Od 1 stycznia br. spółka z o.o. zmieniła długość okresu rozliczeniowego czasu pracy z jedno- na czteromiesięczny. W jakim terminie po zmianie należy wypłacać normalne wynagrodzenie i dodatki za godziny nadliczbowe z przekroczenia dobowego oraz z tytułu pracy w dniu wolnym? Czy zmiana wpłynęła na sposób ustalania podstawy wymiaru świadczeń chorobowych? Nadmieniamy, że wypłacamy wynagrodzenie w ostatnim roboczym dniu miesiąca.
Normalne wynagrodzenie za pracę pozarozkładową wypłaca się razem z uposażeniem za miesiąc, w którym wystąpiła, realizując w ten sposób obowiązek wypłaty wynagrodzenia w terminie przewidzianym w przepisach prawa. Podobnie dodatki za godziny nadliczbowe z przekroczenia dobowego, które stwierdza się i opłaca na bieżąco. Gdyby jednak strony postanowiły (w następstwie wniosku pracownika, bądź dyspozycji pracodawcy, która jest dodatkowo objęta gwarancją pełnego wynagrodzenia) o odebraniu w zamian czasu wolnego w następnym miesiącu (miesiącach) kalendarzowym, to dodatku nie wypłaca się. Z kolei praca w dniu wolnym powinna być kompensowana innym dniem wolnym od pracy do końca okresu rozliczeniowego, w terminie uzgodnionym przez strony. Jeżeli z przyczyn od stron niezależnych powyższe nie nastąpi oraz spowoduje przekroczenie normy średniotygodniowej, to na koniec okresu należy wypłacić dodatki w wysokości 100%.
| Przykład |
Pracownik jest zatrudniony w systemie podstawowym, od stycznia br. w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym (wcześniej okres ten wynosił miesiąc). W lutym 2016 r. przepracował 15 nadgodzin z przekroczenia dobowego oraz 8 godzin w jedną z wolnych dla niego sobót. Pracodawca wypłacił pracownikowi za luty br. normalne wynagrodzenie za nominał i za 15 godzin nadliczbowych z przekroczenia dobowego, ponadto 15 dodatków za nadgodziny dobowe (pracownikowi nie udzielono czasu wolnego w innym miesiącu).
Przyjmujemy, że za pracę w sobotę pracodawca udzielił dnia wolnego w tym samym miesiącu, a zatem z tego tytułu wynagrodzenie nie wzrosło (8 godzin pozarozkładowych bilansuje 8 godzin "odebranych"). Gdyby za pracę w wolną sobotę pracodawca udzielił dnia wolnego w innym miesiącu, to za luty br. wynagrodzenie zostałoby podwyższone za 8 godzin, a w miesiącu odbierania dnia wolnego odpowiednio obniżone. Jeśli zaś stronom z przyczyn niezależnych nie udałoby się odpowiednio ustalić i odebrać dnia wolnego, przez co doszłoby do powstania przekroczeń średniotygodniowych, pracownik nabyłby prawo do 8 dodatków w wysokości 100%, które należałoby wypłacić z wynagrodzeniem za ostatni miesiąc okresu rozliczeniowego.
Zwracamy uwagę! Sąd Najwyższy w wyroku z 9 lutego 2010 r. (sygn. akt I PK 157/09, OSNP 2011/15-16/200) dopuścił wypłatę normalnego wynagrodzenia za pracę nadliczbową w miesiącu, w którym pracodawca udziela pracownikowi czasu wolnego. Jak uzasadniał, w przeciwnym razie może dojść do sytuacji, w której pracownik w okresie wykorzystywania udzielonego mu czasu wolnego mógłby pozostać bez dochodu z pracy. Z poglądem tym nie do końca można się zgodzić. Praktycznie dochód ten zostaje uzyskany, tyle że we wcześniejszym terminie (w miesiącu wystąpienia pracy nadliczbowej).
Odpowiadając na drugie pytanie wyjaśniamy, że w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych uwzględnia się wynagrodzenie uzyskane przez pracownika u pracodawcy (płatnika składek) w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (zatrudnienia), w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.
Jak wyjaśnił ZUS w ust. 292 komentarza do ustawy zasiłkowej: "(...) Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnia się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych, nawet jeżeli w tych okresach nastąpiła zmiana wysokości wynagrodzenia na skutek zmiany stanowiska pracy lub zmiany warunków wynagradzania ustalonych w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy. (...)". Powyższa zasada ma odpowiednie zastosowanie także w przypadku, gdy w miesiącach poprzedzających chorobę nastąpiła zmiana okresu rozliczeniowego. Wobec jednak tego, że jeden ze składników wynagrodzenia obecnie jest wypłacany w systemie czteromiesięcznym, właściwe zastosowanie znajdzie przepis art. 42 ust. 3 ustawy zasiłkowej, na mocy którego podlega on wliczeniu do podstawy wymiaru w wysokości 1/12 sumy kwot wypłaconych za trzy okresy czteromiesięczne. Przy czym do czasu upływu 12 miesięcy od zmiany okresu rozliczeniowego, składnik obecnie wypłacany w systemie czteromiesięcznym powinien być przyjmowany odpowiednio do cyklu jego wypłaty (czyli również w kwotach wypłaconych za okresy miesięczne).
| Przykład |
Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu oraz że pracownik nabył prawo do wynagrodzenia chorobowego za 7 dni lipca 2016 r.
Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od lipca 2015 r. do czerwca 2016 r. Do tak obliczonej kwoty wynagrodzenia należy dodać 1/12 część dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych wypłaconych za trzy okresy odpowiadające okresom czteromiesięcznym poprzedzającym lipiec 2016 r., tj.:
| ||||||||||||
|
||||||||||||
