Na kilka miesięcy przed śmiercią moja mama spisała własnoręcznie dokument, który zatytułowała "testament". W dokumencie tym nie powołała jednak nikogo do spadku, zamieściła jedynie dyspozycję, zgodnie z którą zobowiązała spadkobierców do wypłacenia po jej śmierci swojemu partnerowi kwoty 200 tys. zł. Czy dokument, w którym spadkodawca nie powołuje spadkobierców, może być w ogóle uznany za testament? Jeśli tak, to czy można obciążyć spadkobierców ustawowych wspomnianym obowiązkiem określonym w testamencie?
Na oba postawione pytania należy udzielić odpowiedzi pozytywnej. Powołanie do spadku wynika z ustawy albo testamentu. Jeśli zatem spadkodawca decyduje się spisać testament, to w takim dokumencie zasadniczo powołuje określone osoby do spadku, tj. wskazuje komu i w jakiej części przypadnie majątek po jego śmierci. Nie można jednak wykluczyć sytuacji, gdy w testamencie spadkodawca nie powoła spadkobierców. Testament można bowiem ograniczać np. tylko do ustanowienia zapisu, zapisu windykacyjnego czy polecenia. Można również spisać testament, którego treść będzie ograniczona wyłącznie do wydziedziczenia uprawnionego do zachowku. Jeśli zatem spadkodawca spisuje testament, w którym nie powołuje spadkobierców testamentu, a zamieszcza jedynie dyspozycję np. o zapisie testamentowym, wówczas przyjmuje się, że jego wolą jest, aby spadek nabyli spadkobiercy ustawowi. W takim przypadku spadkobiercy ustawowi mają obowiązek wykonać zapisy testamentowe. Zapis spadkowy stanowi bowiem dług spadkowy.
Co więcej, zdarza się, że spadkodawca powołuje w testamencie spadkobiercę i obciąża go obowiązkiem wykonania zapisu. Jeśli taki spadkobierca testamentowy zdecyduje się spadku nie przyjąć, spadek (udział w spadku) przypadnie spadkobiercom ustawowym. Również w takiej sytuacji spadkobierca ustawowy ma zasadniczo obowiązek wykonać zapis testamentowy (który pierwotnie obciążał spadkobiercę testamentowego). Jeżeli osoba powołana jako spadkobierca testamentowy nie chce lub nie może być spadkobiercą, spadkobierca ustawowy, któremu przypadł przeznaczony dla tej osoby udział spadkowy, obowiązany jest, w braku odmiennej woli spadkodawcy, wykonać obciążające tę osobę zapisy zwykłe, polecenia i inne rozrządzenia spadkodawcy. Tak określa art. 967 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Powyższą regulację stosuje się odpowiednio do spadkobiercy podstawionego oraz do spadkobiercy, któremu przypada udział spadkowy z tytułu przyrostu.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
