Kariera księgowego - uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych

Na podstawie art. 76b ustawy o rachunkowości, o certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych może ubiegać się osoba, która:

1) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,

2) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości.

Ponadto osoba ta powinna spełniać co najmniej jeden z niżej wymienionych warunków:

1) posiada trzyletnią praktykę w księgowości oraz wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane na kierunku rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość lub innej, dla której plan studiów i program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,

2) posiada trzyletnią praktykę w księgowości i wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędne oraz ukończyła studia podyplomowe z zakresu rachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,

3) posiada dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie co najmniej średnie oraz złoży z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy.

Wykaz jednostek organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych jest opublikowany w obwieszczeniu Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia 31 maja 2010 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego wraz z określeniem nazw nadawanych stopni (Mon. Pol. nr 46, poz. 643). Wykaz ten zamieszczony jest również w celach informacyjnych na stronie internetowej: www.ck.gov.pl w zakładce Nadawanie stopni/Jednostki uprawnione.
 

Z przepisów ustawy o rachunkowości wynika, że certyfikat uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych mogą otrzymać osoby fizyczne spełniające warunki określone w art. 76b tej ustawy: 1) bez egzaminu - osoby posiadające trzyletnią praktykę w księgowości oraz odpowiednie wyższe wykształcenie, 2) po zdaniu egzaminu z wynikiem pozytywnym - osoby posiadające dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie co najmniej średnie.

Ustawa o rachunkowości w rozdziale 8a "Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych" określa ogólne zasady między innymi dotyczące uzyskania certyfikatu do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, powołania Komisji Egzaminacyjnej, przeprowadzania egzaminu. Natomiast wzory wniosków, wykaz dokumentów składanych przez osoby ubiegające się o wydanie certyfikatu, wykaz dokumentów składanych przez osoby ubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu, sposób organizowania oraz regulamin przeprowadzenia egzaminu, zakres zagadnień objętych egzaminem i inne szczegóły reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 8 kwietnia 2009 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz. U. nr 62, poz. 508), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Osoby ubiegające się o wydanie certyfikatu księgowego składają odpowiednie dokumenty na adres:

Dokumenty jakie należy złożyć, to:

1) wniosek o wydanie certyfikatu księgowego zgodnie ze wzorem, który stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,

2) informację z Krajowego Rejestru Karnego, opatrzoną datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed złożeniem wniosku, o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości,

3) dokumenty potwierdzające posiadanie praktyki w księgowości,

4) dokumenty, w tym dyplom lub świadectwo, potwierdzające posiadane wykształcenie.

W celu udokumentowania posiadanej praktyki w księgowości wraz z wnioskiem o wydanie certyfikatu należy złożyć oryginały bądź urzędowo potwierdzone kopie świadectw pracy lub zaświadczeń od pracodawcy. Z dokumentów tych powinno wynikać m.in. na podstawie jakiego stosunku prawnego została nabyta praktyka (np. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna). W przypadku umowy o pracę należy wskazać wymiar czasu pracy (np. cały etat, 1/2 etatu), a w przypadku umowy cywilnoprawnej podać jej charakter (odpłatny, nieodpłatny) oraz profil działalności przedsiębiorcy (tj. czy świadczy on usługi w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych). Przy czym, gdyby ze stanowiska pracy lub formy prawnej jednostki nie wynikała praktyka wymagana przez przepisy ustawy o rachunkowości, to dodatkowym dokumentem potwierdzającym staż pracy będzie np. zakres obowiązków.
 

Jeśli osoba starająca się o certyfikat była zatrudniona w jednostce prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, to należy również udokumentować rodzaj uprawnienia, na podstawie którego jednostka ta prowadzi powyższą działalność, a także przedstawić szczegółowy zakres faktycznie wykonywanych przez osobę ubiegającą się o certyfikat czynności w ramach przydzielonych obowiązków służbowych wraz ze wskazaniem dokładnego okresu ich wykonywania.

Dla udokumentowania posiadanego wykształcenia należy dołączyć do wniosku oryginały, odpisy dyplomów i/lub świadectw ukończenia studiów bądź też urzędowo poświadczone kopie. W przypadku ukończenia specjalności innej niż rachunkowość dodatkowo wymagane jest zaświadczenie wydane przez uczelnię potwierdzające, że plan studiów i program kształcenia ukończonej specjalności odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość.

Uwaga: Osoby składające wnioski o wydanie certyfikatu księgowego do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych nie są zobowiązanie obecnie do uiszczania opłaty skarbowej zarówno od podania, jak i załączników.

Zgodnie z art. 76f ust. 1 ustawy o rachunkowości osoba ubiegająca się zakwalifikowanie do egzaminu składa do ministra właściwego do spraw finansów publicznych wniosek. Przykładowy wzór wniosku można znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów: www.mf.gov.pl w zakładce Rachunkowość/Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Do egzaminu może zostać zakwalifikowana osoba, która:

• ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
  
  

• nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości,
  
  

• uiściła opłatę egzaminacyjną na rachunek organizatora egzaminu.

Zatem osoba ubiegająca się o zakwalifikowanie do egzaminu składa wniosek, który powinien zawierać następujące dane (por. § 4 rozporządzenia w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych):

• numer PESEL (a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego - numer i rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość),
  
  

• imiona i nazwisko,
  
  

• datę i miejsce urodzenia,
  
  

• adres zamieszkania oraz adres do korespondencji.

Ponadto do wniosku należy dołączyć:

• oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystaniu z pełni praw publicznych,
  
  

• oświadczenie o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości.

Na wniosku o zakwalifikowanie do egzaminu, umieszczonego na stronie Ministerstwa Finansów, wpisano również treść wyżej wymienionych oświadczeń i pozostawiono miejsce na podpis wnioskodawcy i datę.

Zwracamy uwagę, że oświadczenia powinny być podpisane przez Wnioskodawcę i opatrzone datą wystawienia. To samo dotyczy wniosku.

Opłata egzaminacyjna wynosi 40% minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli obecnie jest to 600 zł. Opłatę należy wnieść w wyznaczonym terminie na numer konta bankowego organizatora egzaminu. Dane niezbędne do wniesienia opłaty egzaminacyjnej przekazuje odrębnym pismem Komisja Egzaminacyjna.

Jeśli z ważnych, udokumentowanych przyczyn losowych, osoba nie mogła przystąpić do egzaminu w wyznaczonym dla niej terminie, to istnieje możliwość przystąpienia do egzaminu w terminie późniejszym. Wtedy opłatę wniesioną za egzamin zalicza się na poczet egzaminu przeprowadzonego w terminie późniejszym (zob. art. 76f ust. 7 i 8 ustawy o rachunkowości).
 

Należy podkreślić, że stosownie do informacji umieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, obecnie osoby ubiegające się o zakwalifikowane do egzaminu (czyli przed przystąpieniem do egzaminu) nie są zobligowane do posiadania (udokumentowania) praktyki w księgowości. Dopiero po zdaniu egzaminu (tj. uzyskaniu zaświadczenia potwierdzającego zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym) osoba może ubiegać się o certyfikat księgowy, dokumentując jednocześnie między innymi posiadaną praktykę oraz wykształcenie. Przy czym złożenie stosownych dokumentów może nastąpić w terminie późniejszym, czyli po nabyciu praktyki (nie ma tutaj ograniczenia czasowego).

Jakich formalności trzeba dokonać po uzyskaniu pozytywnego wyniku na egzaminie, aby uzyskać certyfikat księgowy?

Osoby, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający składają do Departamentu Rachunkowości Ministerstwa Finansów:

1) wniosek o wydanie certyfikatu księgowego zgodnie ze wzorem, który stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,

2) informację z Krajowego Rejestru Karnego, opatrzoną datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed złożeniem wniosku, o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości,

3) dokumenty potwierdzające posiadanie co najmniej średniego wykształcenia,

4) dokument potwierdzający posiadanie dwuletniej praktyki w księgowości,

5) zaświadczenie wydane przez Komisję Egzaminacyjną potwierdzające zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym.

Wszystkie składane wraz z wnioskiem kopie dokumentów muszą być urzędowo poświadczone.