Przychody z tytułu dochodów budżetowych".