Wynagrodzenie wypłacone w okresie urlopu wychowawczego a zwolnienie pracodawcy z opłacania składek na FP i FGŚP

Pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne nie opłacają składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego. Analogicznie za tych pracowników pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej FGŚP).

Powyższe wynika z przepisów:

• art. 104a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.),
   
• art. 9a ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. nr 158, poz. 1121 z późn. zm.).

Biorąc pod uwagę wyjaśnienia ZUS zawarte w poradniku pt. "Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu…", w sytuacji gdy pracownica w połowie stycznia 2010 r. powróciła do pracy po zakończonym urlopie macierzyńskim, a następnie od 1 marca 2010 r. do 28 lutego 2012 r. korzystała z urlopu wychowawczego, to pracodawca jest zwolniony z opłacania za nią składek na Fundusz Pracy i FGŚP w okresie od 1 do 28 lutego 2010 r. oraz od 1 marca 2012 r. do 31 stycznia 2015 r.

W związku z powyższym w dniu 5 marca 2010 r. zwróciliśmy się do ZUS z zapytaniem: czy pracodawca, dokonujący wypłat wynagrodzeń za dany miesiąc 5 dnia następnego miesiąca, ma obowiązek opłacić składki na Fundusz Pracy i FGŚP od wynagrodzenia wypłaconego w marcu 2010 r. za pracę wykonaną w lutym 2010 r.?

W odpowiedzi, którą wówczas otrzymaliśmy czytamy, że: "(…) W przedstawionym przez Panią przykładzie zwolnienie z opłacania składek na FP i FGŚP dotyczyło wyłącznie miesiąca lutego, zaś wynagrodzenie za ten miesiąc zostało pozostawione do dyspozycji pracownicy w miesiącu marcu, tj. w okresie w którym zwolnienie z uwagi na trwający urlop wychowawczy nie obowiązywało.

Zgodnie z art. 104 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i art. 29 ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy składki na FP i FGŚP ustala się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W przypadku pracowników podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za dany miesiąc stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy - art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami są otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powołanych przepisów, przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na FP i FGŚP za dany miesiąc bierze się pod uwagę datę wypłaty lub pozostawienia danego składnika przychodu do dyspozycji ubezpieczonego. Nie ma znaczenia natomiast, za jaki okres przychód ten przysługuje. Tym samym w przypadku przychodu uzyskanego w miesiącu, w którym nie obowiązywało już zwolnienie z opłacania składek na FP i FGŚP za pracownika powracającego z urlopu macierzyńskiego, płatnik powinien opłacić należne składki na FP i FGŚP, nawet jeżeli przychód ten dotyczy okresu za który zwolnienie obowiązywało.".

W tej sprawie nasza redakcja otrzymała od jednego z Czytelników decyzję Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Stan faktyczny dotyczył zwolnienia pracodawcy z opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP za pracownicę, która w dniu 20 lutego 2011 r. powróciła do pracy po urlopie macierzyńskim, a od 11 kwietnia do 5 listopada 2011 r. przebywała na urlopie wychowawczym. Pracodawca wypłat wynagrodzeń za dany miesiąc dokonuje w następnym miesiącu. W odpowiedzi Ministerstwo wskazało, że pracodawcy przysługuje zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP przez okres 36 miesięcy począwszy od 1 marca 2011 r., przy czym do okresu zwolnienia nie wlicza się okresu od 1 maja do 30 listopada 2011 r. włącznie, wynikającego z faktu pozostawania pracownicy na urlopie wychowawczym. Jednakże dalej w uzasadnieniu wyjaśniło, że zwolnienie z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP ma zastosowanie do wynagrodzenia należnego pracownicy za marzec 2011 r. wypłaconego w kwietniu 2011 r. oraz do wynagrodzenia należnego za kwiecień 2011 r. wypłaconego w maju 2011 r. Kolejne 34 miesiące zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP powinny mieć zastosowanie od 1 grudnia 2011 r., za który wynagrodzenie zostało wypłacone w styczniu 2012 r.

Biorąc pod uwagę wyjaśnienie Ministerstwa należałoby też przyjąć, że jeżeli 36 miesiąc korzystania ze zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP upłynął 28 lutego 2013 r., to od wypłaty za luty 2013 r. dokonanej w marcu 2013 r. pracodawca nie opłacałby jeszcze składek na te Fundusze. Nie jest to jednak zgodne z wcześniej przytoczonym stanowiskiem ZUS.

Wobec różnych stanowisk ZUS i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, ponownie zwróciliśmy się z zapytaniem do ZUS, jakimi wytycznymi należy kierować się przy ustalaniu zwolnienia pracodawcy z obowiązku opłacania składek na ww. Fundusze za pracownika powracającego z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego, gdy wynagrodzenie za dany miesiąc jest wypłacane w następnym miesiącu? W dniu 11 kwietnia 2013 r. otrzymaliśmy odpowiedź, w której czytamy: "Odpowiadając na Państwa zapytanie wyjaśniam, iż Zakład podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko w przedmiotowej sprawie (…). A zatem, przy ustalaniu obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe, uzyskiwanych przez pracowników, o których mowa w art. 104a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (…) i art. 9a ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (…), decydującym jest to czy przychód taki powstaje w ustalonym okresie obowiązywania zwolnienia z opłacania tych składek, o którym mowa w powołanych przepisach, czy też nie. Tym samym, należałoby przyjąć, że od wynagrodzeń przysługujących za okres sprzed okresu zwolnienia z obowiązku opłacania tych składek, jakkolwiek wypłacanych już w tym okresie, obowiązek opłacenia składek na FP i FGŚP będzie wyłączony. Konsekwentnie też, jeśli wypłata wynagrodzenia przysługującego za okres, w którym obowiązywało zwolnienie z opłacania składek na FP i FGŚP, będzie następowała już po upływie tego okresu, to płatnik będzie zobowiązany naliczyć składki na FP i FGŚP.

Biorąc pod uwagę odmienne stanowisko wyrażone przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w powyższym zakresie w decyzji (…) wydanej w trybie art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (...), która jest wiążąca w danej indywidualnej sprawie przedsiębiorcy, na wniosek którego została wydana, Zakład wystąpi do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.".

Pracownica do 22 stycznia 2013 r. przebywała na urlopie macierzyńskim, a następnie do 14 marca 2013 r. na urlopie wypoczynkowym. Od 15 marca do 31 grudnia 2013 r. przebywa na urlopie wychowawczym. Pracodawca jest zwolniony z opłacania za nią składek na Fundusz Pracy i FGŚP od 1 lutego do 31 marca 2013 r. (2 m-ce) oraz od 1 stycznia 2014 r. do 31 października 2016 r. (34 m-ce).

Pracodawca wypłat wynagrodzeń za dany miesiąc dokonuje 10 dnia następnego miesiąca.

Zgodnie ze stanowiskiem ZUS od wynagrodzenia za styczeń i luty 2013 r. (urlopowego) wypłaconego odpowiednio 8 lutego br. i 8 marca br. pracodawca nie opłacał składek na Fundusz Pracy i FGŚP. Natomiast od wynagrodzenia za marzec 2013 r. wypłaconego 10 kwietnia br. miał obowiązek opłacenia składek na te Fundusze.