Niezdolność do pracy z powodu choroby, macierzyństwa lub konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny uprawnia ubezpieczonego do skorzystania z odpowiedniego w danej okoliczności świadczenia chorobowego. Także wówczas, gdy niezdolność do pracy związana jest z pobytem w szpitalu. Niekiedy jednak fakt hospitalizacji przekłada się odpowiednio na wysokość należnego zasiłku.
Prawo do świadczeń
Gdy osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub na zasadzie dobrowolności) stanie się niezdolna do pracy z powodu choroby, może skorzystać z zasiłku chorobowego. Ma on na celu zrekompensowanie utraconych w tym czasie zarobków, choć wyłącznie w określonym przepisami stopniu.
Wysokość zasiłku chorobowego, podobnie jak pozostałych świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, stanowi bowiem odpowiedni procent podstawy jego wymiaru. Tę natomiast co do zasady oblicza się jako przeciętne miesięczne wynagrodzenie (przychody) wypłacone ubezpieczonemu za okres 12 lub pełnych miesięcy kalendarzowych, poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Pobyt w szpitalu
Zasiłek chorobowy przysługuje także wówczas, gdy ubezpieczony ze względu na swój stan zdrowia przebywa w szpitalu. Przy czym w tym przypadku świadczenie może być odpowiednio niższe. O ile bowiem co do zasady miesięczny zasiłek chorobowy wypłacany jest w wysokości 80% podstawy jego wymiaru, to za dni hospitalizacji przysługuje już tylko w kwocie stanowiącej 70% tej podstawy, choć istnieją pewne odstępstwa od tej zasady. Zostały one określone w art. 11 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową, a dotyczą m.in. pracownika, który ukończył 50. rok życia. Otóż w jego przypadku miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym wynosi 80% podstawy jego wymiaru.
Dopiero po upływie tych dni, tj. od 34. dnia niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym za dni hospitalizacji przysługuje zasiłek w wysokości 70% podstawy jego wymiaru.
Ponadto istnieją okoliczności, które uzasadniają wypłatę zasiłku chorobowego w wysokości 100% jego podstawy. Ma to miejsce wówczas, gdy niezdolność do pracy lub zrównana z niezdolnością do pracy:
Warto dodać, że zasiłek przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Zasada wypłaty zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy za okres hospitalizacji ma zastosowanie do niezdolności do pracy przypadającej po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50. rok życia.
Okoliczność |
Uzasadnienie |
Prawo do wynagrodzenia chorobowego |
Gwarancja co najmniej 80% wynagrodzenia |
Zasiłek chorobowy dla pracownika powyżej 50. roku życia |
Od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, przypadającej na pobyt w szpitalu, pracownikowi, który ukończył 50. rok życia, przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości 80% podstawy jego wymiaru |
Stan ciąży |
Okoliczności te uprawniają ubezpieczonego do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy jego wymiaru |
Wypadek w drodze do lub z pracy |
|
Poddanie się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi ich pobrania |
|
Wypadek w pracy lub choroba zawodowa |
Prawo do zasiłku chorobowego z funduszu wypadkowego w wysokości 100% podstawy jego wymiaru |
Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego |
Świadczenie to wypłacane jest odpowiednio w wysokości: - 90%, a następnie 75% podstawy zasiłku lub - 100% podstawy zasiłku |
Prawo do zasiłku opiekuńczego |
Świadczenie to wypłacane jest wyłącznie w wysokości 80% podstawy jego wymiaru |
Prawo do zasiłku macierzyńskiego |
Zasiłek macierzyński przysługuje wyłącznie w wysokości 100% podstawy zasiłku |
Świadczenie dla pracownika
Prawo do 80% zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym dla pracowników powyżej 50. roku życia wynika z faktu, iż ta grupa ubezpieczonych przez krótszy okres zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego. Przypomnijmy, iż w świetle art. 92 Kodeksu pracy jego wysokość wynosi co najmniej 80%, także wówczas, gdy pracownik przebywa w szpitalu. Co najmniej 80%, gdyż:
Młodsi ubezpieczeni zatrudnieni na umowę o pracę korzystają z wynagrodzenia chorobowego przez maksymalnie 33 dni w roku kalendarzowym, podczas gdy pracownicy "50+" mają prawo do tego świadczenia nie dłużej niż przez 14 dni. W razie dłuższej niezdolności do pracy, odpowiednio od 34. lub 15. dnia choroby w danym roku kalendarzowym, pracownicy nabywają prawo do zasiłku chorobowego. Gdyby więc nie ten wyjątek w zakresie wypłaty zasiłku za okres pobytu w szpitalu w wysokości 80% podstawy jego wymiaru, ci starsi pracownicy w analogicznym okresie otrzymywaliby niższe świadczenie.
Zwolnienie (po)szpitalne
Pobyt w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej dla celów wypłaty świadczenia chorobowego potwierdza się w analogiczny sposób, jak czasową niezdolność do pracy z powodu choroby lub konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, tj. zaświadczeniem lekarskim sporządzonym na druku ZUS ZLA. Stanowi o tym art. 53 i 55 ustawy zasiłkowej. Nie wystarczy tu zatem zaświadczenie o przyjęciu ubezpieczonego do szpitala, choćby nawet zawierało przewidywany okres jego hospitalizacji, ani wypis ze szpitala. Te dokumenty mogą jedynie być podstawą do usprawiedliwienia nieobecności pracownika w pracy.
Przy czym to tzw. zwolnienie lekarskie powinno być sporządzone zgodnie z obowiązującymi regułami, określonymi w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich…, zwanym dalej rozporządzeniem.
Zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA, stwierdzające okres pobytu ubezpieczonego w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej, co do zasady wystawia się nie później niż w dniu wypisania ubezpieczonego ze szpitala. Na wniosek pacjenta może być jednak ono wystawione także w terminie późniejszym. Jeżeli jednak zaświadczenie to będzie jednocześnie stwierdzało okres niezdolności do pracy przypadający po zakończeniu hospitalizacji, musi spełniać warunki określone w § 3 rozporządzenia. Może być zatem wystawione na okres nie dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień, w którym przeprowadzono badanie, i to pod warunkiem, że wyniki tego badania wykazują, iż ubezpieczony w tym okresie niewątpliwie był niezdolny do pracy (patrz schemat przykładowy okres niezdolności do pracy).
W razie dłuższego niż 14 dni pobytu ubezpieczonego w szpitalu obowiązują jednak nieco odmienne zasady wystawiania zwolnienia lekarskiego, określone w § 4 ust. 2 rozporządzenia. Otóż w takim przypadku powinno być ono wystawiane co 14 dni, w celu umożliwienia wypłaty świadczenia chorobowego (odpowiednio wynagrodzenia lub zasiłku).
Fakt hospitalizacji potwierdza lekarz wystawiający zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA, poprzez wpisanie w nim liczby dni pobytu w szpitalu.
|
Okres niezdolności do pracy po zakończeniu hospitalizacji |
||||||||
|
… |
|
|
|
|
|
|
… |
|
3 |
2 |
1 |
dzień badania (wystawienia ZUS ZLA) |
||||||
dni poprzedzające dzień badania |
Nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia od pracy
Ubezpieczony, który w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim wykonuje pracę zarobkową lub też wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Stanowi o tym art. 17 ustawy zasiłkowej. Jednakże ZUS w swoim komentarzu do ustawy zasiłkowej, dostępnym na stronie internetowej tej instytucji (www.zus.pl), przewiduje pewne odstępstwo od tej zasady. Otóż w przypadku gdy zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy z powodu choroby obejmuje zarówno okres pobytu w szpitalu, jak i okres niezdolności do pracy z powodu choroby po zakończeniu hospitalizacji, ubezpieczony:
Pozostałe świadczenia wypłacane z FUS
70-procentowa wysokość świadczenia dotyczy wyłącznie zasiłku chorobowego. W przypadku gdy ubezpieczony korzysta z pozostałych świadczeń przewidzianych w ustawie zasiłkowej, przysługują one w odpowiednich dla nich, przewidzianych przepisami wysokościach (patrz tabela), nawet jeśli nieobecność w pracy związana jest z pobytem w szpitalu. Dotyczy to zarówno świadczenia rehabilitacyjnego, jak też zasiłku opiekuńczego i macierzyńskiego.
Brak brawa do świadczeń
Warto również dodać, iż nie każdy pobyt w szpitalu uprawnia do skorzystania ze świadczenia chorobowego. Obowiązują tu bowiem zasady ogólne ustalania uprawnień do zasiłku. Otóż nie otrzyma go m.in. osoba, która:
lub też
Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby, uprawniającą do skorzystania z zasiłku chorobowego, traktowana jest niemożność wykonywania pracy:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.)
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27.07.1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 229)
|