Urzędy skarbowe weryfikują roczne rozliczenia podatku dochodowego głównie w trybie czynności sprawdzających. Procedura ta umożliwia zbadanie formalnej i rachunkowej poprawności zeznań podatkowych, a także - jeżeli zostaną wykryte nieprawidłowości - dokonanie korekty. Wpłacając ujawnioną zaległość podatkową lub zwracając nienależną nadpłatę podatku dochodowego, należy pamiętać o naliczeniu odsetek za zwłokę.
Czynności sprawdzające są dominującą formą weryfikacji złożonych przez podatników rocznych rozliczeń podatku dochodowego od osób fizycznych. Są mniej sformalizowane niż kontrola podatkowa. Nie wymagają doręczenia zawiadomienia o zamiarze ich wszczęcia ani przedstawienia upoważnienia do ich przeprowadzenia.
Czynności sprawdzające polegają na zbadaniu formalnej i rachunkowej poprawności zeznań podatkowych (oraz załączników), a także przeprowadzeniu wstępnej oceny zgodności zawartych w nich danych z rzeczywistością. Jeżeli urząd skarbowy ma zastrzeżenia co do poprawności złożonego rozliczenia, może wezwać podatnika do udzielenia w wyznaczonym terminie niezbędnych wyjaśnień. Wskazuje przy tym przyczyny podania w wątpliwość rzetelności danych zawartych w zeznaniu podatkowym. Osoby korzystające z ulg podatkowych mogą być wezwane do przedstawienia dokumentów, których obowiązek posiadania w określonym czasie wynika z przepisów prawa, a potwierdzających zasadność dokonanych odliczeń i wysokość poniesionych wydatków.
Realizacja wezwania nie musi oznaczać dla podatnika wizyty w urzędzie skarbowym. Urząd skarbowy może zażądać dokonania danej czynności na piśmie lub przekazania dokumentu w formie elektronicznej. Umożliwia to art. 155 § 1 Ordynacji podatkowej. Wykonanie wezwania powinno być możliwie najprostsze i jak najbardziej dogodne dla wzywanej osoby. Przeprowadzenie czynności sprawdzających nie wyklucza weryfikacji rozliczenia podatku dochodowego w przyszłości. Może być ono do upływu terminu przedawnienia podatku przedmiotem postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub celno-skarbowej.
Błędy wykryte w ramach czynności sprawdzających w zeznaniu podatkowym mogą być od razu poprawione. Korekty rozliczenia może dokonać podatnik lub urząd skarbowy.
Urząd skarbowy ma prawo sporządzić korektę zeznania podatkowego w ograniczonym zakresie. Wolno mu w tym trybie wyeliminować wyłącznie błędy rachunkowe, inne oczywiste omyłki oraz nieprawidłowości wynikające ze sporządzenia zeznania podatkowego niezgodnie z wymogami formalnymi, jeżeli w wyniku naniesionych poprawek lub uzupełnień zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty podatku lub straty nie przekracza 5.000 zł. Podatnik otrzymuje uwierzytelnioną kopię skorygowanego zeznania podatkowego. Dostaje ją wraz z informacją o związanej z korektą zmianie wysokości ww. wartości albo informacją o braku takich zmian, oraz o prawie wniesienia sprzeciwu. Wniesienie sprzeciwu anuluje urzędową korektę rozliczenia. W przypadku gdy urząd skarbowy nie może usunąć stwierdzonych nieprawidłowości ze względu na ich charakter lub zakres, zwraca się do podatnika o złożenie niezbędnych wyjaśnień oraz korekty zeznania podatkowego.
Podatnik, sporządzając zeznanie korygujące, musi właściwy formularz zeznania podatkowego oznaczyć jako korekta i wypełnić poprawnymi danymi. Jeżeli zeznanie podatkowe składa się wraz z załącznikami, to je również trzeba dołączyć do zeznania korygującego, chociażby nie zostały w nich wprowadzone zmiany. Załączniki stanowią integralną część rozliczenia i tylko z nimi jest ono kompletne. Korektę można złożyć w formie papierowej albo elektronicznej. Nie trzeba do zeznania korygującego dołączać wyjaśnienia przyczyn naniesienia zmian (nie ma w tym przypadku zastosowania wyjątek przewidziany w art. 81b § 1f Ordynacji podatkowej).
Rezultatem sporządzenia korekty zeznania podatkowego w wyniku czynności sprawdzających może być konieczność uregulowania ujawnionej zaległości podatkowej albo oddania nienależnie otrzymanej nadpłaty podatku dochodowego. Wiąże się to z obciążeniami odsetkowymi.
Odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekracza 8,70 zł.
Odsetki za zwłokę od zaniżonego podatku nalicza się zasadniczo za okres od dnia następnego po dniu upływu terminu płatności podatku (w przypadku PIT za 2024 r. - od 1 maja 2025 r.) do dnia zapłaty. Natomiast nadpłatę podatku dochodowego wykazaną nienależnie lub w zawyżonej wysokości, którą podatnik już otrzymał, trzeba oddać wraz z odsetkami za zwłokę ustalonymi od dnia, w którym urząd skarbowy zwrócił nadpłatę podatku, do dnia wpłaty równowartości bezpodstawnie otrzymanej kwoty. Jeżeli nadpłata podatku została zaliczona na poczet zaległych lub bieżących zobowiązań podatkowych, odsetki za zwłokę nalicza się za okres od dnia zaliczenia do dnia uiszczenia równowartości kwoty bezpodstawnie zarachowanej na zobowiązanie podatkowe. Warto pamiętać o zwolnieniu z art. 54 § 1 pkt 7a Ordynacji podatkowej. Przepis ten stanowi, że odsetek za zwłokę nie nalicza się za okres od dnia następnego po upływie dwóch lat od dnia złożenia zeznania podatkowego, od zaległości związanych z popełnionymi w rozliczeniu błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy.
Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowej lub zwracanej nadpłaty podatku dochodowego nalicza się według stawki podstawowej. Wykluczone jest zastosowanie obniżonych odsetek za zwłokę (naliczonych według stawki wynoszącej 50% stawki podstawowej). Taka preferencja nie przysługuje w przypadku wpłaty zaległości podatkowej wykazanej po dokonaniu korekty rozliczenia w wyniku działań organu podatkowego, w tym w wyniku czynności sprawdzających. Stanowi tak art. 56a § 3 pkt 3 Ordynacji podatkowej.
|
Urząd skarbowy prowadzący czynności sprawdzające może:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
