Jednolity Plik Kontrolny - wyjaśniamy problemy związane z ustaleniem statusu przedsiębiorcy

Jak już wielokrotnie pisaliśmy na łamach naszego czasopisma, od 1 lipca br. weszły w życie przepisy dotyczące Jednolitego Pliku Kontrolnego (dalej: JPK). W poniższej tabeli zebrano wszystkie terminy dotyczące JPK:

UWAGA! Obowiązek przekazywania danych w formie JPK (zarówno na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej - w zakresie wszystkich struktur JPK, jak i bez żądania - odnośnie informacji o ewidencji VAT) będzie dotyczył także podmiotów innych niż przedsiębiorcy, np. stowarzyszeń. Zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów z 20 czerwca 2016 r., nr PK4.8012.55.2016, także w ich przypadku mają zastosowanie terminy obowiązywania przepisów w zakresie przekazywania danych w formie JPK właściwe dla przedsiębiorców. Nieprzedsiębiorcy na podstawie tych samych parametrów co przedsiębiorcy (czyli poziomu zatrudnienia, rocznego obrotu, sumy aktywów) muszą ustalić, czy wielkość prowadzonej przez nich działalności jest na poziomie dużych, średnich, małych, czy mikroprzedsiębiorców. To z kolei pozwoli im ustalić termin, od kiedy są zobowiązani przekazywać dane w formie JPK.

W praktyce jest jednak wiele wątpliwości, którzy podatnicy muszą stosować JPK już od 1 lipca br. (tj. którzy powinni być uznani za dużego przedsiębiorcę). Pojawiają się pytania: Czy aby przedsiębiorca był uznany za dużego (i musiał stosować JPK już od 1 lipca br.):

• wystarczające jest, że zatrudnia ponad 250 osób,
   
• oba limity finansowe (roczny obrót netto i suma aktywów) muszą przekraczać kwoty wskazane w definicji średniego przedsiębiorcy,
   
• ustawowe limity muszą być przekroczone zarówno w 2014 r., jak i w 2015 r.?

Na te pytania odpowiadamy w tym artykule.

1. Kto jest "dużym" przedsiębiorcą?

Przepisy nie zawierają definicji dużego przedsiębiorcy. Wskazują jednak, że na potrzeby stosowania przepisów o JPK status przedsiębiorcy należy określić z uwzględnieniem przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w której znajduje się m.in. definicja średniego przedsiębiorcy (patrz: str. 6). Oznacza to, że dużym przedsiębiorcą jest ten, który nie spełnia warunków określonych w definicji średniego przedsiębiorcy (tj. gdy limity określone w definicji średniego przedsiębiorcy są przekroczone).

Nie ma wątpliwości, że na potrzeby stosowania JPK (od 1 lipca br.) dużym przedsiębiorcą jest ten, który zatrudnia przynajmniej 250 pracowników (czyli 250 i więcej).

Dużym przedsiębiorcą jest - naszym zdaniem - również ten, u którego obroty netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczają 50 mln euro i (jednocześnie) suma aktywów przekracza 43 mln euro rocznie.

Uważamy przy tym, że aby przedsiębiorca był uznany za dużego i musiał od 1 lipca br. stosować JPK, zarówno w 2014 r., jak i w 2015 r. nie może spełniać warunków określonych dla średniego przedsiębiorcy - albo ze względu na zatrudnienie, albo na limity finansowe. Powyższe zależności pokazano w tabeli.

Kategorie dużych przedsiębiorców, którzy od 1 lipca 2016 r. muszą stosować JPK

UWAGA! Zaznaczamy, że powyższe jest stanowiskiem redakcji, które zostało oparte na literalnym brzmieniu definicji średniego przedsiębiorcy. Nie wiadomo jednak, czy zamiarem ustawodawcy było objęcie JPK od 1 lipca br. tylko ww. podmiotów. Podkreślamy również, że w literaturze można spotkać stanowisko odmienne (np. że przedsiębiorcy wymienieni w tabeli w pkt 3* lub 4* mają status średniego przedsiębiorcy).

2. Średni przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych (patrz: art. 106 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej):

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.

WAŻNE: Odnosząc się do definicji średniego przedsiębiorcy, Ministerstwo Finansów wyjaśniło (patrz: odpowiedź na pytanie nr 22 "Odpowiedzi na pytania dot. JPK cz. 2"; źródło: www.finanse.mf.gov.pl):

"(...) Przywołany przepis (art. 106 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - przyp. red.) zawiera w swej konstrukcji koniunkcję (użycie spójnika "oraz"), jaka zachodzi pomiędzy pkt 1 i 2. Dla zakwalifikowania danego przedsiębiorcy do kategorii "średniego" niezbędne jest łączne spełnienie warunku z pkt 1 i 2. Należy przy tym zauważyć, że warunek w pkt 2 został sformułowany alternatywnie ("lub"), co oznacza, że przynajmniej jeden z członów alternatywy musi zostać spełniony, aby można było uznać warunek określony w pkt 2 za spełniony (podkreśl. red.). (...)"

Średnioroczne zatrudnienie określa się w przeliczeniu na pełne etaty. Przy jego obliczaniu nie uwzględnia się pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich, urlopach na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopach ojcowskich, urlopach rodzicielskich i urlopach wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. W przypadku przedsiębiorcy działającego krócej niż rok, jego przewidywany obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, a także średnioroczne zatrudnienie oszacowuje się na podstawie danych za ostatni okres, udokumentowany przez przedsiębiorcę (patrz: art. 109 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Z kolei parametry finansowe wyrażone w euro przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy (patrz: art. 107 ww. ustawy).

UWAGA! Na potrzeby stosowania przepisów dotyczących JPK (i ustalania statusu przedsiębiorcy) należy uwzględnić obrót i sumę aktywów z 2014 i 2015 r. Kwoty wskazane w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (tu: art. 106 - dla średniego przedsiębiorcy) w euro należy przeliczyć według następujących kursów NBP (przy założeniu, że rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym):

• tabela nr 252/A/NBP/2014 z dnia 2014-12-31, kurs euro - 4,2623,
   
• tabela nr 254/A/NBP/2015 z dnia 2015-12-31, kurs euro - 4,2615.

Zatem limity dla średniego przedsiębiorcy wynoszą:

• w przypadku rocznego obrotu netto:

za 2014 r. - 213.115.000 zł,

za 2015 r. - 213.075.000 zł;

• w przypadku sumy aktywów:

za 2014 r. - 183.278.900 zł,

za 2015 r. - 183.244.500 zł.

3. Mały przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

Wielkość zatrudnienia i parametry finansowe ustala się tak jak dla średniego przedsiębiorcy.

Limity dla małego przedsiębiorcy (roczny obrót netto i suma aktywów), po przeliczeniu na PLN, wynoszą zatem:

2014 r. - 42.623.000 zł,

2015 r. - 42.615.000 zł

(przy założeniu, że rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym).

4. Mikroprzedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Wielkość zatrudnienia i parametry finansowe ustala się tak jak dla średniego przedsiębiorcy.

Limity dla mikroprzedsiębiorcy (roczny obrót netto i suma aktywów), po przeliczeniu na PLN, wynoszą zatem:

2014 r. - 8.524.600 zł,

2015 r. - 8.523.000 zł

(przy założeniu, że rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym).