Odliczenie VAT poprzez korektę deklaracji oraz planowane zmiany w tym zakresie

Jestem czynnym podatnikiem VAT. Rozliczam VAT miesięcznie. W lutym 2021 r. kupiłem towar handlowy od kontrahenta krajowego. Wykorzystuję go do czynności opodatkowanych VAT. W lutym otrzymałem fakturę zakupu. Do dnia dzisiejszego nie odliczyłem jednak VAT z tej faktury. Czy mam jeszcze prawo odliczyć VAT? Jeżeli tak, to w jaki sposób?

Zasady odliczania VAT

Czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (z pewnymi zastrzeżeniami, które nie mają znaczenia w przedmiotowej sprawie). Kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Ponadto ustawodawca zastrzegł, że prawo do odliczenia VAT nie przysługuje w przypadku wystąpienia tzw. przesłanek negatywnych wskazanych w art. 88 ustawy o VAT, np. prawo to nie przysługuje, jeżeli transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z podstawową zasadą, prawo do odliczenia VAT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Odliczenia VAT można jednak dokonać nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę lub dokument celny. Jeżeli jednak podatnik nie dokona odliczenia VAT w ww. terminie, to może odliczyć VAT w deklaracji podatkowej za jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych (jeżeli rozlicza VAT miesięcznie) lub za jeden z dwóch okresów rozliczeniowych (jeżeli VAT rozlicza kwartalnie).

Nieskorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego w ww. okresach rozliczeniowych (tak jak w przypadku Czytelnika, który nie odliczył VAT w deklaracji za luty, marzec, kwiecień, ani maj br.) nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku VAT w terminie późniejszym. Mianowicie, jeżeli podatnik nie dokona odliczenia VAT w ww. terminach, to generalnie może obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do tego obniżenia, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku (a w niektórych przypadkach - licząc od końca roku), w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

W sytuacji opisanej w pytaniu Czytelnik może więc odliczyć VAT, ale jedynie poprzez dokonanie korekty deklaracji VAT za luty 2021 r.

Planowane zmiany

W ramach tzw. Slim VAT 2 (patrz: ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo bankowe uchwalona przez Sejm 24 czerwca 2021 r.) ma nastąpić rozszerzenie liczby okresów rozliczeniowych, w których podatnik będzie mógł dokonać odliczenia VAT poprzez korektę deklaracji. Pisaliśmy na ten temat m.in. w BI nr 17 z 10 czerwca 2021 r.

W przypadku przekroczenia terminu ujęcia faktury zakupowej na bieżąco, podatnik ma mieć możliwość skorygowania deklaracji podatkowej:

• za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego albo
• za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych, a w przypadku podatnika rozliczającego się kwartalnie, w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych - przypadających bezpośrednio po okresie rozliczeniowym, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego

- nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało to prawo.

W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej czytamy:

"(...) w świetle obowiązującego art. 86 ust. 13 ustawy o VAT, podatnik w celu odliczenia podatku naliczonego (w drodze korekty deklaracji podatkowej) ma możliwość skorygowania wyłącznie jednego okresu, tj. okresu, w którym powstało prawo do odliczenia.

(...) Nowelizacja umożliwi podatnikom świadome zarządzanie nadwyżką podatku naliczonego i jej efektywnymi zwrotami lub przeniesieniami na inne kolejne okresy rozliczeniowe.

W efekcie proponowane rozwiązanie przyczyni się u podatników do zmniejszenia liczby obowiązków w zakresie liczby składanych korekt deklaracji (możliwa będzie kumulacja odliczeń VAT w jednej deklaracji za wybrany okres rozliczeniowy w przypadku faktur, dla których prawo do odliczenia powstało w niedużych odstępach czasu). (...)"

Zaznaczamy, że zgodnie z uchwaloną ustawą nowelizującą, omawiana zmiana w zakresie odliczania VAT poprzez korektę deklaracji ma wejść w życie z dniem 1 października 2021 r. Natomiast z przepisów przejściowych dotyczących tej kwestii wynika, że jeżeli prawo do odliczenia VAT powstanie przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, to podatnicy będą zobowiązani stosować obecnie obowiązujące zasady odliczania VAT poprzez korektę deklaracji. Prace nad ustawą nowelizującą nie zostały jednak jeszcze zakończone. Do tematu będziemy wracać na łamach naszego czasopisma.