Dopłaty mogą być dogodną formą dofinansowania spółki z o.o. Przy tym muszą być one nakładane i uiszczane przez wszystkich wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów. Kodeks spółek handlowych określa także inne warunki ich zarządzenia. Wszystkie one muszą być zachowane, aby sumy wpłacone przez wspólników nie zaliczały się do przychodów spółki. Dopłaty podlegają, co do zasady, PCC, a obowiązek podatkowy ciąży na spółce.
Dopłaty stanowią szczególne świadczenie pieniężne wspólnika na rzecz spółki, obciążające go, o ile umowa spółki tak stanowi, spełniane na zasadach i w trybie określonym w Kodeksie spółek handlowych. Dopłaty zwiększają środki majątkowe, którymi dysponuje spółka, i mają na celu jej dokapitalizowanie, które może zostać wykorzystane przede wszystkim w celu sfinansowania jej działalności albo na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Takiej oceny dopłat dokonał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. akt VII AGa 81/18.
Aby dopłaty zostały wniesione do spółki z o.o. zgodnie z przepisami (tj. art. 177-178 K.s.h.), muszą być spełnione następujące wymogi:
Zachowanie tych wymogów jest niezbędne, aby dopłaty wpłacone do spółki nie zaliczały się do jej przychodów (art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o pdop - Dz. U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.).
Organy podatkowe mają prawo i obowiązek zbadania trybu i zasad dokonania wpłat, zestawiając je z treścią przepisów K.s.h. i ewentualnych postanowień umowy spółki.
Podstawowym wymogiem prawidłowego zarządzenia dopłat jest odpowiednia regulacja w umowie spółki. Jeśli zawiera ona postanowienia dotyczące zasad wnoszenia dopłat, wówczas należy przestrzegać jej postanowień. W razie potrzeby wspólnicy podejmują uchwałę określającą wysokość i termin dopłat. Konkretyzacja obowiązku wniesienia dopłat w praktyce, co do zasady, ma bowiem miejsce w uchwale wspólników. Uchwała taka wymaga bezwzględnej większości głosów, o ile umowa spółki nie ustanawia surowszych wymogów (art. 245 K.s.h.). Podjęcie tej uchwały nie wymaga składania wniosku do KRS.
Inaczej jest, gdy umowa spółki nie przewiduje ewentualności wnoszenia dopłat. W takiej sytuacji konieczne jest wprowadzenie zmiany do umowy spółki. Uchwała w sprawie dodania do umowy spółki postanowienia przewidującego możliwość nałożenia na wspólników obowiązku wniesienia dopłat wymaga zgody wszystkich wspólników (art. 246 § 3 K.s.h.). Zmiana taka wymaga udziału notariusza i musi zostać zgłoszona do KRS (art. 255 § 1 i § 3 K.s.h.). Z wnoszeniem (zarządzeniem) dopłat należy zaś poczekać na wpis zmian do KRS. Dopiero po wpisie do KRS modyfikacja umowy spółki będzie w pełni skuteczna, a wspólnicy w razie potrzeby podejmują uchwałę określającą wysokość i termin dopłat. Czekanie na wpis może oznaczać, że procedura zarządzenia dopłat może się przeciągnąć, w zależności od tego, ile w sądzie rejestrowym właściwym dla spółki trwa średnio rozpoznawanie wniosków o wpis. Jeżeli spółka nie może czekać, wówczas należy rozważyć inne formy dofinansowania.
W celu prawidłowego zarządzenia dopłat należy pamiętać, że nie mogą być one wniesione przez wybranego wspólnika czy kilku spośród wszystkich udziałowców. Regulacja art. 177 K.s.h. ma bezwzględny charakter i musi być przestrzegana w każdej spółce z o.o. Innymi słowy, skorzystanie z dopłat wymaga, aby wszyscy wspólnicy wsparli swoją spółkę w stosunku do posiadanych udziałów.
Gdy udziałowcy chcą, aby wsparcia finansowego udzielał tylko jeden ze wspólników, wówczas nie mogą to być dopłaty. Wybrany wspólnik może ją dofinansować, np. udzielając spółce pożyczki.
Dopłaty podlegają opodatkowaniu PCC według stawki 0,5% od kwoty dopłat. Obowiązek podatkowy ciąży na spółce. Ze zwolnienia od PCC w przypadku dopłat mogą skorzystać jedynie spółki z udziałem publicznym (co najmniej 50%) spełniające kryteria określone w art. 9 pkt 11 lit. d) ustawy o PCC (Dz. U. z 2019 r. poz. 1519 ze zm.). Każda inna spółka, w szczególności ta bez udziału publicznego, zobowiązana jest bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację w sprawie PCC, obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Powstaje on z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC). NSA uznał, że chwilą tą jest moment podjęcia uchwały precyzującej wysokość i termin dopłat (wyrok z dnia 6 października 2017 r., sygn. akt II FSK 2420/15).
Zasadą jest, że dopłaty mogą być zwracane wspólnikom na warunkach wynikających z art. 179 K.s.h. Zwrot dopłat jest neutralny podatkowo dla spółki. Do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się zwrotu dopłat (art. 16 ust. 1 pkt 53 ustawy o pdop). Z kolei w przypadku wspólników (osób fizycznych) przychody otrzymane z tytułu zwrotu dopłat wniesionych do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami - w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia są zwolnione z podatku (art. 21 ust. 1 pkt 51 ustawy o pdof - Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.). Zwrot dopłat jest neutralny podatkowo także dla wspólnika podatnika pdop (art. 12 ust. 4 pkt 21 ustawy o pdop).
Art. 179 K.s.h. ma zastosowanie w danej spółce, o ile jej umowa nie stanowi inaczej (art. 178 § 1 zd. 2 K.s.h.). Może ona ustanawiać inne warunki zwrotu (np. wyłączyć obowiązek ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w MSiG). Możliwe jest też takie rozwiązanie, że na mocy umowy spółki dopłaty wnoszone do spółki będą miały charakter bezzwrotny. Jeśli umowa spółki nie zmienia zasad wynikających z art. 179 K.s.h., to wówczas o zwrocie dopłat decydują wspólnicy (art. 228 pkt 5 K.s.h.), a zatem kwestia zwrotu dopłat uzależniona jest od ich woli. To oni są władni podjąć decyzję w sprawie oddania dopłat bądź też się z nią wstrzymać.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505 ze zm.)
|