Spółka z o.o. zamierza kupić mieszkanie w miejscowości, w której posiada siedzibę. Mieszkanie to będzie bezpłatnie udostępniane zatrudnionym w spółce pracownikom i zleceniobiorcom (nieprowadzącym działalności gospodarczej), którzy mieszkają w innych częściach kraju i ich codzienny dojazd do firmy nie jest możliwy. Czy nieodpłatne korzystanie z mieszkania przez te osoby będzie u nich przychodem podlegającym opodatkowaniu i oskładkowaniu?
Nieodpłatne udostępnienie lokalu mieszkalnego:
Wartość takiego świadczenia ustala się zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 3 updof, czyli według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu. Jeżeli spółka udostępni lokal kilku osobom (pracownikom i zleceniobiorcom) jednocześnie, to aby ustalić każdej z tych osób przychód, powinna równowartość czynszu podzielić przez liczbę osób, którym mieszkanie zostało udostępnione.
Pracownicy
W przypadku pracowników przychód ten może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 updof. Stosownie do tego przepisu, wolna od podatku jest wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 500 zł. Skorzystanie przez pracownika z tego zwolnienia jest jednak możliwe, gdy spełnione są warunki wymienione w art. 21 ust. 14 updof, tj. gdy miejsce zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy i pracownik nie korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów (koszty te wynoszą obecnie 139,06 zł miesięcznie).
Kwota 500 zł jest limitem miesięcznym, przypadającym na jednego pracownika. Gdy wartość omawianego świadczenia przypadającego na poszczególnego pracownika w danym miesiącu przekroczy 500 zł, nadwyżka ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu.
Zleceniobiorcy
Ustawodawca w powołanym art. 21 ust. 1 pkt 19 updof wyłączył od opodatkowania świadczenia z tytułu zakwaterowania otrzymane przez pracowników. Za pracownika, w myśl art. 12 ust. 4 updof, uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy. Dyspozycją tego zwolnienia nie zostały więc objęte osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia.
Oznacza to, że u zleceniobiorcy korzystanie z nieodpłatnego zakwaterowania będzie wiązało się z powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Wartość udostępnionego pracownikom zakwaterowania stanowi u nich przychód podlegający oskładkowaniu. W podstawie wymiaru składek ZUS wartość pieniężną tego świadczenia uwzględnia się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu, a w razie ich braku:
a) dla lokali spółdzielczych typu lokatorskiego i własnościowego - w wysokości czynszu obowiązującego dla tego lokalu w danej spółdzielni mieszkaniowej,
b) dla lokali komunalnych - w wysokości czynszu wyznaczonego dla tego lokalu przez gminę,
c) dla lokali własnościowych, z wyłączeniem wymienionych w lit. a), oraz domów stanowiących własność prywatną - w wysokości czynszu określonego według zasad i stawek dla mieszkań komunalnych na danym terenie, a w miastach - w danej dzielnicy,
d) dla lokali w hotelach - w wysokości kosztu udokumentowanego rachunkami wystawionymi przez hotel.
Tak stanowi § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.). Powołane przepisy stosuje się odpowiednio do zleceniobiorców (§ 5 ust. 2 rozporządzenia).
Gdy lokal mieszkalny jest udostępniany jednocześnie kilku osobom, wówczas dla ustalenia podstawy wymiaru składek ZUS u każdej z nich, wartość pieniężną świadczenia (przyjmowaną do oskładkowania) należy podzielić przez liczbę osób, którym udostępniany jest ten lokal.
Potrącone odpowiednio ze środków pracownika i zleceniobiorcy składki na ubezpieczenia społeczne podlegają odliczeniu od dochodu, natomiast składka zdrowotna (w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy wymiaru) podlega odliczeniu od podatku.
Należy pamiętać, że nie mogą być odliczane (odpowiednio od dochodu i podatku) składki, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy o PIT oraz dochód od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b i art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. b updof).
| Przykład
Spółka z o.o. pracownikowi i zleceniobiorcy, których miejsce zamieszkania położone jest w innej miejscowości niż miejscowość, w której mieści się siedziba spółki, udostępniła nieodpłatnie lokal mieszkalny, do którego posiada spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Zakładamy, że w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu miesięczny czynsz najmu wyniósłby 1.200 zł. Pracownik nie korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Ustalenie przychodu przypadającego na:
U pracownika przychód w wysokości 500 zł korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 19 updof, a przychód w kwocie 100 zł podlega opodatkowaniu. U zleceniobiorcy przychód w wysokości 600 zł jest opodatkowany.
W przepisach o wynagradzaniu obowiązujących w spółce nie została określona kwota ekwiwalentu za tego rodzaju świadczenie, zatem dla określenia podstawy wymiaru składek ZUS spółka przyjęła kwotę 800 zł, tj. kwotę czynszu obowiązującą w spółdzielni mieszkaniowej, w której zasobach mieści się ten wynajęty lokal. Podstawa wymiaru składek ZUS z tytułu nieodpłatnego zakwaterowania wyniosła u pracownika i u zleceniobiorcy po 400 zł (800 zł : 2 osoby). |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
