Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Podatek dochodowy  »   Amortyzacja składnika będącego współwłasnością
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Amortyzacja składnika będącego współwłasnością

Gazeta Podatkowa nr 40 (1915) z dnia 19.05.2022
Agata Cieśla

Składniki stanowiące w firmie środki trwałe są w świadomości wielu osób wyłączną własnością tego podmiotu. Nie jest to jednak prawdą. Do środków trwałych może bowiem zostać zaliczony także taki składnik, którego przedsiębiorca jest współwłaścicielem. Rozliczanie w kosztach podatkowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej takiego składnika zależy od kilku czynników.

Na zasadach ogólnych...

Jako środki trwałe klasyfikuje się nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania składniki stanowiące własność lub współwłasność podatnika (art. 22a ust. 1 ustawy o pdof - Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm. i art. 16a ust. 1 ustawy o pdop - Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.). Przewidywany okres ich używania musi być dłuższy niż rok i podatnik powinien je wykorzystywać na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddać do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu operacyjnego.

Tryb wyznaczania wartości początkowej środka trwałego, którego podatnik jest współwłaścicielem, ustawodawca określił w art. 22g ust. 11 ustawy o pdof i z art. 16g ust. 8 ustawy o pdop. Z przepisów tych wynika, że wartość początkową składnika stanowiącego współwłasność generalnie ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika. W konsekwencji zasadniczo przedsiębiorca nie ma możliwości dokonywania amortyzacji od całej jego wartości początkowej. W tej kwestii ustawodawca przewidział jednak wyjątek w odniesieniu do współwłasności małżeńskiej.

...i w ramach współwłasności małżeńskiej

Omówione wcześniej reguły amortyzacji środków trwałych będących przedmiotem współwłasności nie dotyczą składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują je w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie. Stąd, gdy tacy małżonkowie prowadzą odrębne firmy i używają w nich składnika wspólnego majątku, każdy z nich powinien dla celów amortyzacyjnych określić jego wartość początkową na zasadach ogólnych w wysokości odpowiadającej wykorzystywanej przez siebie części. Natomiast, gdy w małżeństwie, w którym panuje ustrój wspólności ustawowej, wyłącznie jeden z małżonków wykorzystuje na potrzeby własnej działalności gospodarczej składnik, który należy do wspólnego majątku małżeńskiego, to podstawą amortyzacji tego składnika może być jego cała wartość początkowa w kwocie odpowiadającej m.in. cenie nabycia lub kosztowi wytworzenia, na co wskazuje przywoływany już art. 22g ust. 11 ustawy o pdof. Zastosowanie tej metody określania wartości początkowej możliwe jest jednak wyłącznie, gdy taki składnik w całości używany jest na potrzeby firmowe.

Nie zawsze jednak między małżonkami, którzy nabywają na własność dany składnik majątku, istnieje wspólność majątkowa. Gdy w małżeństwie panuje ustrój rozdzielności majątkowej, to nawet wówczas, gdy taki wspólny składnik jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej jednego z nich, podstawą dokonywania od niego odpisów amortyzacyjnych będzie wartość początkowa ustalona proporcjonalnie do jego udziału we współwłasności.

W praktyce zdarza się, że małżonek-przedsiębiorca na potrzeby swojej firmy wykorzystuje nie cały, ale tylko część wspólnego budynku czy lokalu obojga. W takim przypadku jest zobowiązany dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22f ust. 4 ustawy o pdof, czyli w wysokości ustalonej od wartości początkowej nieruchomości, budynku lub lokalu, odpowiadającej stosunkowi powierzchni użytkowej wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej do ogólnej powierzchni użytkowej tego składnika.

Amortyzacja wspólnej osobówki

W przypadku jednoosobowych firm, których działalność jest niewielka, ale wymagająca pewnej mobilności, niektórzy przedsiębiorcy (pominięto tu przedsiębiorców będących małżonkami) decydują się na zakup wspólnego samochodu osobowego. Jeżeli łączna wartość takiego samochodu nieelektrycznego jest wyższa od ustawowo określonego limitu 150.000 zł, może się okazać, że u każdego ze współwłaścicieli wartość początkowa samochodu przypadająca na jego działalność kwoty tego limitu nie przekroczy. To jednak nie oznacza, że odpisy amortyzacyjne dokonane od tak ustalonej wartości początkowej tego samochodu podlegają rozliczeniu w kosztach firmowych każdego z nich w pełnej poniesionej wysokości. Limit dla amortyzacji osobówki, ujmowanej w kosztach firmowych, w wysokości 150.000 zł ma bowiem zastosowanie w odniesieniu do wartości pojazdu, a nie do części tej wartości przypadającej na przedsiębiorcę zgodnie z jego udziałem we własności.

W efekcie, gdy samochód osobowy uznany za środek trwały ma więcej niż jednego właściciela i jednocześnie jego wartość przekracza 150.000 zł, to żaden z nich nie ma prawa obciążać firmowych kosztów podatkowych odpisami amortyzacyjnymi w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej ten limit, z jednoczesnym uwzględnieniem wysokości swojego udziału we współwłasności samochodu (przykład 1).

Gdy dochodzi do zniesienia współwłasności

Może się zdarzyć, że jeden ze współwłaścicieli w trakcie użytkowania środka trwałego wykupuje go na wyłączność od pozostałych współwłaścicieli. Wówczas współwłasność ulega zniesieniu i ten, kto dysponuje całością udziałów, staje się jego wyłącznym właścicielem. Co prawda uregulowania ustaw o pdof i o pdop nie odnoszą się wprost do takich przypadków, jednak jeżeli taka sytuacja ma miejsce, uzasadnione jest zwiększenie wartości początkowej środka trwałego o wydatki na nabycie udziału w jego własności. Gdy na wyłączność nabywany jest on w drodze kupna, to ustalenie wartości początkowej powinno nastąpić według ceny nabycia (przykład 2).

Przykład 1

Dwóch braci prowadzi odrębne indywidualne działalności gospodarcze. W maju 2022 r. kupili na rynku wtórnym na współwłasność samochód osobowy. Udział jednego we współwłasności wynosi 48%, a drugiego - 52%. Cena nabycia samochodu to 168.000 zł. W tej sytuacji koszty podatkowe będą obciążać jedynie odpisy dokonane od kwoty 150.000 zł (stanowi ona 89,29% pełnej wartości samochodu).

Obaj bracia zamierzają dokonywać amortyzacji metodą liniową. Pierwszy obciąży koszty w swojej firmie odpisami w wysokości 14.400,69 zł rocznie, które wyliczy w następujący sposób:

- wartość początkowa samochodu  
  (168.000 zł × 48%)  80.640,00 zł
- dokonany roczny odpis (80.640 zł × 20%)  16.128,00 zł
- odpis będący kosztem podatkowym  
  (16.128 zł × 89,29%)  14.400,69 zł.

Natomiast drugi zaliczy rocznie do kosztów odpisy w wysokości 15.600,75 zł, wyliczone następująco:

- wartość początkowa samochodu  
  (168.000 zł × 52%)  87.360,00 zł
- dokonany roczny odpis (87.360 zł × 20%)  17.472,00 zł
- odpis będący kosztem podatkowym  
  (17.472 zł × 89,29%)  15.600,75 zł.


Przykład 2

Pan Grzegorz prowadzący jednoosobową firmę w 2019 r. nabył 43% udziału we własności obrabiarki do metalu, stając się jej współwłaścicielem. Wartość tych udziałów wyniosła 14.800 zł. Ujął ją w ewidencji środków trwałych, ustalając wartość początkową w wysokości wynikającej z umowy nabycia udziałów.

W kwietniu 2022 r. pan Grzegorz odkupił od drugiego współwłaściciela jego udział we własności maszyny za kwotę 29.000 zł i o jej wysokość w tym samym miesiącu zwiększył wartość początkową maszyny. Od maja br. będzie naliczał odpisy od wartości początkowej wynoszącej 43.800 zł, tj. 14.800 zł + 29.000 zł.

Podatek dochodowy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.