Import towarów - wybrane zagadnienia

Definicja importu

Przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego (spoza terytorium Unii Europejskiej) na terytorium kraju. Podatnikami z tytułu przywozu towarów do Polski spoza terytorium Unii Europejskiej (UE) zobowiązanymi do rozliczenia VAT od importu są podmioty, na których ciąży obowiązek uiszczenia cła. Obowiązek rozliczenia VAT wystąpi również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło zostało zawieszone, w części lub całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną (art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Podatnik jest zobowiązany do obliczenia i wykazania w zgłoszeniu celnym kwoty podatku, z uwzględnieniem obowiązujących stawek (z zastrzeżeniem art. 33b, który dotyczy podatników stosujących pojedyncze pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej niebędące przedmiotem niniejszego opracowania).

Podstawa opodatkowania

Podstawą opodatkowania w imporcie towarów jest generalnie wartość celna powiększona o należne cło (art. 29 ust. 13 ustawy o VAT). Jednak w sytuacji, gdy wszystkie towary lub niektóre z nich podlegały podatkowi akcyzowemu, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło i podatek akcyzowy. Do podstawy opodatkowania zalicza się również inne koszty, których wcześniej do niej nie włączono, tj. prowizje, opakowania, transport i koszty ubezpieczenia, które zostały już poniesione albo będą poniesione do czasu pierwszego miejsca przeznaczenia towarów na terytorium kraju. Elementy, o których mowa wyżej, wlicza się do podstawy opodatkowania, również gdy powstają one w związku z transportem do innego miejsca przeznaczenia na terytorium UE, jeżeli miejsce to jest znane w momencie dokonania importu. Do podstawy opodatkowania dolicza się także określone w odrębnych przepisach opłaty oraz inne należności, jeżeli organy celne mają obowiązek pobierać te należności z tytułu importu towarów.

Rozliczenie VAT od importu towarów według zasad ogólnych

Obowiązek podatkowy w imporcie towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego (z zastrzeżeniem art. 19 ust. 8 i 9 ustawy o VAT, które dotyczą przede wszystkim towarów objętych procedurą celną uszlachetniania czynnego i składu celnego, niebędących przedmiotem niniejszego opracowania). VAT od importu towarów podatnicy wpłacają w terminie 10 dni, licząc od dnia powiadomienia przez organ celny o wysokości należności podatkowych (z zastrzeżeniem art. 33a-33c ustawy o VAT, które dotyczą procedury uproszczonej, pojedynczego pozwolenia oraz importu towarów doręczanych w formie przesyłek przez operatora publicznego). Kwotę podatku naliczonego stanowi - na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT - suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego i deklaracji importowej (z wyjątkiem procedury uproszczonej).

Przy takim rozliczeniu podatnik najpierw zobowiązany jest do zapłaty podatku do urzędu celnego, a dopiero potem - poprzez deklarację VAT - dokonuje odliczenia podatku naliczonego (z wyjątkiem procedury uproszczonej).

Zwracamy uwagę, iż termin odliczenia VAT od importu towarów określa odpowiednio art. 86 ust. 10 pkt 1, 2a, 2b, 5 i 6 oraz ust. 11 ustawy o VAT.

W sytuacji gdy rozliczenia importu towarów podatnik dokonuje według zasad ogólnych, prawo do odliczenia przysługuje za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał dokument celny. Przy czym, jeżeli podatnik nie odliczy VAT w ww. terminie, to może tego dokonać w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

Jeżeli zgłoszenie celne składane jest w formie papierowej, to dokumentem celnym potwierdzającym prawo do odliczenia VAT od importu towarów jest dokument SAD. Natomiast w przypadku gdy zgłoszenie celne dokonywane jest w formie elektronicznej, dokumentem celnym jest Poświadczone Zgłoszenie Celne (PZC). Za moment otrzymania dokumentu PZC uznaje się moment jego pobrania ze strony organu celnego.

Rozliczanie VAT od importu towarów w deklaracji podatkowej - uproszczona procedura celna

Podatnicy mogą również rozliczać VAT od importu towarów poprzez deklaracje VAT bez konieczności wcześniejszej zapłaty podatku należnego do urzędu celnego (por. art. 33a ustawy o VAT). Taką możliwość mają jednak tylko podatnicy, którzy stosują uproszczone procedury celne, o których mowa w art. 76 ust. 1 lit. b) lub c) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (czyli uproszczone zgłoszenie celne i wpis do rejestru). W tym przypadku podatnik w deklaracji VAT wykazuje zarówno VAT należny, jak i naliczony. Kwotę podatku naliczonego stanowi wówczas, na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT, kwota podatku należnego z tytułu importu towarów (czyli kwota podatku należnego wykazana w deklaracji). Natomiast prawo do obniżenia kwoty podatku należnego przysługuje w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym od importu towarów (por. art. 86 ust. 10 pkt 2a ustawy o VAT). Przy czym, jeżeli podatnik nie odliczy VAT w ww. terminie, to może tego dokonać w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Aby skorzystać z procedury uproszczonej, muszą być spełnione określone warunki, m.in. przedstawienie w urzędzie celnym wydanych nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu:

• zaświadczeń o braku zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa oraz
   
• potwierdzenia zarejestrowania jako podatnika VAT czynnego.

Dodajmy, iż dla podatników stosujących pojedyncze pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej przewidziano szczególny tryb rozliczania VAT w art. 33b ustawy o VAT. To zagadnienie nie jest jednak przedmiotem niniejszego opracowania.

Dokonaliśmy importu towarów. Otrzymaliśmy dokument odprawy celnej oraz fakturę od dostawcy. Jak zaksięgować to zdarzenie gospodarcze? Towary z importu wyceniamy według cen zakupu, a koszty zakupu odnosimy bezpośrednio w koszty działalności operacyjnej.

Jeżeli faktura dokumentująca import towarów została wystawiona w walucie obcej, to jej przeliczenia na walutę polską dla celów bilansowych dokonuje się według kursu średniego ogłoszonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury dokumentującej zakup (art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości). Powyższy kurs stosowany jest zarówno do wyceny faktury od kontrahenta zagranicznego, jak i do wyceny towarów przyjmowanych do magazynu jednostki (na podstawie dokumentu Pz).

Dodajmy, iż dla celów VAT przeliczenia na złote kwot wykazanych w walucie obcej dokonuje się zgodnie z przepisami celnymi (art. 31a ust. 3 ustawy o VAT). Oznacza to, iż podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy i cło ujmuje się zawsze w kwocie wyliczonej przez urząd celny, wykazanej w dokumencie odprawy celnej SAD. Wykazane w dokumencie celnym kwoty należności celnych, takie jak np. cło, podatek akcyzowy czy niepodlegający odliczeniu VAT, zarachowuje się na zwiększenie ceny zakupu (nabycia) towarów.

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka dokonała importu towaru. 5 lipca 2012 r. kontrahent wystawił fakturę na kwotę: 10.000 USD. Średni kurs NBP z 4 lipca 2012 r. wyniósł: 3,3415 zł/USD.

2. Polska firma przewozowa wystawiła fakturę za transport towaru od granicy UE do siedziby importera po dokonaniu odprawy celnej na kwotę: 2.000 zł + VAT: 460 zł. Spółka wycenia towary według cen zakupu i odnosi koszty transporty bezpośrednio w koszty.

3. Kurs celny w dniu dokonania odprawy celnej wyniósł: 3,3471 zł/USD. Wartość celna towaru wyniosła: 10.000 USD x 3,3471 zł/USD = 33.471 zł, cło: 2.400 zł, VAT należny od importu: (33.471 zł + 2.400 zł) × 23% = 8.250 zł.

4. Spółka nie korzysta z procedury uproszczonej.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Dokonaliśmy importu towarów. Otrzymaliśmy dokument odprawy celnej oraz fakturę od dostawcy. VAT należny od towarów z importu rozliczamy w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu. Jak zaksięgować import towarów w przypadku stosowania uproszczonej procedury celnej?

Stosowanie przez jednostkę uproszczonej procedury celnej nie ma wpływu na sposób rozliczenia importu towarów w księgach rachunkowych. W takiej sytuacji nie wystąpi jedynie zapłata VAT należnego do urzędu celnego.

Przykład

I. Założenia:

1. Jednostka 4 lipca 2012 r. dokonała importu towaru o wartości: 20.000 USD. Wraz z towarem otrzymała fakturę wystawioną 3 lipca 2012 r. Średni kurs NBP dla dolara z dnia poprzedzającego dzień jej wystawienia, tj. 2 lipca 2012 r., wynosił: 3,3456 zł/USD.

2. Kurs celny w dniu dokonania odprawy celnej wyniósł: 3,3471 zł/USD. Wartość celna towaru wyniosła: 20.000 USD × 3,3471 zł/USD = 66.942 zł, cło: 3.500 zł, VAT należny od importu (będący jednocześnie VAT naliczonym podlegającym odliczeniu): (66.942 zł + 3.500 zł) × 23% = 16.202 zł.

3. Towar przyjęto do magazynu jednostki na podstawie dokumentu Pz. Zgodnie z polityką rachunkowości, towary ewidencjonowane są według cen zakupu. W przykładzie pominięto koszty transportu.

4. Jednostka stosuje uproszczone procedury celne umożliwiające rozliczenie VAT od importu w deklaracji VAT (VAT należny nie jest płacony do urzędu celnego).

II. Dekretacja:

III. Księgowania: