Nowe zasady dokonywania jednorazowej amortyzacji

W wyniku nowelizacji obu ustaw o podatku dochodowym z dniem 12 sierpnia 2017 r. zaczęły obowiązywać zliberalizowane zasady dokonywania jednorazowej amortyzacji. Nowe regulacje dotyczące przyspieszeń amortyzacyjnych mają stanowić dla przedsiębiorców zachętę do inwestowania w nabywanie nowych maszyn i urządzeń.

Kto skorzysta i w jakim limicie?

Dotychczas prawo do jednorazowej amortyzacji miały tylko dwie grupy przedsiębiorców: podatnicy rozpoczynający w roku podatkowym prowadzenie działalności gospodarczej oraz tzw. mali podatnicy. Jej limit wynosi 50.000 euro w skali roku i stanowi pomoc de minimis. Dodane do ustaw o podatku dochodowym uregulowania zawarte odpowiednio w art. 22 ust. 1s i art. 22k ust. 14-21 ustawy o pdof (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) oraz art. 15 ust. 1zd i art. 16k ust. 14-21 ustawy o pdop (Dz. U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.) dają natomiast prawo do dokonania jednorazowej amortyzacji każdemu podatnikowi pdof i pdop, u którego nakłady na środki trwałe w danym roku podatkowym wyniosły co najmniej 10.000 zł i nie przekroczyły 100.000 zł. W przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną limit 100.000 zł odnosi się do wszystkich wspólników tej spółki.

Co równie ważne, w limicie 10.000 zł podatnik może uwzględnić wartość kilku środków trwałych, pod warunkiem, że wartość każdego z nich jest wyższa niż 3.500 zł (przykład 1). Natomiast gdy wydatki podatnika na fabrycznie nowe środki trwałe przekroczą 100.000 zł w skali roku, wówczas nadwyżkę ponad tę kwotę przedsiębiorca będzie amortyzował w następnych latach podatkowych według metody liniowej lub degresywnej (przykład 2).

Ponieważ nowe preferencje nie stanowią - w odróżnieniu do przepisów dotychczas funkcjonujących w zakresie jednorazowej amortyzacji - pomocy de minimis - będą z niej mogli korzystać również przedsiębiorcy, którzy np. w ostatnich latach otrzymywali dofinansowanie ze środków pochodzących z Unii Europejskiej.

Uprzywilejowane KŚT

Nowe zasady amortyzacji nie mają jednak zastosowania do wszystkich środków trwałych. Podobnie jak przy amortyzacji w ramach limitu 50.000 euro i tu ustawodawca ściśle określił kategorie środków trwałych, do których się one odnoszą. Wskazał bowiem, że dotyczą one wyłącznie środków trwałych z grup 3-6 i 8 KŚT. W efekcie nowa preferencja w ogóle nie ma zastosowania do wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych z grupowania 1-2 KŚT, czyli m.in. budynków i lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej, a także do całej grupy 7 KŚT, czyli wszelkich środków transportu.

Zaliczki na środki trwałe

Przedsiębiorcy zyskali również prawo do zaliczania bezpośrednio w ciężar firmowych kosztów podatkowych dokonanych wpłat (np. zaliczek) na poczet nabycia środków trwałych, które zostaną dostarczone w kolejnych okresach sprawozdawczych (tj. miesiącu, kwartale lub roku). W konsekwencji ustawowy amortyzacyjny limit 100.000 zł w skali roku podatkowego obejmuje łącznie kwotę odpisu amortyzacyjnego oraz kwotę dokonanej wpłaty na poczet dostawy środka trwałego (przykład 3).

Zbieg uprawnień

W wyniku nowelizacji przepisów podatnicy rozpoczynający w roku podatkowym działalność gospodarczą oraz mali podatnicy mają prawo do skorzystania zarówno z dotychczasowej jednorazowej amortyzacji w ramach 50.000 euro, jak i amortyzacji w zakresie 100.000 zł. Jeżeli jednak podatnik w związku z nabyciem środka trwałego jest uprawniony do skorzystania z obu preferencji, to w przypadku zbiegu tych dwóch uprawnień musi dokonać wyboru i zdecydować, z której z nich skorzysta. Decyzja w tym zakresie należy wyłącznie do niego.

Doliczenia do przychodu

Nowe przepisy, na zasadach określonych w art. 22k ust. 21 ustawy o pdof i odpowiednio art. 16k ust. 21 ustawy o pdop, przewidują obowiązek doliczenia do przychodów zaliczonej uprzednio do firmowych kosztów uzyskania przychodów zaliczki wpłaconej na środek trwały. Znajdzie on zastosowanie w sytuacji, gdy przed nabyciem środka trwałego podatnik zakończy działalność gospodarczą albo zmieni formę opodatkowania przychodów uzyskiwanych z tej działalności na zryczałtowaną. Natomiast po nabyciu środka trwałego obowiązek ten wystąpi, gdy podatnik dokona zbycia środka trwałego albo zrezygnuje z możliwości stosowania jednorazowej amortyzacji.

Składniki nabyte przed wejściem w życie przepisów

Nowe przepisy mają zastosowanie do środków trwałych nabytych od dnia 1 stycznia 2017 r. oraz dokonanych od tego dnia wpłat na poczet nabycia środków trwałych. Ponieważ ustawodawca nie wprowadził żadnych przepisów przejściowych w tej kwestii, powstała wątpliwość czy podatnik, który w 2017 r. przed wejściem w życie przedmiotowych przepisów nabył środek trwały z grup 3-6 i 8 KŚT o wartości co najmniej 10.000 zł podlegający nowym preferencjom i również przed tym dniem wprowadził go do ewidencji środków trwałych, wybrał dla niego metodę amortyzacji oraz rozpoczął dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, może w stosunku do niego skorzystać z nowej jednorazowej amortyzacji. O ich wyjaśnienie nasze Wydawnictwo wystąpiło do resortu finansów. W odpowiedzi z dnia 9 sierpnia 2017 r. KIS poinformowała, że aktualnie nie jest możliwe udzielenie odpowiedzi na nasze pytania, ponieważ nowe przepisy są obecnie przedmiotem analiz i konsultacji. Stąd podatnik, który znalazł się w takiej sytuacji, a chciałby z omawianego rozwiązania skorzystać, powinien wystąpić do KIS o wydanie interpretacji indywidualnej.

Jeżeli natomiast chodzi o wpłacone przez podatników od 1 stycznia 2017 r. zaliczki na poczet nabycia objętych nową preferencją środków trwałych, to podatnicy, bez względu na to, w którym miesiącu 2017 r. przed wejściem w życie nowelizacji wpłata ta nastąpiła, mogą nią obciążać firmowe koszty podatkowe od 12 sierpnia 2017 r.