II i III kwartał 2021 r. z waloryzacją podstawy do świadczenia rehabilitacyjnego

Jednym ze świadczeń z tytułu choroby jest świadczenie rehabilitacyjne. Aby móc je pobierać, ubezpieczony korzysta najpierw w ramach okresu zasiłkowego z zasiłku chorobowego. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje bowiem po jego wyczerpaniu. Prawo do niego ustalane jest w oparciu o inne przesłanki niż zasiłek chorobowy, ale jego wysokość w głównej mierze uzależniona jest od podstawy wcześniej obliczonej dla celów zasiłku. Może ona jedynie być zwiększana w ramach ustawowej waloryzacji.

Ustalanie prawa

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Jest ono należne przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

O okolicznościach związanych z oceną stanu zdrowia ubezpieczonego uprawniających do świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS, działając w ramach I instancji oraz komisja lekarska ZUS jako II instancja.

Ten dwuinstancyjny tryb wynika z tego, że od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS w terminie i na zasadach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z FUS, a Prezes ZUS może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika w terminie i na zasadach przewidzianych w tych przepisach. Tym samym orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie wniesiono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego. Mimo spełnienia wymienionych przesłanek świadczenie rehabilitacyjne może nie przysługiwać. Będzie tak w przypadku osoby uprawnionej m.in. do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Zasady te wynikają z art. 18 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133), zwanej ustawą zasiłkową.

Obliczanie wysokości

Ponieważ świadczenie rehabilitacyjne przysługuje po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, to ustawodawca obliczanie jego wysokości w pewnym sensie uzależnił od tego zasiłku. Bazą dla ustalenia wysokości świadczenia rehabilitacyjnego jest:

• wcześniej obliczona podstawa wymiaru zasiłku chorobowego i
• wartość wskaźnika waloryzacji ogłoszona przez Prezesa ZUS w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski" obowiązującego w danym kwartale, w którym przypada pierwszy dzień okresu, na jaki przyznano świadczenie.

Dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego ważny jest pierwszy dzień pierwszego okresu, na który zostało ono przyznane. Jeżeli świadczenie zostało przyznane w kilku częściach (na kolejno następujące po sobie okresy), ważny jest jedynie pierwszy dzień pierwszej części tego świadczenia (przykład 1).

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia świadczenia podlega waloryzacji o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych w:

• III kwartale w stosunku do I kwartału ubiegłego roku kalendarzowego - w przypadku, gdy pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie rehabilitacyjne, przypada w I kwartale kalendarzowym danego roku,
• IV kwartale w stosunku do II kwartału ubiegłego roku kalendarzowego - w przypadku, gdy pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie rehabilitacyjne, przypada w II kwartale kalendarzowym danego roku,
• I kwartale danego roku kalendarzowego w stosunku do III kwartału ubiegłego roku kalendarzowego - w przypadku, gdy pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie rehabilitacyjne, przypada w III kwartale kalendarzowym danego roku,
• II kwartale danego roku kalendarzowego w stosunku do IV kwartału ubiegłego roku kalendarzowego - w przypadku, gdy pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie rehabilitacyjne, przypada w IV kwartale kalendarzowym danego roku.

Metodyka ustalania wskaźnika waloryzacji jest jasno określona w art. 19 ust. 2 ustawy zasiłkowej. Nie zawsze jednak podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia podlega waloryzacji. Aby do niej doszło, wskaźnik waloryzacji musi przekraczać 100%. W 2021 r. na ustawową waloryzację mogli/mogą liczyć ubezpieczeni rozpoczynający świadczenie rehabilitacyjne w II i III kwartale tego roku. Inaczej natomiast było w I kwartale 2021 r. (patrz tabela).

Po ustaleniu podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego trzeba pamiętać, że wynosi ono:

• 90% podstawy wymiaru za okres pierwszych trzech miesięcy,
• 75% tej podstawy za pozostały okres,
• 100% tej podstawy, jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży lub świadczenie przysługuje z ubezpieczenia wypadkowego.

Kalkulator wysokości świadczenia rehabilitacyjnego dostępny jest w serwisie kalkulatory.gofin.pl.

Faktyczna podstawa

Jeżeli za podstawę wymiaru zasiłku chorobowego została przyjęta kwota:

• minimalnego wynagrodzenia pracowników pomniejszonego o 13,71%, w związku z tym, że faktyczna podstawa wymiaru zasiłku była niższa od tej wartości,
• 100% przeciętnego wynagrodzenia, z uwagi na fakt, że podstawa wymiaru zasiłku przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego przekraczała tę wartość,

waloryzacji podlega faktyczna podstawa wymiaru zasiłku (przykład 2).