Kiedy dokonać podziału majątku dorobkowego?

Zamierzam wnieść sprawę o rozwód. Razem z mężem doszliśmy do porozumienia, że nie będziemy rozstrzygać kwestii winy za rozpad naszego związku. Mamy spory majątek wspólny i musimy go podzielić. Kiedy najlepiej to zrobić? Czy można za jednym razem załatwić tę sprawę w postępowaniu rozwodowym?

Zasadniczo w postępowaniu rozwodowym tego rodzaju sprawy majątkowe nie są rozstrzygane. Celem postępowania rozwodowego jest bowiem rozstrzygnięcie czy są spełnione przesłanki rozwodowe oraz - jeśli tak - podjęcie decyzji w sprawie małoletnich dzieci stron (określenie wysokości alimentów, ustalenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, utrzymywania kontaktów). Natomiast sprawy majątkowe między samymi małżonkami to ostatnia kwestia, którą sąd może się zająć. W drodze wyjątku przewiduje się, że przedmiotem tego postępowania może być także podział majątku. W myśl przepisów podział majątku jest możliwy, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu i o ile małżonek złoży stosowny wniosek. Wynika to z art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.).

Oznacza to, że małżonkowie muszą być zasadniczo zgodni co do tego, jakie rzeczy (prawa) wchodzą do ich majątku wspólnego, jaka jest ich wartość oraz jak ma wyglądać ten podział (czyli komu mają przypaść na wyłączną własność określone składniki tego majątku, jaka ma być wysokość ewentualnych spłat czy dopłat itp.).

Istnieje również możliwość podziału majątku wspólnego po prawomocnym rozwiązaniu małżeństwa (co jest rozwiązaniem najczęściej praktykowanym). W takiej sytuacji można wybrać jedną z dwóch opcji - można majątek podzielić w sądzie bądź umownie. Podział umowny możliwy jest w każdym przypadku, chociaż nieraz wymagana jest forma aktu notarialnego dla tego rodzaju porozumienia (gdy podział obejmuje np. własność nieruchomości). Nawet jeśli do majątku nie wchodzą składniki wymagające podziału w formie notarialnej, w każdej sytuacji zaleca się zawieranie porozumienia o podziale co najmniej w zwykłej formie pisemnej - co pozwala w prosty sposób udowodnić wyłączne prawa do danego składnika majątku. Do sprawy sądowej dochodzi najczęściej wtedy, gdy byli małżonkowie nie mogą się porozumieć co do zasad tego podziału. Trzeba pamiętać, że czasem warto skorzystać z drogi sądowej także wtedy, gdy porozumienie istnieje - podział sądowy bywa często tańszy niż ten umowny. Sporządzenie aktu notarialnego, gdy np. nieruchomość ma znaczną wartość, wiąże się z wysoką taksą notarialną. Natomiast opłata sądowa od wniosku o podział majątku wspólnego małżonków to kwota stała 1 tys. zł, a gdy byli małżonkowie są zgodni co do podziału i przedstawią zgodny projekt podziału, opłata jest znacznie niższa i wynosi 300 zł.