Opłacanie składek ZUS

1) W dniu 9 maja 2011 r. pracownica powróciła do pracy po urlopie macierzyńskim. Następnie od 17 sierpnia 2011 r. chorowała i do pracy wróciła w lutym 2012 r. Czy jesteśmy zwolnieni z opłacania za nią składek na Fundusz Pracy i FGŚP po jej powrocie ze zwolnienia lekarskiego?

Pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP za pracownicę, o której mowa, w okresie od 1 czerwca 2011 r. do 31 maja 2014 r. Zgodnie z art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz art. 9a ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na ww. Fundusze za pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego. Okres tego zwolnienia liczy się od miesiąca następującego po powrocie z urlopu. Przebywanie pracownicy na zwolnieniu lekarskim nie ma wpływu na bieg zwolnienia z opłacania ww. składek.

2) Czy w sytuacji gdy pracodawca nie złoży w terminie dokumentów rozliczeniowych, ZUS wymierza składki w takiej samej wysokości jak za poprzedni miesiąc?

Tak, z tym że bez uwzględniania kwot wypłaconych zasiłków. Zgodnie z art. 48 ustawy o sus, jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolniony, ZUS dokonuje wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków zawiadamiając o tym płatnika. Po złożeniu ww. dokumentów ZUS skoryguje wymiar składek do wysokości wynikającej ze złożonej deklaracji rozliczeniowej, z uwzględnieniem wykazanych w deklaracji zasiłków.

3) Małżonkowie są jedynymi wspólnikami spółki z o.o. Czy z tego tytułu podlegają ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoby prowadzące działalność gospodarczą?

Nie. Obowiązek ubezpieczeń społecznych wynika z ustawy o sus. W art. 6 tej ustawy wymienione są wszystkie osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, w tym w ust. 1 pkt 5 osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Kogo na gruncie przepisów ustawy o sus należy uważać za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność określa art. 8 ust. 6 tej ustawy. Z powołanego przepisu wynika, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

W świetle powołanego przepisu tylko wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uważany jest za osobę prowadzącą pozarolnicza działalność. To oznacza, że w przypadku spółki z o.o. tylko w sytuacji gdy w danej spółce jest jeden wspólnik podlega on z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu, natomiast na zasadzie dobrowolności podlega ubezpieczeniu chorobowemu. Jeśli wspólników jest więcej np. dwóch, to wówczas żaden z nich nie podlega przedmiotowym ubezpieczeniom.

Osoby podlegające ubezpieczeniu zdrowotnemu zostały wymienione w art. 66 ustawy zdrowotnej. Stosownie do art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) tej ustawy, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Przez osoby prowadzące działalność pozarolniczą, o których mowa w ustawie zdrowotnej należy rozumieć osoby wymienioną w art. 8 ust. 6 ustawy o sus. Z uwagi na to, że wspólnicy spółki z o.o. (wieloosobowej) nie są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów ustawy o sus, nie podlegają również ubezpieczeniu zdrowotnemu.

4) W firmie umowę zlecenia wykonuje osoba w wieku 22 lat, która uczy się w szkole policealnej. Czy ze zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu?

Nie. Uczeń gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej lub ponadpodstawowej do ukończenia 26 lat z tytułu wykonywania umowy zlecenia nie podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Tak wynika z art. 6 ust. 4 ustawy o sus i art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) ustawy zdrowotnej. Do szkół ponadgimnazjalnych zalicza się m.in. szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, których ukończenie umożliwia osobom posiadającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu - art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Zatem uczeń szkoły policealnej z umowy zlecenia nie podlega ubezpieczeniu w ZUS, o ile nie ukończył 26 lat.

5) Osoba zatrudniona u pracodawcy na Ukrainie równocześnie rozpoczęła w Polsce prowadzenie działalności gospodarczej. Czy z działalności podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu?

Nie, obowiązkowe są również ubezpieczenia społeczne.

Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych należy uwzględniać tytuły określone w art. 6 ustawy o sus, a więc istniejące na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. W sytuacji gdy dana osoba prowadzi w Polsce działalność gospodarczą i jednocześnie jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na Ukrainie jej jedynym tytułem do ubezpieczeń jest prowadzona działalność gospodarcza. Wykonywana na Ukrainie umowa o pracę nie powoduje, że mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń, który w sytuacji gdy wynagrodzenie z umowy o pracę jest równe co najmniej minimalnemu powoduje, że prowadzący działalność, z działalności jest zwolniony z obowiązku ubezpieczeń społecznych, a obowiązkowo podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. W stanie faktycznym przedstawionym w pytaniu jedynym tytułem do ubezpieczeń na gruncie przepisów ustawy o sus jest działalność gospodarcza.

6) Czy osoba, o której mowa w poprzednim pytaniu, może opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od obniżonej podstawy wymiaru?

Tak, jeśli spełnia warunki określone w art. 18a ustawy o sus. Stosownie do powołanego przepisu osoba, która rozpoczyna prowadzenie działalności na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej może przez okres 24 miesięcy kalendarzowych opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Aktualnie minimalna podstawa wymiaru wynosi 450 zł (30% z 1.500 zł). Z preferencyjnych zasad opłacania składek na ubezpieczenia społeczne może skorzystać osoba, która:

• nie prowadzi lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziła pozarolniczej działalności,
   
  
• nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej aktualnie działalności.

7) W trybie art. 53 K.p. rozwiązaliśmy umowę o pracę z pracownikiem przebywającym na długotrwałym zwolnieniu lekarskim. Czy po ustaniu stosunku pracy zachowuje on i zgłoszeni przez niego członkowie rodziny prawo do świadczeń zdrowotnych? Nadmieniamy, że obecnie pracownik ten pobiera świadczenie rehabilitacyjne.

Osoba ubezpieczona pomimo wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia ma wraz z członkami rodziny prawo do świadczeń opieki zdrowotnej w okresie pobierania przez tę osobę zasiłku przyznanego na podstawie przepisów o ubezpieczeniu chorobowym lub wypadkowym, którego nie zalicza się do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 67 ust. 6 ustawy zdrowotnej).