Moja działka posiada dostęp do drogi publicznej poprzez drogę prywatną, na której ciąży nieodpłatna i bezterminowa służebność gruntowa drogi koniecznej. Właścicielem tej drogi jest osoba prywatna. Kto w takiej sytuacji ma obowiązek utwardzić i utrzymywać drogę (odśnieżać ją, zabezpieczać itd.)?
Brak jest jednoznacznego rozstrzygnięcia omawianego zagadnienia w przepisach. Czytelnik posiada służebność gruntową drogi koniecznej, tym samym ma prawo przechodu i przejazdu przez wspomnianą nieruchomość będącą w istocie rzeczy drogą. Tym samym właściciel tejże drogi nie ma prawa odmówić możliwości korzystania z niej we wskazanym w umowie i treści służebności zakresie. Należy w pierwszej kolejności przeanalizować treść aktu notarialnego, który ustanawiał wspomnianą służebność. Zdarza się, że w akcie obowiązek ten jest wprost przeniesiony na właściciela drogi (a więc właściciela nieruchomości obciążonej). Jeśli natomiast nie wynika to z umowy, wówczas w grę wchodzą ogólne przepisy regulujące zagadnienie służebności.
W myśl przepisów obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności gruntowej obciąża właściciela nieruchomości władnącej. Wynika to z art. 289 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Kluczowym staje się zatem wyjaśnienie pojęcia "urządzenia potrzebne do wykonywania służebności". W jednym z orzeczeń wskazano, że wspomniane urządzenie to "wynik celowego działania ludzkiego, uzewnętrzniony w trwałej postaci widocznych przedmiotów czy urządzeń wymagających do swego powstania pracy ludzkiej. Dlatego takim urządzeniem nie jest np. zwykła polna droga, powstała na skutek stałego przejeżdżania pewnym szlakiem i zaznaczona na gruncie jedynie koleinami". W innym orzeczeniu wskazano, że "utwardzone żwirem koleiny drogi stanowią trwałe i widoczne urządzenie gruntowe, ponieważ są one niewątpliwie efektem świadomego i pozytywnego działania ludzkiego, mającego na celu przystosowanie do korzystania z gruntu służebnego, jako konkretnego szlaku drożnego o jednoznacznie wskazanej trasie jego przebiegu" (wyrok SN z dnia 11 maja 2000 r., sygn. akt I CKN 273/00). Tym samym jeśli tego rodzaju urządzenia występują, a nic innego nie wynika z treści umowy, to obowiązek utrzymywania tych urządzeń będzie spoczywać na właścicielu nieruchomości władnącej.
W orzecznictwie wskazano, że obowiązek "utrzymywania" przedmiotowych urządzeń obejmuje również obowiązek ich wybudowania. W braku odmiennej umowy obejmuje on swoim zakresem zarówno obowiązek wybudowania odpowiednich urządzeń, jeśli są potrzebne (utwardzenie drogi), jak i późniejsze ich utrzymywanie w należytym stanie, stosownie do sposobu korzystania z drogi i przeznaczenia nieruchomości władnącej oraz obciążonej.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
