Wzrost dopuszczalnych limitów dla zarobkujących emerytów i rencistów

Ze względu na osiąganie przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego prawo do emerytur i rent może zostać zawieszone lub świadczenia te mogą ulec zmniejszeniu. Zasady tej nie stosuje się do emerytów, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny, a więc w przypadku kobiet 60 lat, a w przypadku mężczyzn 65 lat, z zastrzeżeniem jednak art. 103a ustawy emerytalnej.

Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS. Natomiast gdy przychód świadczeniobiorcy przekroczy 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie jest wyższy niż 130% tego wynagrodzenia, emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rodzinna dla jednej osoby ulegają zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia, ustalaną corocznie przy kolejnych waloryzacjach. Trzeba przy tym pamiętać, że zasady te stosuje się również do:

• osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą,
• osób wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.

Na prawo do emerytury lub renty ma wpływ przychód z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, a za taki uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności. Przychód to również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie K.p., i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku i dodatku wyrównawczego. Szczegółowo stanowi o tym art. 104 ustawy emerytalnej, który za sprawą art. 10 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej, stosuje się do renty socjalnej. Tym samym rencistów socjalnych obowiązują tożsame zasady co świadczeniobiorców z systemu powszechnego.

Miesięczne graniczne kwoty przychodu wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń emerytów i rencistów:

• zmieniają się m.in. z dniem 1 grudnia każdego roku,
• są zależne od miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, a więc w przypadku dopuszczalnych kwot przychodu obowiązujących od grudnia 2023 r. od przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2023 r.

Jak wynika z komunikatu Prezesa GUS z 10 listopada 2023 r. (Mon. Pol. poz. 1216), przeciętne miesięczne wynagrodzenie w III kwartale 2023 r. wyniosło 7.194,95 zł. Tym samym w okresie od 1 grudnia 2023 r. do 29 lutego 2024 r. limity obowiązujące emerytów i rencistów wynosić będą, po zaokrągleniu do pełnych 10 gr w górę, odpowiednio:

• dolny - 5.036,50 zł (7.194,95 zł × 70% = 5.036,47 zł),
• górny - 9.353,50 zł (7.194,95 zł × 130% = 9.353,44 zł).

W stosunku do obowiązujących do 30 listopada 2023 r. dopuszczalnych limitów nastąpił wzrost (patrz tabela). O ile dopuszczalne limity przychodu mogą ulegać zmniejszeniu lub zwiększeniu, to kwoty maksymalnego zmniejszenia świadczeń podlegają wyłącznie podwyższeniu. Ich wzrost następuje corocznie przy kolejnych waloryzacjach i został uzależniony od wartości wskaźnika waloryzacji. Kwoty te ulegają zatem zmianie corocznie z dniem 1 marca, a od 1 marca 2023 r. wynoszą:

• 794,35 zł dla emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty socjalnej,
• 595,80 zł dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• 675,24 zł dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.