Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Firma  »  Spółki  »   Zatrudnienie wspólnika w spółce z o.o. nie zawsze jest dopuszczalne
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zatrudnienie wspólnika w spółce z o.o. nie zawsze jest dopuszczalne

Gazeta Podatkowa nr 82 (1853) z dnia 14.10.2021
Ewelina Mentel-Wyrzychowska

Wspólnik spółki z o.o. może być zatrudniony na etacie w swojej spółce, o ile spełnione są określone warunki. Aby można było mówić o zatrudnieniu pracowniczym, muszą wystąpić jego elementy konstrukcyjne wymienione w Kodeksie pracy. Ich brak powoduje, że nie jest możliwe nawiązanie stosunku pracy między wspólnikiem a jego spółką z o.o. Będzie tak zawsze w przypadku jedynego wspólnika zaangażowanego w bieżącą działalność zarządczą spółki, a także, gdy jeden ze wspólników ma w spółce pozycję tak dalece dominującą, że można uznać, iż jest niemal jedynym wspólnikiem.

Prawo pracy

W orzecznictwie podkreślane jest, że o zakwalifikowaniu zatrudnienia jako czynności pracowniczych w odniesieniu do wspólników spółki z o.o. nie rozstrzygają przepisy prawa handlowego, lecz przepisy charakteryzujące stosunek pracy. Z kolei dla objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania pracy zasadnicze znaczenie ma to, czy strony umowy pozostają w stosunku pracy. O tym, czy tak jest, decyduje faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy wynikających z art. 22 § 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320). Istotne jest zatem, czy praca, którą wykonuje wspólnik na rzecz spółki, polega na wykonywaniu pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem i na jego ryzyko. Innymi słowy praca musi mieć charakter właściwy dla podporządkowania pracowniczego. Trudności z ustaleniem, czy ma taki charakter, dotyczą w szczególności zatrudnienia osoby będącej członkiem zarządu lub większościowym udziałowcem.

Ilość wspólników ma znaczenie

Analizując w praktyce możliwość zatrudnienia wspólnika w spółce, istotne jest zatem to, czy spółka jest jednoosobowa, czy liczniejsza, a w przypadku liczniejszego grona ważne jest, czy któryś ze wspólników ma pozycję udziałowca dominującego (niemal jedynego wspólnika).

Ważne jest też to, czy zatrudnienie ma nastąpić w związku z pełnieniem funkcji w organie spółki, czy też na stanowisku wykonawczym/specjalistycznym (np. jako grafik, informatyk, kierowca itd.).

W przypadku spółek z o.o. bez udziału publicznego przepisy nie wprowadzają nakazu zawierania umowy cywilnoprawnej pomiędzy spółką a członkiem zarządu. Można zatem rozważać, czy dopuszczalne jest pracownicze zatrudnienie wspólnika spółki w związku z pełnieniem przez niego funkcji członka zarządu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego dopuszcza się pracownicze zatrudnianie wspólników wieloosobowych spółek z o.o. na podstawie umów o pracę na stanowiskach wykonawczych, jak i członków zarządu. Zatrudnienie wspólnika wieloosobowej spółki z o.o. na stanowisku członka zarządu jedynie wyjątkowo jest wykluczone, gdy udział w kapitale zakładowym spółki innych wspólników pozostaje iluzoryczny (np. wyrok SN z dnia 3 sierpnia 2011 r., sygn. akt I UK 8/11).

Spółki z jednym wspólnikiem

W przypadku spółek jednoosobowych zdecydowanie przeważa pogląd, że jedyny wspólnik spółki z o.o. nie może pozostawać z tą spółką w stosunku pracy, gdyż w takim przypadku status wykonawcy pracy (pracownika) zostaje "wchłonięty" przez status właściciela kapitału - pracodawcy (zob. wyrok SN z dnia 11 września 2013 r., sygn. akt II UK 36/13).

Poza tym trzeba pamiętać, że wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. uważa się za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.). W konsekwencji podlega on ubezpieczeniom w ZUS jak taka osoba.

Jedyny a niemal jedyny wspólnik

W spółkach z nielicznym gronem wspólników, w tym w szczególności w spółkach dwuosobowych, odróżnić należy sytuację wspólnika mniejszościowego i dominującego (większościowego).

Możliwość nawiązania stosunku pracy pomiędzy wspólnikiem mniejszościowym (np. w spółce dwuosobowej) a spółką nie jest kwestionowana, o ile zaistnieją elementy konstrukcyjne stosunku pracy.

Zupełnie inaczej przedstawia się możliwość nawiązania stosunku pracy pomiędzy wspólnikiem dominującym (większościowym, posiadającym 90%, 80% udziałów) a spółką z o.o. Taki udziałowiec w kontekście regulacji ubezpieczeń społecznych może być uznany za jedynego udziałowca, jeżeli drugi wspólnik jest w istocie udziałowcem iluzorycznym. SN w postanowieniu z dnia 26 czerwca 2020 r., sygn. akt I UK 463/19, uznał, że konfiguracja 96% do 4% udziałów w kapitale zakładowym spółki wyklucza dopuszczalność nawiązania przez prawie wyłącznego wspólnika (udziałowca) stosunku pracy z własną spółką i podleganie takiego wspólnika pracowniczym ubezpieczeniom społecznym, niezależnie od rodzaju czynności (wykonawcze czy zarządzające), jakie miałyby być realizowane w ramach umowy o pracę.

Inny pogląd odnośnie czynności wykonawczych (a konkretnie zatrudnienia na stanowisku specjalistycznym) wyraził SN w wyrokach z dnia 13 września 2016 r., sygn. akt III UK 226/15, i z dnia 16 grudnia 2016 r., sygn. akt II UK 517/15, wskazując na określone warunki, które muszą być spełnione. Nawet jednak przy przyjęciu takiego stanowiska nie ma możliwości, aby jedyny (niemal jedyny) wspólnik był zatrudniony w swojej spółce z o.o. jako członek zarządu lub na innym stanowisku powiązanym z bieżącą działalnością zarządczą spółki. Rozważając natomiast zatrudnienie na innych stanowiskach (specjalistycznych, wykonawczych), trzeba mieć na uwadze, że w najnowszym orzecznictwie SN zdecydowanie dominuje pogląd, że nie ma możliwości zatrudnienia jednego (niemal jedynego) wspólnika w spółce z o.o. (por. postanowienie SN z dnia 24 marca 2021 r., sygn. akt III USK 156/21, wyrok z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt III UK 360/18).

Należy przy tym podkreślić, że kwestia zaistnienia elementów konstrukcyjnych stosunku pracy musi być badana indywidualnie w każdym przypadku (patrz ramka).

Możliwość zaistnienia stosunku pracy między spółką a większościowym udziałowcem

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 marca 2018 r., sygn. akt I UK 575/16, wskazał, że nie zostały sprecyzowane pozaustawowe pojęcia "niemal jedyny udziałowiec" lub "udziałowiec iluzoryczny", co nasuwa pytanie, przy jakim stosunku udziałów w kapitale spółki dominujący wspólnik staje się wspólnikiem nieomal jedynym. SN stwierdził przy tym, że zasadniczo jednak nie może budzić wątpliwości, iż spółka dwuosobowa, w której jeden ze wspólników zachował 99 na 100 udziałów, ma pozycję właścicielską tak dalece dominującą, że nie może być własnym pracodawcą.

Praktyka pokazuje, że odsprzedaż nawet około 5% czy 10% udziałów nie gwarantuje tego, że uznać za pracownicze będzie można zatrudnienie dominującego wspólnika w jego spółce (por. np. wyrok SA w Szczecinie z dnia 19 lipca 2017 r., sygn. akt III AUa 410/16).

Ryzyko uznania, że nie zaistniały elementy konstrukcyjne stosunku pracy, a zatem, że nie jest możliwe zatrudnienie pracownicze, może dotyczyć także wspólnika posiadającego 51% udziałów (por. nieprawomocny wyrok SO w Łodzi z dnia 16 marca 2020 r., sygn. akt VIII U 2056/19). Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy w spółce obowiązują szczególne regulacje na podstawie umowy spółki wzmacniające pozycję wspólnika mniejszościowego w taki sposób, że nie można uznać go za iluzorycznego. Dlatego też może zdarzyć się, że nawet jeśli wspólnik dysponuje zdecydowaną większością udziałów, pomiędzy nim a spółką może istnieć stosunek pracy, gdy w spółce obowiązują takie szczególne regulacje na podstawie umowy spółki (zob. wyrok SN z dnia 16 grudnia 2008 r., sygn. akt I UK 162/08).

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Spółki - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.