Mój mąż wniósł pozew o rozwód. Otrzymałam niedawno odpis tego dokumentu i widnieje w nim wniosek o rozwód bez orzekania o winie. Jako przyczynę rozwodu mąż podaje "niezgodność charakterów". Nic więcej nie znajduje się w uzasadnieniu. Pomijam, że nie jest to prawdziwa przyczyna rozpadu łączących nas więzi. Czy sąd może tylko na takiej podstawie orzec rozwód?
Nie. Pomijając na tym etapie podniesioną w pozwie przyczynę rozpadu małżeństwa, sąd nie udzieli stronom rozwodu, jeśli żądanie takie nie będzie należycie uzasadnione. Z kolei uzasadnieniem pozwu nie może być jedynie powtórzenie zapisów ustawowych (np. nastąpiła "ważna przyczyna") bądź użycie bardzo ogólnych twierdzeń, bez wyjaśniania co strona ma na myśli. W czasie procesu rozwodowego musi zostać wykazane (udowodnione), że w małżeństwie stron doszło do zupełnego (całkowitego) i trwałego (nieodwracalnego) rozpadu pożycia małżeńskiego. Przez to pożycie należy rozumieć istnienie więzi małżeńskich, takich jak więź uczuciowa, emocjonalna, fizyczna, gospodarcza. Tylko wtedy sąd może rozwiązać małżeństwo. Stanowi o tym art. 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
W praktyce niejednokrotnie zdarza się, że powód wskazuje w pozwie rozwodowym na niezgodność charakterów jako przyczynę rozpadu więzi małżeńskich. W skrajnych przypadkach tak lakoniczne stwierdzenie może skutkować uznaniem pozwu za pozbawiony jakiegokolwiek uzasadnienia i zwróceniem go przez sąd. Powód musi wskazać na konkretne fakty z życia małżonków, które do takiego rozpadu doprowadziły. Przykładowo, często dopiero po wielu latach małżeństwa, przy wychowywaniu dzieci, pojawia się problem w odmiennym podejściu małżonków do decydowania o przyszłości dziecka - czy to w zakresie spraw edukacji dziecka, czy kształtowania jego światopoglądu. Należy zatem dokładnie wskazać, w zakresie jakich spraw ta niezgodność charakterów pojawia się, dlaczego przeszkadza małżonkom czy wręcz uniemożliwia dojście do porozumienia. Trzeba przy tym mieć na uwadze, że musi tutaj chodzić o kwestie bardzo istotne z punktu widzenia rodziny (małżonka, dziecka). Różnica poglądów i charakterów jest rzeczą całkowicie normalną. W zasadzie trudno znaleźć osoby o takim samym poglądzie na wszystkie kwestie. Rozwód może więc uzasadnić tylko taka różnica charakterów, która przejawia się w zakresie kluczowych, najważniejszych spraw małżeństwa i która mimo różnorakich wysiłków stron nie pozwala na normalne funkcjonowanie rodziny, tj. rozstrzyganie o kluczowych zagadnieniach dotyczących wspólnych spraw małżonków. Zawsze tego rodzaju okoliczność musi być skonkretyzowana.