Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Stwierdzenie, że prowadzenie danego rodzaju działalności stanowi działalność gospodarczą, skutkuje koniecznością dopełnienia wielu formalności. Przy czym, aby wykonywanie danych czynności uznać za działalność gospodarczą, muszą być spełnione określone kryteria.

Definicja działalności gospodarczej

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

W myśl ustawy działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Z powyższego wynika, że pojęcie działalności gospodarczej użyte we wspomnianej ustawie opiera się na:

• kryterium ekonomicznej klasyfikacji,
   
• zarobkowych celach działalności,
   
• sposobie jej wykonywania ze względu na organizację i częstotliwość.

Wielokrotnie w orzecznictwie sądowym potwierdzany jest pogląd, że dla uznania określonej przedmiotowo działalności za działalność gospodarczą konieczne jest łączne zaistnienie trzech jej cech funkcjonalnych: zarobkowości, zorganizowania formalnego (czyli wyboru formy prawnej przedsiębiorczości) oraz ciągłości. Brak którejkolwiek z nich oznacza natomiast, że dana działalność nie może być zakwalifikowana do kategorii działalności gospodarczej (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Po 374/08). Pojęcia te nie zostały jednak zdefiniowane przez ustawodawcę.

Co istotne, działalność gospodarcza jest faktem, kategorią o charakterze obiektywnym, nie konstytuuje jej zatem wpis bądź jego brak do odpowiedniego rejestru (por. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 16 grudnia 2010 r., sygn. akt III SA/Gd 556/10). Oznacza to, iż nie ma znaczenia, że podmiot ją wykonujący subiektywnie nie uzna jej za taką działalność i np. celem uniknięcia obowiązku podatkowego oświadcza, że jej nie prowadzi.

Zarobkowość

Zarobkowy charakter działalności gospodarczej wiąże się z jej odpłatnością. W związku z tym charakteru takiego nie mają działania, których celem jest wyłącznie zaspokojenie potrzeb własnych, czyli np. działalność wytwórcza w zakresie produkcji towarów przeznaczonych na zaspokojenie swoich własnych potrzeb. Jak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 listopada 2011 r., sygn. akt II GSK 1219/10, dla oceny, że dany podmiot wykonuje działalność gospodarczą, konieczne jest stwierdzenie zarobkowego jej charakteru.

Warto jednak zaznaczyć, że z prowadzeniem działalności gospodarczej możemy mieć też do czynienia w przypadku podmiotów, których głównym celem wcale nie jest działalność zarobkowa. Przykładowo jeżeli fundacja prowadzi działalność gospodarczą w postaci wynajmu lokalu czy jego dzierżawy, wówczas nie ma znaczenia fakt, że zyski z tych działań przekazywane będą na realizację celów statutowych. Przekazywanie zysków na cele charytatywne nie ma wpływu na zmianę charakteru prowadzonej działalności.

Ciągłość

Pojęcie ciągłości prowadzenia działalności ma świadczyć o względnie stałym zamiarze jej wykonywania. Nie wyklucza to w żaden sposób możliwości prowadzenia jej w sposób sezonowy bądź do czasu osiągnięcia zamierzonego celu. Warto również wspomnieć, że w chwili obecnej przedsiębiorca ma możliwość skorzystania z instytucji zawieszenia działalności. Co istotne, przysługuje ona wyłącznie przedsiębiorcom niezatrudniającym pracowników. Przy czym ustawodawca dał możliwość wielokrotnego korzystania z tej instytucji. Jedyne zastrzeżenie dotyczy okresu trwania zawieszenia - każdorazowo dokonać tego można na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Z tym że jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym.

Zorganizowanie

Zorganizowanie wskazuje, że działalność gospodarcza związana jest z wyborem określonej formy organizacyjno-prawnej jej wykonywania.

Ponadto o zorganizowaniu działalności można mówić, gdy prowadzenie jej wymaga pewnego wysiłku organizacyjnego. Przykładowo zorganizowanie przejawia się w uzyskaniu wszelkich wymaganych zezwoleń czy koncesji, zapewnieniu lokalu dla jej prowadzenia, utworzeniu strony internetowej, zakupie niezbędnego sprzętu biurowego czy maszyn i urządzeń.

Pojęcie działalności w innych ustawach

Warto w tym miejscu wspomnieć, że pojęcie działalności gospodarczej definiowane jest też w innych ustawach, w szczególności w ustawach podatkowych. Wynika to z faktu, że status prawny podmiotów będących czy też niebędących przedsiębiorcami jest diametralnie różny. W związku z tym od dłuższego czasu sygnalizowana jest konieczność wprowadzenia jednej definicji. Dopóki takiej nie opracowano, każdorazowo stosuje się definicję, która ma zastosowanie w danej materii.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 2.07.2004 o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.)