Świadczenie rodzicielskie w dłuższym wymiarze

Świadczenie rodzicielskie to jedno ze świadczeń z grupy świadczeń rodzinnych. Prawo do niego przysługuje przede wszystkim matce, ale także ojcu dziecka po zaistnieniu okoliczności wyraźnie wskazanych przez ustawodawcę, jak również opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 14. roku życia, rodzinie zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej) i osobie, która przysposobiła dziecko, o czym szczegółowo stanowi art. 17c ust. 1-2 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Podobnie jak krąg osób uprawnionych do świadczenia rodzicielskiego, ustawodawca określił wymiar tego świadczenia uzależniając go od liczy dzieci odpowiednio urodzonych przy jednym porodzie, jednocześnie przysposobionych lub objętych opieką. I tak (na zasadach wskazanych w art. 17c ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych), świadczenie rodzicielskie przysługuje przykładowo przez okres:

• 52 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka,
• 65 tygodni - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci,

który za sprawą ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 1871) w związku z wprowadzeniem uzupełniającego urlopu macierzyńskiego z dniem 19 marca 2025 r. ulegnie wydłużeniu.

Do wydłużenia okresu, za który przysługuje świadczenie rodzicielskie, dojdzie po zaistnieniu okoliczności wskazanych w art. 17c ust. 3a-3f ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj. w przypadku urodzenia dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1.000 g - okresy, przez które świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwało, ulegną wydłużeniu o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1.000 g - okresy, przez które świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwało, ulegną wydłużeniu o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie - okresy, przez które świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwało, ulegną wydłużeniu o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

Wskazany okres wydłużenia, przez który będzie przysługiwało świadczenie rodzicielskie, trzeba będzie potwierdzić zaświadczeniem wydanym przez szpital, w którym przebywało dziecko. Zaświadczenie będzie musiało zawierać informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1.000 g,
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1.000 g,
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży.

Natomiast w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie przy ustalaniu prawa do wydłużenia okresu przysługiwania świadczenia rodzicielskiego na wskazanych zasadach trzeba będzie uwzględnić wagę dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego. Przy ustalaniu prawa do wydłużenia omawianego okresu (w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie) okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 8. albo 15. tygodnia po porodzie będą sumowane. Niepełny tydzień będzie zaokrąglany w górę do pełnego tygodnia.

Ustalenie prawa do wydłużenia okresu przysługiwania świadczenia rodzicielskiego będzie następowało jednorazowo na wniosek osoby uprawnionej złożony najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po upływie okresów, o których mowa w art. 17c ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a więc przez które przysługuje świadczenie rodzicielskie.

Opiekun faktyczny dziecka, rodzina zastępcza oraz osoba, która przysposobiła dziecko, będzie miała prawo do wydłużonego okresu świadczenia rodzicielskiego na wskazanych zasadach, jeżeli pobyt dziecka w szpitalu będzie miał miejsce odpowiednio po objęciu dziecka opieką lub po jego przysposobieniu.

Jednak świadczenie rodzicielskie nie będzie przysługiwało, jeżeli m.in. co najmniej jeden z rodziców dziecka lub opiekun faktyczny dziecka albo rodzina zastępcza będą otrzymywać zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres urlopu rodzicielskiego lub okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

Omawiane zasady wchodzące w życie z dniem 19 marca 2025 r. będą stosowane także do osoby, która w tym dniu będzie uprawniona do otrzymywania świadczenia rodzicielskiego lub otrzymuje to świadczenie. Prawo do świadczenia rodzicielskiego ustalane będzie wówczas na wniosek osoby uprawnionej do jego otrzymywania lub otrzymującej świadczenie złożony nie później niż do ostatniego dnia miesiąca następującego po upływie okresów, za które przysługuje świadczenie rodzicielskie.