Na mocy przepisów ustawy o zdrowiu publicznym została wprowadzona opłata od środków spożywczych, tzw. opłata cukrowa lub podatek cukrowy. Opłata ta ma zniechęcać konsumentów do spożywania wysokosłodzonych napojów i motywować producentów do redukcji ilości cukru i substancji słodzących w produktach. Aktualnie ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie zmian w zakresie miarkowania wysokości opłaty dodatkowej.
Opłata od środków spożywczych jest nakładana na napoje z dodatkiem:
Zgodnie z art. 12b ust. 1 ustawy o zdrowiu publicznym jako napój traktuje się wyrób w postaci napoju oraz syrop będący środkiem spożywczym, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w klasach 10.32 i 10.89 oraz w dziale 11. Ustawodawca przewidział listę produktów wyłączonych z opłaty cukrowej. Wyszczególniono je w art. 12b ust. 2 ustawy o zdrowiu publicznym.
Obowiązek zapłaty podatku cukrowego ciąży na osobie fizycznej, osobie prawnej oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, która:
W przypadku gdy podmiot sprzedaje lub wprowadza na rynek napoje, od których opłata została już zapłacona wcześniej, nie musi płacić od nich opłaty.
Co ważne, jeżeli napoje objęte opłatą są odsprzedawane kontrahentowi, który prowadzi jednocześnie sprzedaż detaliczną i hurtową, podmiot sprzedający jest zobowiązany odprowadzić opłatę od wszystkich napojów sprzedanych temu kontrahentowi.
Na mocy przepisów ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2025 r. poz. 340) z dniem 19 marca 2025 r. wprowadzone zostały nowe zasady naliczania dodatkowej opłaty cukrowej z tytułu nieuregulowania zobowiązania. Jej wysokość uzależniona została od rodzaju stwierdzonego uchybienia. Wcześniej, w przypadku niedokonania opłaty w terminie określonym w ustawie, organ właściwy do poboru opłaty ustalał, w drodze decyzji, dodatkową opłatę w wysokości odpowiadającej 50% kwoty należnej opłaty. W opinii sądów tego rodzaju rozwiązanie było niesprawiedliwe i naruszało zasadę proporcjonalności. Taka konstrukcja dodatkowej opłaty równała sytuację podmiotów unikających jakichkolwiek podatków i opłat z sytuacją podmiotu, który pomylił się i sam bezzwłocznie naprawił swój błąd. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 grudnia 2024 r., sygn. akt III FSK 755/24, orzekł, że dodatkowa opłata powinna podlegać miarkowaniu, w zależności od oceny stopnia przewinienia związanego z niedopełnieniem obowiązków nałożonych ustawą.
W efekcie zmian wprowadzonych na mocy wspomnianej nowelizacji obowiązują nowe regulacje w zakresie naliczania opłaty dodatkowej. W przypadku gdy podmiot zobowiązany do uregulowania opłaty cukrowej:
1) w składanej informacji nie wykazał opłaty w należnej wysokości ani nie wpłacił w terminie opłaty w należnej wysokości,
2) w informacji wykazał opłatę w należnej wysokości, lecz nie wpłacił w terminie opłaty w należnej wysokości,
3) nie złożył w terminie informacji ani nie wpłacił w terminie opłaty w należnej wysokości
- organ właściwy w sprawie opłaty, w drodze decyzji, określa wysokość należnej opłaty oraz ustala dodatkową opłatę w wysokości do 50% podstawy ustalenia wysokości dodatkowej opłaty.
Natomiast w sytuacji, kiedy podmiot obowiązany do zapłaty opłaty w okresie 14 dni po zakończeniu kontroli podatkowej:
1) złożył korektę informacji z wykazaną opłatą w należnej wysokości i najpóźniej w dniu jej złożenia wpłacił opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę,
2) wpłacił opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę,
3) złożył informację wraz z wykazaną opłatą w należnej wysokości i najpóźniej w dniu jej złożenia wpłacił opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę
- organ właściwy w sprawie opłaty, w drodze decyzji, ustala dodatkową opłatę w wysokości do 25% podstawy ustalenia wysokości dodatkowej opłaty.
Podstawą ustalenia wysokości dodatkowej opłaty jest wysokość niewpłaconej należnej opłaty, a w przypadku wpłacenia opłaty w wysokości niższej od należnej - wysokość zaniżenia należnej opłaty.
Ustalając wysokość dodatkowej opłaty, organ właściwy w sprawie opłaty bierze pod uwagę:
1) okoliczności powstania nieprawidłowości,
2) rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podmiocie obowiązanym do zapłaty opłaty, o którym mowa w art. 12d ust. 1 ustawy o zdrowiu publicznym, obowiązku, które skutkowało powstaniem nieprawidłowości,
3) rodzaj, stopień i częstotliwość stwierdzonych dotychczas nieprawidłowości dotyczących opłaty,
4) wysokość niewpłaconej należnej opłaty albo wysokość zaniżenia należnej opłaty,
5) działania podjęte przez podmiot obowiązany do zapłaty opłaty, o którym mowa w art. 12d ust. 1 ustawy o zdrowiu publicznym, po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości.
Ustawodawca przewidział też sytuacje, kiedy nie będzie wymierzana opłata dodatkowa. Będzie to miało miejsce:
1) jeżeli przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej podmiot obowiązany do zapłaty opłaty:
a) złoży korektę informacji z wykazaną opłatą w należnej wysokości oraz wpłaci opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę,
b) wpłaci opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę,
c) złoży informację z wykazaną opłatą w należnej wysokości oraz wpłaci opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę,
2) wobec osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.
|
"(...) najbardziej dotkliwa sankcja będzie miała zastosowanie tylko w przypadku stwierdzenia, że działanie podmiotu obowiązanego do zapłaty opłaty było zamierzone i nie współpracował on z organem w zakresie usunięcia wszelkich wątpliwości związanych z naruszeniem, w celu wyjaśnienia sprawy. W ten sposób przypadki, w których dojdzie co prawda do nieprawidłowości, ale będzie to związane z brakiem należytej staranności, będą objęte niższą sankcją niż przypadki, gdy dojdzie do zamierzonego działania podmiotu oraz braku jego współpracy z organami, np. braku skorygowania informacji mimo nieprawidłowości wykrytych w wyniku czynności sprawdzających". Źródło: Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.09.2015 r. o zdrowiu publicznym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1670 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
