Mały ZUS jest ulgą, która funkcjonuje w składkach na ubezpieczenia społeczne i jest adresowana do osób prowadzących firmę na niewielką skalę. Dzięki niej przedsiębiorca może naliczać i opłacać za siebie składki społeczne od niższej podstawy niż obowiązująca osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Ustala ją bowiem w oparciu o wysokość firmowego dochodu.
W ramach tzw. małego ZUS składki społeczne może w 2023 r. opłacać przedsiębiorca, którego roczny przychód z tytułu prowadzonej działalności w poprzednim roku kalendarzowym, czyli 2022 r., nie przekroczył kwoty 120.000 zł. Należy też pamiętać, że nawet jeśli ubiegłoroczny przychód przedsiębiorcy będzie mieścił się w tym limicie, nie skorzysta on z małego ZUS, gdy nie będzie spełniał pozostałych warunków określonych w art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.) - patrz ramka.
|
Przedsiębiorca może skorzystać z małego ZUS, jeśli:
|
||||||||||||||||||||||||
Limit przychodu, od którego zależy prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w niższej wysokości, w ramach tzw. małego ZUS, może ulec proporcjonalnemu zmniejszeniu. Ma to miejsce w przypadku, gdy w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego przedsiębiorca rozpoczął, zakończył lub zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej.
Wówczas dzieli się kwotę 120.000 zł przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym i mnoży przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia firmy w poprzednim roku kalendarzowym. Otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza lub w dół, jeśli jest niższa niż 0,5 grosza (przykład).
Liczba dni prowadzenia działalności odpowiada liczbie dni, w której przedsiębiorca podlegał z tego tytułu w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub zdrowotnemu. Dlatego nie należy uwzględniać w niej liczby dni, w których przedsiębiorca wprawdzie prowadził działalność, ale podlegał ubezpieczeniu w KRUS albo za granicą. Trzeba natomiast uwzględnić liczbę dni, w których korzystał z tzw. ulgi na start.
Wśród osób, w stosunku do których nie mają zastosowania przepisy dotyczące małego ZUS, wymienia się takie, które ustalały podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych w ramach małego ZUS przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia firmy. Do limitów tych wlicza się, jako pełny miesiąc, każdy miesiąc kalendarzowy, w którym osoba odpowiednio opłacała mały ZUS lub prowadziła działalność przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.
Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca opłacał składki na ubezpieczenia społeczne w ramach małego ZUS np. przez cały 2020 r. i 2021 r. oraz w 2022 r., to do końca 2022 r. wykorzystał łącznie 36 miesięcy. Dlatego od 1 stycznia 2023 r. nie może już skorzystać z tej preferencji i powinien opłacać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (w 2023 r. - 4.161 zł).
Zgłoszenie do małego ZUS od 1 stycznia 2023 r. generalnie należy przekazać do organu rentowego do końca stycznia 2023 r. (albo w ciągu 7 dni, gdy przedsiębiorca wznowił/rozpoczął prowadzenie firmy po 24 stycznia lub gdy zgłasza się do małego ZUS w ciągu roku).
Gdy przedsiębiorca korzystał z małego ZUS w 2022 r. i spełnia warunki do korzystania z tej preferencji również od 1 stycznia 2023 r., nie powinien przekazywać do ZUS żadnych dokumentów zgłoszeniowych.
|
Przykład Pani Anna prowadzi firmę na podstawie wpisu do CEIDG od 1 lipca 2022 r. W okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r. korzystała z ulgi na start i jako przedsiębiorca opłacała za siebie tylko składkę zdrowotną. W latach 2017-2021 prowadziła pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki jawnej, więc nie może od 1 stycznia 2023 r. korzystać z opłacania za siebie składek na ubezpieczenia społeczne od preferencyjnej podstawy wynoszącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Może jednak w 2023 r. opłacać składki na ubezpieczenia społeczne w ramach małego ZUS, ponieważ spełnia warunki, o których mowa w art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W przypadku pani Anny limit dla przychodów z działalności gospodarczej uzyskanych w 2022 r. wynosi po zaokrągleniu 60.493,15 zł, co wynika z wyliczenia: (120.000 zł : 365 dni) × 184 dni = 60.493,150684. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
