HITY GOFINU |
||||||||
![]() ![]() Obowiązki obciążające spółkę dokonującą wypłaty dywidendy
Przegld Podatku Dochodowego nr 8 (440) z dnia 20.04.2017
Jak opodatkowana jest dywidenda? Dywidendy w rozumieniu przepisów podatkowych są przychodem z udziału w zyskach spółki. Zasady opodatkowania dywidend wypłacanych przez krajowe spółki kapitałowe regulują przepisy obu ustaw o podatku dochodowym. Gdy odbiorca dywidendy jest osobą fizyczną, zastosowanie znajdą przepisy ustawy o PIT, a gdy odbiorca jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych - przepisy ustawy o CIT. Jednak w przypadku wypłaty dywidendy na rzecz nierezydenta, mogą znaleźć zastosowanie również przepisy właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wysokość podatku dla przychodów z dywidend została określona w obu ustawach o podatku dochodowym (PIT i CIT), w zryczałtowanej wysokości - 19% uzyskanego przychodu (art. 30a ust. 1 pkt 4 i ust. 6 updof oraz art. 22 ust. 1 updop). Płatnikiem podatku są podmioty wypłacające dywidendę. Pobór podatku przez płatnika powinien nastąpić w momencie wypłaty dywidendy. Płatnik odpowiada za obliczenie, pobranie i wpłatę należnego podatku w wyznaczonym terminie na rachunek właściwego urzędu skarbowego.
Na gruncie ustawy o CIT istnieje możliwość zwolnienia dywidend od podatku, w przypadku wypłaty dywidendy do spółki z siedzibą w Polsce lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej. Skorzystanie ze zwolnienia wymaga spełnienia określonych warunków i wypełnienia wymaganych formalności (patrz pkt 1.2 tego opracowania). W przypadku wypłaty dywidend podmiotom zagranicznym pierwszeństwo przed przepisami polskiego prawa mają postanowienia umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (patrz pkt 1.3 tego opracowania). Z wypłatą dywidendy wiążą się w spółce z o.o. zróżnicowane obowiązki informacyjne, które uzależnione są od formy prawnej oraz miejsca zamieszkania lub siedziby podmiotu otrzymującego dywidendę (patrz pkt 1.4 tego opracowania). 1.2. Warunki skorzystania ze zwolnienia od podatku Warunki do spełnieniaPłatnik nie pobiera podatku od wypłacanej dywidendy, jeżeli zachodzą okoliczności do zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 22 ust. 4-6 updop. Taka możliwość istnieje, jeżeli:
Warunkiem zastosowania zwolnienia jest nieprzerwany, dwuletni okres posiadania przez spółkę uzyskującą dywidendę wymaganej wysokości udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej. Zachowanie wymaganego okresu posiadania udziałów będzie również spełnione, jeśli okres ten upłynie po dniu uzyskania dywidendy. Prawo do zwolnienia przysługuje, jeżeli posiadanie wymaganej wysokości udziałów (akcji) wynika z tytułu własności lub innego tytułu, pod warunkiem że przychody korzystałyby ze zwolnienia, gdyby posiadanie tych udziałów (akcji) nie zostało przeniesione. Przepisy dotyczące zwolnienia od podatku dywidendy mogą być też stosowane w sytuacji, w której właścicielem udziałów polskiej spółki kapitałowej nie jest spółka (krajowa lub zagraniczna), lecz tzw. zagraniczny zakład takiej spółki umiejscowiony w państwie członkowskim UE lub innym państwie należącym do EOG albo w Konfederacji Szwajcarskiej (art. 22 ust. 4c pkt 3 updop). Omawiane zwolnienie ma zastosowanie również do:
Dokumentacja potrzebna do zastosowania zwolnieniaPłatnik zastosuje zwolnienie pod warunkiem, że spółka (zagraniczny zakład spółki) uzyskująca dywidendę:
W razie braku tych dokumentów spółka wypłacająca dywidendę powinna pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19% albo, jeśli otrzyma od spółki zagranicznej tylko certyfikat rezydencji, zastosować stawkę podatku określoną we właściwej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania lub nie pobrać podatku zgodnie z taką umową (art. 26 ust. 1 updop). Ponadto dla zastosowania zwolnienia od podatku wymagane jest, aby istniała podstawa prawna wynikająca z umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego innego niż Polska państwa, w którym podatnik ma swoją siedzibę lub w którym dochód został uzyskany (art. 22b updop). Klauzula zapobiegająca nadużyciomStosownie do art. 22c updop, zwolnienia od podatku, o którym mowa m.in. w art. 22 ust. 4 updop nie stosuje się, jeżeli: 1) osiągnięcie dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych następuje w związku z zawarciem umowy lub dokonaniem innej czynności prawnej, lub wielu powiązanych czynności prawnych, których głównym lub jednym z głównych celów było uzyskanie zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 22 ust. 4 updop, a uzyskanie tego zwolnienia nie skutkuje wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania tych dochodów (przychodów), oraz 2) czynności, o których mowa w pkt 1, nie mają rzeczywistego charakteru. Na potrzeby tego przepisu uznaje się, że umowa lub inna czynność prawna nie ma rzeczywistego charakteru w zakresie, w jakim nie jest dokonywana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy w drodze czynności wskazanych w pkt 1 przenoszona jest własność udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę lub spółka osiąga przychód (dochód), wypłacany następnie w formie dywidendy lub innego przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Przeznaczenie dywidend na cele statutoweDruga możliwość zwolnienia od podatku wypłacanych dywidend dotyczy podatników wymienionych w art. 17 ust. 1 updop, którzy uzyskane środki planują przeznaczyć na cele statutowe lub inne cele wymienione w tym przepisie. Z tego zwolnienia mogą skorzystać podmioty, które przeznaczą dochody np. na działalność naukową, naukowo-techniczną, oświatową, kulturalną, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, pod warunkiem jednak, że taki cel mają zapisany w statucie. Płatnik nie pobierze zryczałtowanego podatku dochodowego od dywidend, jeżeli podatnik nie później niż w dniu wypłaty dywidendy złoży płatnikowi oświadczenie o przeznaczeniu dochodów z dywidend na cele określone w art. 17 ust. 1 updop (art. 26 ust. 1a updop).
1.3. Stosowanie przepisów wynikających z zawartych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania Gdy wypłata dywidendy następuje na rzecz nierezydenta, przepisy ustawy o podatku dochodowym (PIT lub CIT) stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
W umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania przyjęta jest zasada, że dywidendy podlegają opodatkowaniu zarówno w państwie, w którym znajduje się siedziba spółki, która wypłaca dywidendę, jak i w państwie, w którym ma miejsce zamieszkania lub siedzibę odbiorca dywidendy. Jednak wysokość podatku, który można pobrać w państwie źródła, jest ograniczona do określonej procentowo kwoty. Przykładowo, w umowie z RFN, opublikowanej w Dz. U. z 2005 r. nr 12 pod poz. 90, przyjęte są następujące stawki:
W poszczególnych umowach mogą być przyjęte inne stawki podatku, a także zastrzeżone inne progi udziału uprawniające do zastosowania niższej stawki podatku. W umowie z Portugalią, opublikowanej w Dz. U. z 1998 r. nr 48 pod poz. 304, przyjęte są następujące stawki:
Z reguły gdy umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje zróżnicowane opodatkowanie, które będzie zależało od wielkości udziałów w kapitale spółki wypłacającej dywidendę, niższa stawka może być stosowana wyłącznie do spółek, które nie są spółkami osobowymi. Jeszcze inne zasady opodatkowania dywidend wynikają z konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 1993 r. nr 22, poz. 92 ze zm.). Przewiduje ona, że jeżeli osoba uprawniona do dywidend ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Szwajcarii, to podatek nie może przekroczyć 15% kwoty dywidendy brutto. Ponadto dywidenda wypłacana udziałowcowi posiadającemu siedzibę w Szwajcarii może podlegać opodatkowaniu tylko w Szwajcarii, jeżeli osobą uprawnioną do dywidend jest spółka (niebędąca spółką osobową) mająca siedzibę w Szwajcarii, której bezpośredni udział w kapitale spółki wypłacającej dywidendy wynosi, w chwili wypłacania tych dywidend, przynajmniej 10% udziałów (akcji) przez nieprzerwany okres 24 miesięcy (art. 10 ust. 2a lit. a konwencji). Zasady opodatkowania dywidend ulegają modyfikacji, jeżeli udziałowiec posiada zakład w państwie siedziby spółki zależnej. Na przykład, na podstawie art. 10 ust. 4 polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jeżeli osoba uprawniona do dywidend, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w umawiającym się państwie, wykonuje w drugim umawiającym się państwie, w którym znajduje się siedziba spółki wypłacającej dywidendy, działalność gospodarczą poprzez zakład w nim położony, bądź wykonuje w tym drugim państwie wolny zawód w oparciu o położoną w nim stałą placówkę, i gdy udział, z tytułu którego wypłaca się dywidendy, faktycznie wiąże się z działalnością takiego zakładu lub stałej placówki, to stosuje się postanowienia art. 7 ("Zyski przedsiębiorstw") lub art. 14 ("Wolne zawody") umowy. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wyłączają zastosowanie obniżonej stawki podatku u źródła, jeżeli odbiorcą dywidendy nie jest osoba uprawniona do dywidendy (ang. beneficjal owner). 1.4. Pobór podatku i obowiązki informacyjne Wypłata dywidendy na rzecz osoby fizycznej mającej miejsce zamieszkania w PolscePolska spółka dokonująca wypłaty dywidendy powinna:
Wypłata dywidendy na rzecz podatnika CIT mającego siedzibę lub zarząd w PolscePolska spółka dokonująca wypłaty dywidendy powinna:
Wypłata dywidendy na rzecz osoby fizycznej niemającej miejsca zamieszkania w PolscePolska spółka dokonująca wypłaty dywidendy powinna:
Wypłata dywidendy na rzecz podatnika CIT niemającego siedziby lub zarządu w PolscePolska spółka dokonująca wypłaty dywidendy powinna:
1.5. Inne zagadnienia związane z wypłatą dywidendy Dywidenda w formie niepieniężnejZ zasady wypłata dywidendy w formie gotówkowej jest w spółce wypłacającej neutralna podatkowo. Odmienna sytuacja ma miejsce, jeśli spółka realizuje wypłatę w formie niepieniężnej kosztem swojego majątku. W takim przypadku zobligowana jest ustalić przychód podatkowy. Stosownie bowiem do art. 14a updop, w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 updop dotyczące ustalania wartości rynkowej rzeczy i praw majątkowych stosuje się odpowiednio. Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 30 stycznia 2017 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.1019.2016.4.BD: "(...) wypłata przez Spółkę dywidendy w formie niepieniężnej poprzez przeniesienie na rzecz wspólników prawa własności nieruchomości (wypłata dywidendy rzeczowej) jest wykonaniem świadczenia niepieniężnego z tytułu dywidendy i powoduje powstanie u niej przychodu w wysokości zobowiązania uregulowanego w następstwie tego świadczenia. W związku z powyższym, w sytuacji, w której Wnioskodawca wypłaci dywidendę w formie niepieniężnej po jego stronie powstanie przychód podatkowy, zgodnie z art. 14a ust. 1 updop, generujący dochód podlegający opodatkowaniu". Z interpretacji tej wynika, że jeśli spółka kapitałowa wypłaci dywidendę w formie niepieniężnej, po jej stronie powstanie przychód podatkowy "generujący dochód podlegający opodatkowaniu". Dochodem jest nadwyżka przychodu nad kosztem jego uzyskania. Przepisy ustawy o CIT nie wskazują jednak sposobu określenia wysokości kosztów uzyskania przychodów przez podatnika regulującego swoje zobowiązanie przez wykonanie świadczenia niepieniężnego. Naszym zdaniem, w sytuacji omawianej w powołanej interpretacji, tj. kiedy spółka wypłaci dywidendę w formie niepieniężnej poprzez przeniesienie na rzecz wspólników prawa własności nieruchomości, wykaże z tego tytułu przychód w wysokości zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia, a do kosztów uzyskania tego przychodu zaliczyć może wydatki poniesione na zakup lub wytworzenie tego składnika majątku, pomniejszone o dokonane od niego odpisy amortyzacyjne. Wypłata dywidendy w walucie obcej z rachunku walutowegoWydatek związany z realizacją uchwały o wypłacie dywidendy wspólnikom nie jest kosztem uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop. Poniesienie tego wydatku nie przyczynia się bowiem do osiągania przychodów, jak również nie służy zabezpieczeniu ani zachowaniu źródła przychodów. Zatem wypłata dywidendy w walucie obcej nie spowoduje powstania różnic kursowych, o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 3 pkt 2 updop. Różnice kursowe mogą natomiast powstać od własnych środków w walutach obcych, w przypadku gdy wystąpi różnica wartości w dacie wpływu waluty obcej na konto spółki i jej wypływu w związku z regulowaniem zobowiązania. W takiej sytuacji, podatkowe rozliczenie różnic kursowych powinno być dokonywane na podstawie art. 15a ust. 2 pkt 3 lub ust. 3 pkt 3 updop. Powstałe w ten sposób różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe lub koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe. Zaciągnięcie kredytu (pożyczki) na wypłatę dywidendyŚrodki z kredytu pozyskanego na wypłatę dywidendy nie stanowią przychodu podatkowego spółki. Tym samym wydatki związane z tym kredytem nie mają związku z jej przychodem podatkowym. Ponadto, skoro kwota wypłaconej dywidendy nie jest kosztem uzyskania przychodu (nie stanowi wydatku poniesionego w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów), konsekwentnie wydatki poniesione na pozyskanie środków celem dokonania wypłaty dywidendy nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów. Takie stanowisko jest zgodne z aktualnym stanowiskiem sądów administracyjnych i organów podatkowych (zob. wyrok NSA z 6 kwietnia 2016 r., sygn. akt II FSK 344/14 i interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 lipca 2016 r., nr IPPB6/4510-277/16-4/SO).
Z kolei różnice kursowe powstałe z tytułu spłaty w walucie obcej kredytu (pożyczki) zaciągniętego w walucie obcej w celu wypłaty dywidendy zwiększają odpowiednio przychody, jako dodatnie różnice kursowe lub koszty uzyskania przychodów, jako ujemne różnice kursowe. Na podstawie art. 15a ust. 2 pkt 5 i ust. 3 pkt 5 updop, podatkowe różnice kursowe powstają, jeżeli wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania:
Powstanie tych różnic kursowych nie jest uzależnione od dopuszczalności zaliczenia wydatków na spłatę kredytu, tj. odsetek i pozostałych kosztów związanych z kredytem (pożyczką), do kosztów uzyskania przychodów. Różnice kursowe na kwocie głównej kredytu (pożyczki) stanowią odrębne źródło przychodów lub kosztów podatkowych. Z tego względu, różnice kursowe na kwotach pożyczek/kredytów powstają za każdym razem, gdy wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego (jej) otrzymania różni się od jego (jej) wartości w dniu spłaty. Różnice te są uwzględniane w rachunku podatkowym. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych, np. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 27 stycznia 2016 r., nr IBPB-1-1/4510-205/15/AP. |
|