Nie każdy błąd w księgach rachunkowych będzie skutkował utratą prawa do opodatkowania estońskim CIT. Musiałby to być błąd na tyle poważny, że zachwiałby wiarygodnością prowadzonych ksiąg. Tak wynika z odpowiedzi Ministra Finansów z dnia 14 styczna 2025 r. na interpelację poselską nr 7088 (znak sprawy DD8.054.11.2024).
Zgodnie z art. 28d ustawy o pdop podatnik opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek (czyli tzw. estońskim CIT) jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób zapewniający prawidłowe określenie wysokości zysku (straty) netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Podatnik taki został ponadto zobligowany, na podstawie art. 28d i art. 7aa ustawy o pdop, do odpowiednich wyodrębnień w kapitale własnym, służących także właściwemu ustaleniu wysokości podatku.
Informacje pochodzące z prowadzonych ksiąg rachunkowych powinny więc zapewnić wyliczenie estońskiego CIT. Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i na bieżąco. Warto podkreślić, że ustawodawca nie zobowiązał podatnika na estońskim CIT do poddawania sprawozdań finansowych sporządzanych w okresie takiego opodatkowania badaniu przez firmę audytorską - a taki obowiązek ustanowił np. dla podatników, którzy są opodatkowani klasycznym CIT i rozliczają podatkowe różnice kursowe na podstawie ustawy o rachunkowości (art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy o pdop). Natomiast w art. 28l ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy o pdop istnieje zapis o tym, że podatnik opodatkowany estońskim CIT traci prawo do tego opodatkowania m.in. z końcem roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym nie prowadził ksiąg lub dane z nich wynikające nie pozwalają na określenie wyniku finansowego netto. Zapis ten budzi wątpliwości, gdyż nie precyzuje, jakiego rodzaju błąd popełniony w księgach rachunkowych skutkuje utratą prawa do estońskiego CIT.
Kwestia ta była przedmiotem interpelacji poselskiej nr 7088 z dnia 30 grudnia 2024 r. Pytający prosił Ministra Finansów o interpretację sformułowania z art. 28l ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy o pdop. W odpowiedzi z dnia 14 styczna 2025 r. Minister Finansów wskazał, że ustanowienie przez ustawodawcę takiej samej sankcji zarówno w przypadku nieprowadzenia przez podatnika ksiąg, jak i prowadzenia ich w sposób niepozwalający na określenie wyniku finansowego netto wskazuje, że wadliwość ksiąg, skutkująca zastosowaniem art. 28l ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy o pdop, powinna być poważna. Chodzi zatem o obiektywną niemożność wiarygodnego ustalenia wyniku finansowego netto podatnika, nawet po ewentualnym dokonaniu weryfikacji i uzupełnieniu brakujących - czy też korekcie błędnych - zapisów księgowych. Dotyczy to więc sytuacji, w których, pomimo (formalnego) prowadzenia przez podatnika ksiąg rachunkowych, ich jakość jest na tyle niska, że praktycznie nie mogą być one uznane za wiarygodne. Minister Finansów podkreślał jednak, że użyte w art. 28l ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy o pdop sformułowanie powinno być interpretowane w odniesieniu do indywidualnego stanu faktycznego.
Zatem nie każdy błąd w księgach rachunkowych będzie skutkował utratą prawa do opodatkowania estońskim CIT. Taka wykładnia art. 28l ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy o pdop jest spójna z treścią art. 28m ust. 1 pkt 6 ustawy o pdop, zgodnie z którym opodatkowaniu estońskim CIT podlega także m.in. dochód odpowiadający wartości przychodów i kosztów podlegających zgodnie z przepisami o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym i uwzględnieniu w zysku (stracie) netto, które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto (dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych). Z regulacji tej wynika, że ustawodawca wprost dopuszcza sytuację, w której podatnik nie uwzględnił w zysku (stracie) netto przychodów i kosztów podlegających zgodnie z przepisami o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym - jest on wówczas zobowiązany do zapłaty estońskiego CIT z tego tytułu, a więc kontynuuje tę formę opodatkowania. Podstawa opodatkowania równa jest w takim przypadku powstałemu z tego tytułu dochodowi. Ustala się ją jednorazowo do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać zarachowane, i w tym terminie podatnik jest zobowiązany do zapłaty podatku od tego dochodu (por. art. 28n ust. 1 pkt 5 oraz art. 28t ust. 1 pkt 3 ustawy o pdop). Trzeba pamiętać, że obowiązek podatkowy w estońskim CIT powstaje w tym terminie niezależnie od tego, że ujęcie księgowe korekty błędu polegającego na niewykazaniu przychodów czy kosztów w danym roku następuje zgodnie z art. 54 ustawy o rachunkowości. Zależy więc od tego, czy błąd ten został ujawniony przed zatwierdzeniem, czy po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za rok obrotowy, którego ten błąd dotyczy, oraz od tego, czy ma on istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe. O korektach błędów w sporządzonym sprawozdaniu finansowym pisaliśmy m.in. w GP nr 79 z 2024 r., na str. 12 oraz w GP nr 22 i nr 23 z br., na str. 12.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
