Ruchomy czas pracy pozwala na rozpoczynanie pracy w poszczególnych dniach tygodnia w różnych godzinach. Godziny te, w zależności od przyjętego wariantu ruchomego rozkładu, wyznacza pracownik lub pracodawca. Niewątpliwą zaletą takiej organizacji czasu pracy jest to, że ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie skutkuje godzinami nadliczbowymi.
Ruchomy czas pracy uregulowany został w art. 1401 K.p. Jego cechą charakterystyczną jest to, że godzina rozpoczęcia pracy zależy od decyzji pracownika lub sporządzonego przez pracodawcę harmonogramu. Ponadto, co jest istotne z punktu widzenia pracodawcy, ponowne podjęcie pracy w ramach tej samej doby pracowniczej nie powoduje wystąpienia nadgodzin.
Objęcie pracowników ruchomym czasem pracy jest uzależnione od dopełnienia wymogów formalnych, określonych w art. 150 § 3 K.p. Przepis ten wymaga wprowadzenia ruchomego rozkładu czasu pracy w:
Na pisemny wniosek pracownika istnieje też możliwość wprowadzenia ruchomego czasu pracy w trybie indywidualnym - niezależnie od tego, że inni pracownicy mogą być objęci tym samym rozkładem na podstawie zapisu w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu. Z natury rzeczy ten tryb wprowadzenia ruchomego rozkładu dotyczy jednostkowych przypadków.
Należy zaznaczyć, że ustalenie ruchomej organizacji czasu pracy nie wymaga zmiany regulaminu pracy. Konieczne jest natomiast dopełnienie procedury określonej w art. 150 K.p., a więc wprowadzenie ruchomego czasu pracy do układu zbiorowego, zawarcie porozumienia w tej sprawie lub zastosowanie ruchomego rozkładu na podstawie wniosku pracownika.
Ruchomy rozkład czasu pracy określony w art. 1401 § 1 K.p. może być stosowany niezależnie od systemu czasu pracy obowiązującego danych pracowników. Może więc być łączony z każdym systemem czasu pracy. Tworząc grafiki w ruchomym rozkładzie czasu pracy należy jednak pamiętać o konieczności zachowania odpoczynku dobowego pomiędzy zakończeniem pracy i jej ponownym rozpoczęciem. Z uwagi na wymóg zapewnienia tego odpoczynku dany pracownik, w zależności od liczby godzin przepracowanych w dniu poprzednim, w kolejnym dniu może rozpocząć pracę najwcześniej po wykorzystaniu 11 godzin odpoczynku dobowego (art. 1401 § 3 K.p.). W konsekwencji maksymalne przesunięcie na wcześniejszą godzinę pory rozpoczęcia pracy w stosunku do poprzedniej dniówki roboczej może wynieść 5 godzin - w razie 8-godzinnego dnia pracy i 1 godzinę - w przypadku 12-godzinnego dnia pracy.
Wprowadzając ruchomy czas pracy należy pamiętać o ogólnym obowiązku ustalania dla pracowników rozkładów czasu pracy na okresy nie krótsze niż miesięczne oraz o ich przekazywaniu do wiadomości pracowników na co najmniej tydzień przed rozpoczęciem okresu, na które zostały sporządzone (art. 129 § 3 K.p.). Rozkłady mogą być sporządzone w formie pisemnej lub elektronicznej.
Wprowadzenie ruchomej organizacji czasu pracy ma dużą zaletę w przypadku dwukrotnej pracy w tej samej dobie. Ponowne jej podjęcie w ramach tej samej doby pracowniczej nie stanowi bowiem pracy w godzinach nadliczbowych. Należy dodać, że pracą zaliczaną do tej samej doby pracowniczej jest praca wykonywana w okresie 24 godzin od wyznaczonego w harmonogramie momentu jej rozpoczęcia. Niemniej zawarte w art. 128 K.p. pojęcie doby pozostało niezmienione. Oznacza to, że rozpoczęcie pracy wcześniej niż to wynika z grafiku ustalonego dla ruchomego systemu, może spowodować pracę ponadnormatywną. Takie stanowisko zajęło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w piśmie udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 20 listopada 2013 r. (patrz stanowisko w ramce).
Praca w tej samej dobie w ruchomej organizacji czasu pracy nie skutkuje więc wystąpieniem godzin nadliczbowych, o ile jest podejmowana zgodnie z grafikiem. Rozpoczęcie pracy o godzinie wcześniejszej niż to wynika z ruchomej organizacji czasu pracy może natomiast spowodować pracę ponadnormatywną.
|
Nadgodziny w ruchomym systemie czasu pracy "(...) jeżeli pracodawca poleci pracownikowi wykonywanie pracy przed rozpoczęciem przez pracownika pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, o którym mowa w art. 1401 § 1 Kodeksu pracy, ocena, czy doszło do pracy nadliczbowej w rozumieniu art. 151 Kodeksu pracy i czy praca ta była wynikiem przekroczenia normy dobowej czy przeciętnej normy tygodniowej powinna być dokonywana z uwzględnieniem definicji doby pracowniczej. W opinii Departamentu, jeżeli praca taka zostanie pracownikowi polecona do wykonania w okresie czasu, który objęty jest dobą pracowniczą rozpoczętą poprzedniego dnia kalendarzowego, to powinna być ona zakwalifikowana jako praca nadliczbowa wynikająca z przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Jeżeli natomiast praca taka zostanie pracownikowi polecona do wykonania w okresie czasu, który nie jest już objęty dobą pracowniczą rozpoczętą poprzedniego dnia kalendarzowego (bowiem upłynęły już 24 godziny od rozpoczęcia przez pracownika pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w poprzednim dniu kalendarzowym), to praca taka powinna być, zdaniem Departamentu Prawa Pracy, zakwalifikowana jako praca nadliczbowa wynikająca z przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy. (...)" Stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej udostępnione naszemu Wydawnictwu w dniu 20 listopada 2013 r. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
